Alþýðublaðið - 31.10.1919, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Símskeyti.
Hleypur Skeiðará?
Sú frétt heflr borist austan úr
Skaftafellssýslu að menn þar óttist
að falla muni jökulhlaup úr Skeið-
arárjökli innan skamms.
Skeiðarárjökull er skriðjökull er
gengur suður úr Vatnajökli 3—4
mílur niður á sandinn. Niður
Skeiðarársand falla 2 ár, að aust-
an Skeiðará að vestan Súla. Fellur
jökulhlaupið venjulega í aðra af
ám þessum og oftast í Skeiðará.
Jökulhlaup geta komið af ýms-
um orsökum, svo sem þeim að
vatn stíflast inn í jöklinum en
sprengir síðan jökulinn fram.
En hættulegustu jökulhlaupin
stafa af eldsumbrotum og munu
þau venjulega vera orsök hlaupa
úr Skeiðarárjökli. Muna menn
eftir hinu mikla jökulhlaupi er
féll niður Mýrdalssand er Katla
gaus í fyrra.
Stundum eru eldsumbrot uppi
í miðjurn Vatnajökli, en þau
megna venjulega ekki meira en
Drápskly/jar.
Morgunblaðið flutti nýlega grein
með þessari fyrirsögn og vitnaði
í Bólu-Hjálmar. Það væri svo sem
ekki neitt við þessu að segja, ef
ekki stæði svo undarlega á, að
Morgunblaðið er einka-málgagn
kaupmanna og einkahagsmuna-
fyrirtækja og þeirra manna, sem
„spekúlera" á kostnað alþýðunnar,
og að það var einmitt Bólu-Hjálm-
ar, sem varð að bera alla æfl
drápsklyfjar okurverzlunar og
mannúðarskorts.
Enn í dag verður alþýðan að
bera drápsklyfjar vegna þröngsýni
löggjafa vorra, sem bundið hafa
þessa bagga, og samið lögin þann-
ig, að í skjóli þeirra geti allskon-
ar braskarar aukið ístruna og sezt
að í skrauthýsum, en verkamenn-
irnir fara á „sveitina", sviftir
kosningarrétti, og síðan hent inn
í skúmaskot í leiguhúsum þessara
gróðamanna.
Það eru drápsklyfjar á alþýð-
una að horfa á, að húsabraskið
teigir anga sína jafnvel inn í
þingsalinn, og að allar nauðsynjar
eru undir lagavernd og fram-
að bræða gat á ísinn á litlum
bletti, því þar er ísinn afskaplega
þykkur. En verði eldsumbrot í
útjöðrum jökulsins, verður atleið-
inginn venjulega jökulhlaup. Eru
jakarnir í hlaupum þessum oft
geysi háir, er sagt þeir nái stund-
um á skeiðarársandi 50 — 60 feta
hæð fyrir utan ísruðning þann
sem ofan á þeim er.
Á síðustu öld féllu alls 11
hlaup, með nokkuð jöfnu millibili,
en á þessari öld mun ekki hafa
fallið nema eitt, nefnilega árið
1903. Var það svo mikið hlaup,
að er það kom út í sjó gerðist
svo mikill bylgjugangur, að í Vík
í Mýrdal gerði austan-storm svo
fiskibátar náðu vart lendingu.
Jökulhlaupum fylgir oft megn
fýla, og var t. d. sagt að jökul-
fýlan hefði verið svo megn þegar
Skeiðará hljóp 1861 að fuglar
hafi drepist hrönnum saman.
X.
kvæmdaleysi trúnaðarmanna þjóð-
arinnar skrúfaðar upp úr öllu
valdi, svo verkalýðurinn verður
æfilangt sá flokkur þjóðarinnar,
sem „aldrei eignast neitt, og
aldrei getur eignast neitt“.
Enn eru það drápsklyfjar, þegar
gáfaðir menn gerast leigutól okr-
ara og kaupahéðna, og nota greind
sína og mentun til að ranghverfa
málum þjóðarinnar, svo alþýða
landsins sjái þau í villuljósi og
missi rétta dómgreind á verk
þeirra, sem með málin fara.
Alþýðuflokkurinn einn berst
fyrir afnámi drápsklyfjanna, og
því er það blóðskylda þeirra, sem
þær klyfjar bera, að létta ofan-
tökumönnum flokksins starfið með
því að kjósa þá á þing þjóðar-
innar.
Ármóður.
Stúdentafélag Háskólans hélt
aftur fund um alþingiskosning-
arnar. Eftir langar umræður var
samþykt að gera enga tillögu að
svo komnu.
Kaupmannahöfn 29. okt.
Frá Bandaríkjnnnm.
Frá Washington er símað, að
öldungaráðið hafl samþykt alþjóða-
sambandslögin í annað sinn, þrátt
fyrir synjun Wilsons.
Alþjóðaþing verkakvenna er
komið saman.
Allsherj ar verkfall ?
Símað er frá London, að búist
sé við að hálf miljón amerískra
kolaverkamanna hefji verkfall á
laugardaginn. Búist við að aðrir
verkamenn muni á eftir koma,
unz verkfallið er alment orðið.
Frá Rússlandi.
Bolshevikar sigra.
Símað frá Helsingfors að Bolshe-
vikar hafl tekið Gatchinka. Juden-
itsch hörfar undan á allri herlín-
unni.
(Gatchinka er borg 45 rastir til
suðvesturs frá Petrograd. Þar mæt-
ast járnbrautirnar, sem liggja frá
Warsawa og Pæval, til Petrograd.)
Frá Frakklandi.
Frá París er símað, að Clemen-
seau hafi neitað því að taka á
móti kosningu til þingsins.
Le Temps ræðst að Finnlandi
vegna þess, að það vil) ekki hjálpa
til að vinna Petrograd.
fijtjón i hlanðjormni.
Við Brúarenda á Grímstaðaholtí
oru tvær gryfjur fullar af manna-
saur, sem eru stórhættulegar
skepnum og börnum, og geta jafn-
vel verið hættulegar fullorðnum í
myrkri. Hvorug gryfjan er yflr-
gerð, og við aðra þeirra er alls
enginn umbúnaður, en við hina
eru leyfar af tvístrengdri gadda-
vírsgirðingu, sem einhverntíma
hefir verið þar. Báðar eru gryfj-
urnar fleytifullar, og jafnhátt
börmunum, svo lítið ber á þeim,
einkum af því að yfirborð þeirra
er þurlegt og líkist mórauðu
moldarflagi.
Fyrir tveim nóttum fóru tvær