Prentarinn - 01.05.1968, Blaðsíða 25

Digiset ljóssetningakerfi Dr. Hell afkastar tveim
milljónum stafa á klukkustund. Henni má stjóma
beint með setningartölvu, einnig með gataræmum eða
segulræmum. Digiset samanstendur af mörgum tækj-
um. Þau helztu þeirra eru stjórnborð, „minni“, sem
geymir letrið, myndtökutæki og alveg sjálfvirk vél til
framköllunar. K. S. Paul Filmsetter hefur fjögur maga-
sín, sem hvert hefur 240 stafi og merki, sem hægt er
að nota í 15 mismunandi stærðum frá 4Vj punkti
upp í 14 punkta með hálfs punkts mun. Afköstin
eru u. þ. b. tíu sinnum meiri en fyrstu ljóssetningar-
vélanna af gerðum eins og Monophoto og Linofilm.
Helzta einingin, sjálf setningarvélin, kostar 20.000
sterlingspund, en við bætast önnur, svo sem tækið
með leturborðinu og línujöfnunartölvan. Þannig er
hægt að ná gífurlegum afköstum með ljóssetningu,
en hins vegar engin leið að auka setningarhraðann
þegar notuð er ietursteypa.
I þessu sambandi má ekki gleyma setningu með
ritvélum. Framfarir á því sviði og í offset-prentun
hafa að sjálfsögðu einnig þrengt nokkuð að letur-
steypuaðferðinni. IBM hefur nvlega búið til prent-
letur til notkunar í hinni nýju Composer-vél sinni.
Vélarnar Selectric Composer og stærri tegundin,
Magnetic Tape Selectric Composer, eru margþætt og
háþróuð tæki, sem vinna sátur tilbúið til Ijós-
myndunar með hnattlaga leturhaus, sem er svipaður
í lögun og golfkúla. Á leturhausnum eru allir bók-
er af pappírsræmum. Hann skilar af sér jöfnuðum
línum og síðurnar má síðan ljósmynda. Ymsar gerðir
af rafritvélum, sem jafna orðabil og línur, eru og
fáanlegar.
Athuganir hafa leitt í ljós að meðalafköst vélsetjara
eru 6000 áslættir á klukkustund. Þetta hefur ekki
breytzt mikið síðustu 50 árin. Frágangurinn er mjög
undir lagni og þjálfun vélsetjarans kominn og hann
notar mikinn hluta tíma síns til þess að taka ákvarð-
anir um orðabilin, línujöfnun og skiptingu orða í
h'nulok. Hann verður að hafa auga með leturhakan-
um, steypunni og aflagningunni.
Tilraun leiddi í ljós að vélsetjarar sem unnu við
ritvélaborð að setningu, en þurftu ekkert að hugsa um
ákvarðanir sem áður voru nefndar, af því að tölv-
ur tóku af þeim ómakið, komust upp í 14.000 áslætti
á klukkustund eftir þriggja mánaða þjálfun. Því
hefur verið haldið fram að auka mætti afköstin upp
í 30.000—36.000 á klukkustund, ef menn læra rétt
vinnubrögð þegar frá upphafi. Talið er að þá borgi
setning með tölvum sig fyrst þegar afköstin við fram-
leiðslu ræmunnar fara yfir 20.000 slög á kliikkustund.
Þegar þar kemur að smíðaðar verða vélar sem
geta „lesið“ vélrituð eða prentuð handrit, verður
hægt að vinna ræmur handa tölvunum með geysi-
hraða og þá er hlutverki prentarans við leturborðið
lokið. Þetta kynni að valda algerðri byltingu í hag-
nýtingu tölvanna við setningu.
K. S. Paul setningarkerjið.
stafir, tölustafir og greinarmerki og til eru meira en
50 mismunandi leturgerðir í stærðum frá 7—12
punkta, og í stærri vélinni, segulræðugerðinni, er lín-
um jafnað sjálfkrafa. Vari-Typer 720 hefur tvær let-
urgerðir á sama hausnum og er því hægt að skipta
um letur án þess að skipta um leturhaus.
Af sama tagi er Friden Justowriter sem stjórnað
Framleiðsla prentpappírs hefur aukizt um meira
en þriðjung á síðasta áratug og áætlað er að hún
aukist um ein 50% á næstu tíu árum. Mikilvægt atriði
er aukin eftirspurn (68% aukning) eftir gljápappír,
en dregið hefur úr sölu á möttum pappír. Bókasala
hefur nærri því þrefaldazt á síðustu tíu árum og sala
tímarita hefur aukizt stöðugt. Almenningur er farinn
PRENTARINN
71