Útvarpstíðindi - 01.01.1945, Blaðsíða 13

sex rafskauta Jampi hexóða, sjö raf-
skauta lampi heptóða og átta rafskauta
lampi októða. Stofnar þessara nafna eru
úr tilsvarandi Grískum töluorðum og
eru þeir eins í flestum eða öllum tungu-
málum.
Díóðan 'hefur eins og áður er sagt, að-
cins tvö rafskaut, og eru þau nefnd kat-
óða og anóða. Samskonar rafskaut eru
einnig í öllum öðrum útvarpslampateg-
undum og má telja þau aðalrafskaut út-
varpslampanna.
Katóðan he'fur þaftn eiginleika, að
þegar hún er hituð, þá streyma fareind-
ir (Electrons), frá yfirborði hennar, út
í hið Iofttóma rúm lampans, það er þessi
útgeislun fareindanna, frá katóðunni,
sem notkunarmöguleikar útvarpslamp-
anna byggjast á. Hitun katóðunnar er
venjulega framkvæmd þannig, að inni í
'henni er hafður mótatöðjnvír, glóðar-
þráðurinn, og hann hitaður með því að
senda hæfilega sterkan rafstraum eftir
'lionum. Það er mjög áríðandi, að þessi
rafstraumur verði ekki of s(erkur, því
við það verður annað tveggja, að glóðar-
])ráðurinn brennur sundur, eða, að kat-
óðan ofhitnar og eyðilegst, vegna þess
að útstreymi fareindanna verður meira
en hún þolir. Slík tilfelli munu margir
rafhlöðuviðtækja eigendur þekkja af
dýrkeyptri reynslu, þegar of stór %raf-
geymir heifur verið tengdur við útvarps-
tækið. A fyrstu árum útvarpslampanna,
voru til lampar, sem voru þannig gerðir,
að katóðan var hituð með gasloga. En
lampar þessir voru svo óhentugir í notk-
un, að rafstraumslhituðu katóðurnar út-
rýmdu þeim algjörlega.
Anóðan hefur það hlutverk, að draga
lil sín fareindir, sem streyma frá kat-
óðunni. En til þess að geta það, þarf
'hún að ha'fa jákvæða rafhleðslu. Anóðan
er í daglegu tali oft kölluð plata, og
stafar það af því, að í fyrstu útvarps-
lömpunurn var hún aðeins lítil málm-
plata. Nú er hún næstum aldrei þannig
löguð, en nafnið hefur samt loðað við
hana.
Ef spenna frá riðstraumsrafal er tengd
við díóðu milli katóðu og anóðu, og kat-
óðan hituð hæfilega, þá fer fareinda-
straumur gegnum lampann, frá katóðu
til anóðu, þegar anóðan er jákvætt raf-
mögnuð, en enginn straumur, þegar hún
er neikvæð. 1 slíkri straumrás rennur
sta’aumurinn því alltaf í sömu átt, enda
þótt spennan skipti um áttir í sífellu. A
þennan hát't breytir díóðan riðstraum í
rakstraum og eru þessar verkanir henn-
ar nefndar afriðun. í riðstraumsviðtækj-
um er hún almennt notuð þannig, þar
scm öll viðtæki vinna að mestu við rak
straum. Sömuleiðis er díóðan mjög oft
notuð í viðtækjum, til þess að breyta
hinum mótuðu hátiðnisveiflum frá út-
varpSstöðvunum, í hinar upprunalegu
látíðnisveiflur fiví hljóðnemanum, en þar
sem engin rnögnun á sér stað í díóðunni,
verður að magna þær með öðrum lalnpa-
tegundum áður en hátalarinn breytir
þeim í hljóðbylgjur.
LEIÐRÉTTINGAR:
í greminni um Tónlislardeildina, sem birtist
í jólablaðinu slœddist inn villa um föður Sigrún-
ar Gísladóttur. Faðir liennar var séra Gísli Kjart-
ansson, er þjónaði síðast að Sandfelli í Oræl'um;
— ekki Kristjánsson eins og í greininni stendur.
Ennfremur varð nafnaskipti undir forsíðumynd-
inni, þannig að á nokkur húndruð eint. af upp-
lagi blaðsins var Þorsteinn O. Slephensen nefnd-
urm fyr, og gæti það valdið misskilningi, það cr
Pétur sem situr nær svarta tjaldinu á myndinni.
ÖTVARPSTÍÐINDI
209