Ísfirðingur - 11.12.1991, Blaðsíða 7

ÍSFIRÐINGUR
7
„Að hafa trú á sjálfum sér“
Svo sem frá var greint í síðasta blaði var haldin á ísafirði
ráðstefna um atvinnumál kvenna á landsbyggðinni í októ-
ber s.I. Meðal efnis þar var erindi Helgu Dóru Krist-
jánsdóttur bónda í Tröð í Önundarfirði. Helga hefur góð-
fúslega heimilað Isfírðingi að birta erindið og fer það hér
á eftir óbreytt:
Bændur við tóvinnu. Jóhanna Kristjánsdóttir leiðbeinir. Frá vinstri: Brynhildur Kristinsdóttir, Vöðlum,
Jóhanna Kristjánsdóttir, Kirkjubóli í Bjarnardal; Sigríður Magnúsdóttir, Kirkjubóli í Valþjófsdal og
Sólveig Bessa Magnúsdóttir í Hjarðardal.
Ágætu samherjar.
Atvinnuþátttaka kvenna í land-
búnaði hefur um skeið verið mitt
áhugamál, svo þar er því kærkom-
ið tækifæri að ræða það mál við
ykkur hér í dag.
Drjúgur tími kvenna til sveita
fer nú í dag í að sinna heimilisstörf-
um, auk þess sem flestar þeirra eru
bændur í fullu starfi. Það er að
segja, þær eiga og reka sín bú
ásamt öðrum, oftast maka sínum.
Þegar maður heyrir orðið bóndi
þá dettur fólki oftast í hug karl-
maður, en staðreyndin er hins veg-
ar sú að tæplega helmingur bænda
í landinu eru konur.
Ef ég segi ókunnugum að ég
starfi sem bóndi dettur fólki oft í
hug að maðurinn minn sé dáinn
eða að ég sé enn ógift í föðurgarði.
En þeir sem betur þekkja til vita
að ég bý með manninum mínum
og saman reynum við að hafa jafn-
ræði.
Hvert bú er í rauninni lítið fyrir-
tæki þar sem er í mörg horn að
líta. Pappírsvinna og kaup á að-
föngum, t.d. fóðurbæti eða vara-
hlutum, - ég tala nú ekki um kaup
á nýrri rúllubaggavél, eru hlutir
sem taka drjúgan tíma með sím-
hringingum út og suður. Mjólka
þarf kýr og moka flór og sinna
öðrum skepnum eftir þörfum. Eft-
ir því sem við hugsum betur um
blessaðar skepnurnar verður fram-
leiðnin meiri. Mörg störf til sveita
eru árstíðabundin, s.s. sauðburður
- sláttur - sláturtíð - feldun
- fengitími, þannig koma ýmsir
álagstoppar. En inn á milli koma
rólegri tímar. Rætt hefur verið um
að koma á fót afleysingarþjónustu
þar sem nokkrir bændur tækju sig
saman og réðu til sín starfsmann til
að leysa þá af til þess að þeir kæm-
ust í frí.
Það gleymist víst oft að bændur
þurfa að komast í sumarfrí eins og
aðrar starfsstéttir. Þarna gæti verið
um að ræða nýtt hlutastarf eða
aðalstarf.
Síðustu ár hefur verið unnið
markvisst að því að minnka bú-
vöruframleiðslu með skerðingu á
þeim kvóta sem hvert býli hefur til
umráða. Með því liefur verið
þrengt að bændum svo að fram-
leiðslugeta eins býlis nægir ekki til
framfærslu heillar fjölskyldu.
Bændur hafa sumir brugðið búi
vegna þessa - en eins dauði er ann-
ars brauð.
Ef búin skila ckki þcim arði sem
þarf til að framfleyta fjölskyldunni
verður annað hjónanna að vinna
utan bús. Oft verður það hlutskipti
konunnar.
Atvinnumöguleikar til sveita
eru æði misjafnir. Bændur nálægt
þéttbýli hafa þó betri möguleika til
að ná sér í einhverja aukavinnu en
þeir sem búa tiltölulega afskekkt.
Ef skóli eða aðrar stofnanir eru í
sveitinni skapar það nokkra at-
vinnumöguleika.
Við getum nær endalaust skapað
okkur atvinnu með því að þjónusta
hvert annað og með því aukum við
líka blessaðan hagvöxtinn sem er
uppáhalds umræðuefni sumra
stjórnmálamanna.
Konur verða líka að vera opnari
fyrir atvinnu sem hingað til hafa
höfðað frekar til karlmanna.
