Ísfirðingur - 11.12.1991, Síða 11

ISFIRÐINGUR
11
Við lendingu á Skálanesi.
þegar hvergi er lengur landsýn að
hafa. Pað var jafnvel hætta á að
villast framhjá Skáleyjum, þrátt
fyrir hann, því þungur útfalls-
straumur liggur til norðurs, nokk-
uð þvert á leið þeirra, innan við
Skáleyjahleinar. Þarna verður æði
úfinn sjór og úthverfur í norðan-
veðrum.
Rétt 14 ár voru liðin frá því að
tveir bátar lögðu á flóann við svip-
aðar aðstæður og nú, og fengu á
sig áhlaupsveðrið sem áður getur.
Sá sem ætlaði vestur á Barðaströnd
hvarf í sortann út af Skálanesi, og
hefur ekki sést síðan. Hinn, sem
ætlaði í Látur bjargaðist við illan
leik út í Látralönd. Áhöfninni var
bjargað daginn eftir, og höfðu þá
átt næturgistingu í úteyjum. Lík-
lega hefur þeim Magnúsi og Jóni
orðið hugsað til þeirra atburða á
leiðinni út flóann, en óvíst að Sig-
urður hafi vitað um þá.
Áttavitinn átti að segja til um
rétta stefnu, en klukkan að mæla
hvenær þeir færu að nálgast
skerjaklasana framundan. Á
miklu gat oltið að þeir fengju land-
kenningu áður en hvassviðrið sem
spáð hafði verið næði á Breiða-
fjörð. Þeir rýndu því fast út í sort-
ann í von um að sjá Skarfaklett,
þegar þeir áttu að vera farnir að
nálgast hann. Enn hélst sama
lognið.
Á bakborða var sem tjaldi væri
svipt til hliðar og við blasti Skarfa-
kletturinn. Þeir voru drjúgan spöl
þvert norður af honum, með
stefnu fyrir norðan eyjar. Straum-
urinn hafði dregið þá lengra
norður á flóann en Jón hafði reikn-
að með. Með sama áframhaldi
hefðu þeir farið fram hjá Skál-
eyjum að norðan sem ekki hefði
þó þurft að koma að sök í færu
veðri. Það óvænta við að sjá klett-
inn var hins vegar að af honum
stóð nú mjallstrokan í rjúkandi
mekki. Á því augnabliki voru þeir
sjálfir enn í logni en á því næsta
skall fárviðrið og sjórokið á þeim
líka.
Leiðin sem nú þurfti að þræða
liggur eins og áður segir meðfram
Norðurlöndum, milli þeirra og
Sölvaskerja nokkru norðar. Lítill
vafi er á að það hafi ráðið úrslitum
um ferðalokin að þeir sáu klettinn
á því augnabliki sem veðurógnin
skall á, því að þrátt fyrir að útsýnið
lokaðist strax aftur vissi Jón ná-
kvæmlega hvar þeir voru staddir
og hvert halda skyldi. Leiðin út á
Langeyjarsund var beint undan
veðrinu, enda eins gott þar sem
báturinn þoldi enga aðra stefnu.
Jón reyndi að sveigja svolítið
til suðurs í von um að sjá betur til
lands á bakborða en það reyndist
ófært í þeim darraðardansi Ægis-
Úr Skáleyjum.
Laust þang á reki veldur stund-
um sjófarendum óþægindum þeg-
ar það þvælist í skrúfu vélbáta. Þær
eru þó misjafnlega veiðnar á það,
eftir lögun skrúfublaðanna og þar
var ekki Skandia barnanna best.
Þegar hún fyllti skrúfuna af þangi
varð ekki hjá því komist að slá af,
„kúpla frá“ og hreinsa úr skrúfunni
með þangkróknum. Og þetta gerð-
ist nú. Vélin rölti í hægagangi á
meðan Jón bograði við að hreinsa
úr skrúfunni. Hallgrímur sat við
vélarhúsið en Sigurður frammi í
bátnum. Þegar hljóðið í vélinni
hafði nú lækkað að mun, og hann
ekki eins nálægt henni og hinir,
veitti hann athygli þungum gný,
sem barst gegn um sortann úr
norðaustri. Hann kallaði því til fé-
laga sinna að nú væri hann líklega
að bresta á með hvassviðri. Þeir
höfðu ekkert heyrt vegna nálægðar
við vélina. Síðan var sett á ferð
aftur og svipast um sem áður. Þá
bar skyndilega fyrir augu vel þegna
sjón, en að nokkru leyti óvænta.
dætra sem þarna verður við svona
aðstæður. Oft hafði Staðarbátur-
inn sannað sjóhæfni sína, enda
þurfti hann núna á henni að halda;
skuturinn þéttur fyrir á lensinu, en
reyndar miklu viðkvæmari á síð-
una.
Hallgrímur sat við vélina og sló
af þegar með þurfti, til að missa
ekki bátinn fram af brotsköfl-
unum, en þó varð hann að bregða
sér frá til að bjarga farviðum og
festa þeim svo þeir færu ekki út-
byrðis. Sigurði mun hafa verið of-
boðið svo hann hafðist ekki að,
ókunnugur slíkum uppákomum
Jón hafði ærinn starfa við stýrið,
að verja bátinn áföllum.
