Prentarinn - 01.05.1968, Blaðsíða 12

Skáldrít, frumsamin .................. 1.006 titlar
Trúarbrögð.............................. 869 —
Þýddar barna- og unglingabækur....... 848 —
Ævisögur og ættfræði ................... 810 —
íslendingar hafa löngum verið bókaþjóð,
enda læsir og skrifandi allt frá því söguritun
hófst. Það er einnig athyglisvert, hve prent-
listin er fljótlega tekin í þágu íslenzkrar bóka-
gerðar, er Jón Matthíasson hefur fyrstur prent-
verk hér á landi fyrir frumkvæði Jóns biskups
Arasonar, en talið er líklegt að fyrsta prentaða
bókin komi út árið 1534, aðeins 80 árum
eftir að Gutenberg finnur upp prentlistina (unt
1454). Talið er að milli 40 og 50 íslenzkar
bækur hafi verið prentaðar á 16. öld, en mun
fleiri á 17. öld, 225 bækur, þar af 134 prent-
aðar á Hólum, 62 í Skálholti, en hinar erlend-
is. Á 18. og 19. öld fer bókaútgáfa ört vax-
andi, en verulegur skriður kemst ekki á útgáfu-
starfsemina í landinu fyrr en á seinni hluta
19. aldar.
Það vekur yfirleitt furðu útlendinga, sem
hingað koma, hve margar liókaverzlanir eru
í landinu, einkum í Reykjavík, en í höfuð-
borginni eru starfandi 22, annars staðar 73
bókaverzlanir. Það hefur okkur löngum verið
hagstætt að nota höfðatöluregluna, og ef gerð-
ur er samanhurður um fjölda hókaverzlana á
hverja 1.000 íbúa á Norðurlöndunum fimm,
lítur skýrslan þannig út:
Svíþjóð 508 bókaverzl. = 1 bókav. fyrir 15.200 íbúa
Noregur 414 — = 1 — — 9.000
Danmörk 660 — = 1 — — 7.000
Finnland 850 — = 1 — - 5.500
Island 95 — = 1 — — 2.100
Bókhand íslenzkra lióka hefur fram til síð-
ustu ára ekki verið nógu vandað eða sterkt.
Nýlega las ég grein í amerísku bókmennta-
tímariti þar sem fjallað var um spurninguna:
„Hve sterkt á band bókar að vera?“ Sumum
kann að finnast svarið, sem gefið var, út í hött:
„Bókhand á að vera nógu sterkt“. Þessu fylgdu
þó þær skýringar að smíðað hefði verið tæki,
skúffa knúin rafmagni, en í henni voru til-
raunahækurnar látnar snúast og hristast ákveð-
inn tíma. Utlit og ástand bókanna að meðferð
lokinni, skar síðan úr um það, hvort bókband-
ið væri nógu sterkt.
m Jean de Bourgoing
k VQMWIENER
KONGRESS
. j.
7
Bókbandskostnaður hér á landi er oft á tíð-
um ákaflega stór liður útgáfukostnaðar og
kemur fyrir að þessi eini liður sé til jafns við
þrjá veigamikla liði: setningu, prentun og
pappír. Þessa gætir einkum um barna- og
unglingabækur, en ekki er óalgengt að bók-
bandskostnaður slíkra bóka sé 40 krónur á
eintak. Þegar svo band stærri bóka verður
50 eða 60 krónur á eintak, hefur sú spurning
vaknað hvort tímabært sé að hefja hér á landi
reglubundna útgáfu vasabrotsbóka í stórum
stíl, eins og með öðrum þjóðum. Útgáfa slíkra
bóka hefur verið reynd hér undanfarin 10 ár,
að vísu í smáum stíl og ekki reglubundið, og
það sem verra er, megin þorri bókanna hefur
verið illa úr garði gerðar, hvað varðar útlit
og þó einkum þýðingu. Ekki skal ég gera at-
hugasemd við það, þótt flestar liafi bækurnar
verið njósna-, glæpa- eða leynilögreglusögur,
enda margt frábærra höfunda á því sviði, svo
sem Agatha Christie og Georges Simenon.
Þessi tilraun hefur þó ekki tekizt svo sem vert
væri. Veldur þar um eins og áður, fólksfæðin,
en ekki síður sú margumtalaða staðreynd að
íslenzki útgefandinn þarf að keppa við erlenda
58
PRENTARINN