Skólablaðið - 01.11.1960, Page 24

56 -
strákur á ferG! Kvaeöi á borö við Moldin
kallar og Systur mína eru ekki ort af
neinum klaufa ! Kvæðin Fjárhussilmur,
Hvítar gimbrar og Þér hrútar eru ekki
meðfæri allra sauðamanna !
Engum getur hafa dulizt, að á Sól-
stöfum er handbragð ósvikins skálds.
Þar er unaði og erli sveitalífsins lýst í
svo lifandi og litríkum myndum, að les-
andinn hrífst af. Saga forfeðranna við
strit og starf svífur fyrir hugarsjónir
hans, hann finnur angan af lyngi og töðu
milli línanna og gleðst víð l'ífsfögnuð og
trú höfundarins á landi og þjoð.
Höfundur er bersýnilega vormaður í
orðsins fyllstu merkingu. Hann er líka
blessunarlega laus við það hugarvíl og
svartsýni, sem einkennt hefur byrjenda-
bækur margra skálda og leikur á aðra
og hugþekkari strengi.
Bokin geymir að vísu ekki ýkja stór-
brotinn skáldskap en eigi að síður margt
athyglisvert. Má þar auk fyrrnefndra
Ijoða nefna Sundmeyna, Ingigerði og Ást-
in var aleiga þín, ljoð um ungar og
girnilegar konur, Svona verða drengir
menn, karlmannlegt ljóð um æskumanninn
og söguljóðin fjögur í bókarlok. Síðast
en ekki sízt vil eg geta Ijóðanna úr átt-
högum höfundar, um Önundarfjörð, Kald-
bak og Skrúð og greina af sama meiði,
kvæðanna Ég get ekki sofið og í dalnum
er sál mín. í tveimur þeim síðasttöldu
kemur ást skáldsins til sveitarinnar og
sveitalífsins glöggt í Ijós. Fyrra kvæð-
ið , Ég get ekki sofið, er ort í Reykja-
vík í maímánuði árið 1932. Þar segir
frá dvöl höfundar í höfuðborginni að vor-
lagi og hvernig hugur hans leitar heim í
vorið og gróðurilminn í átthögunum.
Síðasta erindið hljóðar svo :
"Ég get ekki sofið. Ég hugsa svo heitt
um heilnæma vormold og gróður.
Gef bandingjann frjálsan. Hann braut
ekki neitt.
Lát barnið til móður. "
í dalnum er sál mín er ort veturinn
19^6 og er af svipuðum toga. Þar segir
skaldið meðal annars :
"Her óx ég, hér lék ég, hér vinn ég
og vann.
Hér von mín á rætur og margt, sem
ég ^nn.
Þott dveldi ég fjarri, það drægi til sín.
í dalnum er sál mín og hamingja mín."
Það er þessi ást á heimahögum og
gróðurmætti vors og moldar, sem er
kjarni bókarinnar og verður lesandanum
minnistæðust að loknum lestri.
Því er ekki að leyna, að ærna galla er
að finna á Sólstöfum. Yrkisefnið er allt-
of rislágt og einhæft um of og víða slak-
að á ströngustu kröfum listarinnar.
Ljóð eins og Salat og Harðfiskur eiga til
dæmis lítið erindi fyrir almenningssjón-
ir. Þau eru vægast sagt ómerkilegur
áróður fyrir salatáti og harðfiskshámi,
en þó krydduð þægilegri kímni.
Hæpið orðalag er þar, sem sagt er um
mann nokkurn :
"fullan barm af björtum vonum,
bar hann fram í landsins þörf. "
Eins virðist fráleitt að halda því
fram, að einhver sé "með bros og koss
yfir rjóðum vörum". Hörmulegt finnst
mér að spilla ágætri mannlýsingu með
þessum vísuorðum :
"Hún var ung, hún var heit
eins og óskráðar sögur."
Ég kann heldur ekki að meta það
spakmæli höfundar, sem hljóðar svo :
"Geigvæn bið er grátleg öðru fremur. "
Slíkar fullyrðingar eru greinilega út I
hött, og í þeim er engin speki. Munn
þær oftar eiga rætur sínar að rekja
til örðugleika með rím en óskýrrar
hugsunar, og sú mun raunin hér.
Einnig virðist fara illa á að tala um
"hlaupmikinn" hest og "fastlegan" and-
litsdrátt, og segja, að oft sé "smátt um
vinnuhlé". Þannig má benda á ýmislegt,
sem bersýnilega mætti fara betur.
En þar sem þessi atriði eru flest frem-
ur smávægileg, rýra þau heildarsvipinn
ekki tiltakanlega og hagga ekki þeim
dómi, að Solstafir hljóta að teljast allgóð
byrjandabók og boðskapur þeirra hollur
og jákvæður.
III.
Margir hafa eflaust beðið næstu
ljóðabókar skáldsins með eftirvæntingu.
Þeir hafa áreiðanlega ekki orðið von-
sviknir af Sólbráð, en svo nefndi Guð-
mundur Ingi aðra bók sína.er út kom
1945. Sólbráð sýnir eðlilega framþróun
frá Solstöfum og er að öllu leyti viða-
meiri. Yrkisefnin eru fjölbreyttari, og