Heldur var nú skyggnið meira
en í logndrífunni áður, og fljótlega
höfðu þeir landsýn aftur svo hægt
var að þræða rétta leið út á Lang-
eyjarsundið, að mestu áfallalaust,
þrátt fyrir lemjandi sjórokið. Eng-
in leið var þó að lenda í Strákum,
sem er aðallendingarstaður í Skál-
eyjum um lágt sjóað, frá fornu fari.
Eini möguleikinn til að bjarga
bátnum var að hleypa áfram út
sundið og ná upp undir vesturenda
heimaeyjarinnar. Óvíst var þó að
það tækist, en ekki um annað að
velja. Haldið var út með Fram-
hólnum, síðan gegn um Trés-
eyjarsund, þar sem beygt var þvert
á bakborða upp undir Eyjarend-
ann. Þarna var orðið mjög grunnt
í útfalli, skrúfan fylltist af þangi en
ekki hægt að stansa til að hreinsa
það burt. Við illan leik komust þeir
þó að landi í fjörutöngunum, all-
miklu vestar en þurft hefði að vera.
Ekki mátti miklu muna að þetta
tækist.
Mestar Iíkur eru á því að verr hefði
farið, hefðu þeir ekki verið staddir
nákvæmlega þar sem þeir voru
þegar veðrið skall á. Þaðan sáu
þeir rétta kennileitið og gátu
hleypt beint undan. Hefðu þeir
verið komnir eitthvað lengra hefði
hvorugt getað gerst. Styttra komn-
ir hefðu þeir enga landsýn fengið
og ekki að vita hvort þá hefði
borið, en óhreinar skerjaleiðir
framundan.
Undir myrkur féll sjór undir bát-
inn á ný og var þá tiltækur mann-
skapur mættur til að draga hann
með landi inn á öruggan poll við
Eyjarendann. Enn varsamaaftaka
erfiðleikum í þessu veðri. Hann
hafði lagst við legufæri í Gráðuvík
við Múlanes, annaðhvort vegna
dimmviðris áður en veðrið skall á,
eða eftir það.
í veðurofsanum sleit hann legu-
færi en Jóhann skipstjóri hleypti
undan veðrinu til Flateyjar, áfalla-
laust.
Morguninn eftir, þann 1. des,
var veðrið gengið yfir en komið
verulegt frost. Frosið hafði að
bátnum við Eyjarendann svo þeir
Jón og Hallgrímur þurftu að brjóta
sér leið frá landi, þegar þeir héldu
af stað út í Látur. Sigurður varð
eftir eins og ráð var fyrir gert. Hall-
Greinarhöfundur Eysteinn G. Gíslason. í baksýn er Skarfakletturinn, sem mjög kemur við söguna.
Þarna féll fljótlega undan bátn-
um og eftir að hafa fest út af hon-
um og gengið frá eftir föngum
lögðu þeir félagar af stað til bæja.
Spölurinn þangað er um l'/2 km,
en beint á móti óveðri og blindhríð
að sækja, svo hann reyndist þeim
seinfarinn og torsóttur eftir hrakn-
inginn á sjónum.
Leiðin frá Skarfakletti þangað
sem þeir lentu er um 5 km löng og
óhætt er að fullyrða að það mátti
kallast vel sloppið að hafa náð
lendingu heilir á húfi úr þeirri för.
veðrið og ekki þótti því ráðlegt að
fara frá landi og keyra þennan
stutta spöl, þar sem allt er þangi
vaxið og myrkur skollið á. Þess
minnist ég að erfið var gangan
heim móti veðrinu, í myrkri og
þæfingsfærð. Dagurinn hafði reynt
á þolrif margra áður en yfir lauk.
Ekki man ég hvort tjón urðu í
þessu áhlaupi eða hversu víða það
náði um landið. Flóabáturinn
Konráð var þá enn í förum á
Breiðafirði og mun hafa lent í
grímur komst leiðar sinnar suður,
um Flatey, en Jón fékk sig fluttan
til lands úr Skáleyjum einhverja
næstu daga. Þá var Staðarvík lok-
uð vegna íss.
Dagurinn 30. nóvember 1950
hefur orðið ýmsum minnisstæður
vegna þeirra hrikalegu veðra-
brigða sem þá áttu sér stað. Að
minnstakosti reyndist mér það
þegar ég fór að rifja framangreinda
atburði upp, með aðstoð þeirra
sem við þá voru riðnir og enn
kunna frá tíðindum að segja.
Staðarbáturinn í nausti 1989. Við hann standa Jón Þórðarson (Flestar myndirnar sem fylgja frá-
og Stefán Ananíasson, sem oft var með Jóni í sjóferðum. sögninni sendi Jón Þórðarson í
Árbæ, en tvær sem eru hér á miðri
síðunni tók Pétur Bjarnason).
Óskum starfsfólki voru á sjó og landi
og öðrum viðskiptavinum gleðilegra jóla
og farsældar á nýja árinu með þakklæti
fyrir líðandi ár. _ , x
Buðanes hf.
ísafirði