Hvernig væri að konur settu upp
þjónustu til að mynda í sambandi
við dekkjaviðgerðir eða bílavið-
gerðir. Þetta er þjónusta sem þyrfti
að vera á fleiri stöðum á hringveg-
inum.
Ferðaþjónusta er eitthvað sem
við sjáum að við getum aukið og
hlúð betur að. Ýmis þjónusta við
ferðamenn er þörf og mætti auka.
Bændur hafa gefið því gaum og nú
þegar hafa allnokkrir atvinnu af
því.
En það er fleira matur en feitt
kjöt og því verða konur að hafa
augun opin fyrir öðrum atvinnu-
tækifærum. Það hefur verið rætt
um hvað gott það sé að koma börn-
um úr kaupstaðnum í sveit um
tíma til að kynnast sveitastörfum.
Með því aukast tengslin milli dreif-
býlis og þéttbýlis. Hugmyndin er
góð en staðreyndin er sú, að tækni-
væddur búskapur er stórhættu-
legur börnum, sérstaklega um
sláttinn. Nokkursveitaheimili liafa
sérhæft sig í því að taka börn til
sumardvalar. Boðið er upp á
námskeið fyrir vistforeldra, þ.e.
þá sem taka börn í sveit og gefin
Ef ég segi ókunnugum
að ég starfi sem bóndi
dettur fólki oft í hug
að maðurinn minn sé
dáinn eða að
ég sé enn ógift
í föðurgarði.
eru út tilskilin leyfi. Málið er að
það kostar peninga að senda börn
í sveit og mörgum er það þyrnir í
augum. Hvert barn þarf sína þjón-
ustu og umhyggju og það er ekki
hægt að ætlast til að konur til sveita
taki að sér börn ofan á önnur bú-
störf nema þær gefi sig sérstaklega
út fyrir það og hafi það sem at-
vinnu.
Bændur sem ekki geta stundað
erfiðisvinnu vegna aldurs eða las-
leika eiga þess ekki kost að búa
með hinn hefðbundna búrekstur.
Það liggur beinast við hjá þessum
bændum að flytjast burt og á möl-
ina. Þar er auðveldara að ná sér í
léttari vinnu og fá þá þjónustu sem
þeir þarfnast. í minni sveit hefur
það til dæmis gerst að eldra fólk
hefur flutt í burtu vegna þess að
þjónustuna skorti og lítið var fyrir
þetta fólk að gera. Eg vil meina að
þetta sé vandamál sem verður að
leysa. Það er sárt til þess að vita að
fólk þurfi að yfirgefa heimabyggð
sína til að lifa náðugri tíma. Er það
ekki skylda okkar sem yngri erum
og hraustari að sjá svo um að þetta
fólk geti áfram búið hjá okkur og
fundið þar öryggi.
Það var haft eftir mætum manni
á dögunum að hjálpa þyrfti fólki
með fjárframlögum til að flytja
burt. Auðvitað var því kröftuglega
mótmælt jafnt í sveit sem borg. En
bíðum hæg - hafa bændur ekki
verið keyptir frá sínum heima-
héruðum? Ég skildi þær hugrenn-
ingar þannig að hér sé ekki neinn
grundvallarmunur á því sem hefur
verið að gerast hjá bændum nú.
En hver mótmælti þá?
Úr því ég er farin að tala um
byggðamál þá bið ég fólk að hug-
leiða það, að um leið og jaðar-
byggð fer í eyði þá myndast önnur
jaðarbyggð, alveg eins og þegar
maður klippir jaðar af efnisbút
myndast annar jaðar í staðinn.
Ég held að við höfum enn kost
á því að búa betur um okkur hér í
fámenninu. Málið er að hafa trú á
sjálfum sér til að koma hugmynd-
um okkar í framkvæmd í sambandi
við ný atvinnutækifæri.
Sveltur sitjandi kráka en fljúg-
andi fær.
Það eru mörg störfin sem bóndinn þarf að sinna. Hér undirbýr
Þuríður Gísladóttir á Kirkjubóli í Bjarnardal kartöflugarðinn sinn.
Óskum viðskiptavinum gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs, með þökkfyrir viðskiptin
á árinu sem er að líða.
FERÐAMIÐSTÖÐIN
BILASALAN ELDING s/f
Skeiði 7, 400 Isafirði, sími 94-4455, Fax 4455
Óskum samstarfsfólki
og viðskiptavinum
gleðilegra jóla
og farsœldar á komandi ári.
Pökkum samskiptin á árinu
sem nú er að líða.
ÍSPRENTHF.
PRENTSMIÐJA K 94-3223