Ísfirðingur - 11.12.1991, Qupperneq 14

14
ÍSFIRÐIN GUR
Björn Teitsson:
Ferð um mið- og suður-Frakkland
Páfahöllin í Avignon.
Me e e e...
Hér verður nokkuð sagt frá sex
daga ferð sem ég fór í júnímánuði
síðastliðnum frá París suður um
Frakkland. Þetta var eins konar
fjölskylduferð, þar sem með mér
fóru Elín móðir mín, Sigríður syst-
ir mín og Eggert maður hennar.
Ætlunin var að skoða það sem
markverðast væri að sjá í svonefn-
du Miðhálendi (Massif central) og
í neðanverðum Rhöne-dalnum.
Franska eldfjallalandið.
Við lögðum af stað þann 13.
júní 1991. Snemma dags fórum við
frá dvalarstað okkar í París að
Orly-flugvelli, sem margir íslend-
ingar hafa farið um og er skammt
sunnan stórborgarinnar. Þar feng-
um við okkur bílaleigubíl af gerð-
inni Opel Vectra. Um hádegisbil
vorum við svo komin á hraðbraut-
ina til Orléans og var unnt að aka
allhratt.
Ferðin hafði ekki verið undir-
búin að því leyti að gististaðir
hefðu verið fastákveðnir eða pant-
aðir fyrirfram. Þar kom til að við
ætluðum ekki að ferðast um mjög
troðnar ferðamannaslóðir, og
ferðamannavertíðin var þar að
auki ekki hafin. í Frakklandi hefst
hún yfirleitt seint, því að ágúst er
helsti sumarleyfis- og ferðamánuð-
ur landsmanna. Við ætluðum að
færa okkur þetta í nyt og njóta
sumarveðráttu í fögru umhverfi án
þess að lenda í miklum troðningi.
Eftir að komið var framhjá hinni
fornfrægu borg Orléans liggur
hraðbrautin um tíma upp með
Cher, sem er þverá Leiru, lengsta
fljóts Frakklands. Ofurlítið vestan
við þessa á hafði á 19. öld aðsetur
ein frægasta skáldkona Frakka,
Georges Sand, sem var nafntoguð
fyrir mikil afköst við ritstörf og
skrautleg ástamál. M.a. bjó hún
um tíma með tónskáldinu Chopin.
Enn eru sumar sveitalífssögur
hennar lesnar, en aðrar bækur eftir
hana hafa að mestu fallið í
gleymsku.
Eftir rúmlega 400 kílómetra
akstur nokkurn veginn í hásuður
frá París komum við að borginni
Clermont-Ferrand, sem er laust
sunnan við mitt landið. Þar búa
um 200 þús. íbúar og þetta er iðn-
aðarborg, m.a. eru þar framleiddir
hjólbarðar. Einnig er þarna há-
skóli og dómkirkja í gotneskum
stíl frá 12. öld. Við ókum á svig við
borgina til að lenda ekki í umferð-
arhnútum, komumst út af hrað-
brautinni og fórum nú upp á fjallið
Puy-de-Dóme, sem nær upp í 1465
metra hæð yfir sjávarmál og er því
ámóta hátt og Hekla. Þarna er eld-
fjallaland, því að eftir að farg ís-
aldarjökulsins hvarf af þessum
slóðum urðu þar eldgos, síðast
fyrir líklega um 7000 árum. Það
þykir Frökkum mjög merkilegt, en
við íslendingar látum okkur auð-
vitað fremur fátt um finnast.
Eftir að hafa notið útsýnis af
fjallinu, en þar uppi var stinnings-
vindur, héldum við eftir fremur
fáförnum vegum sem lágu um
fjalladali. Fjalllendið þarna er um-
fangsmeira en maður hafði gert sér
grein fyrir, tindarnir teygja sig upp
í nærri 1900 metra hæð. Við rætur
hæsta fjallsins komum við í dal-
verpi, þar sem þorpið Mont-Dore
stendur, en þar er að finna þekktar
heilsulindir. Um er að ræða volgar
uppsprettur, og er mjög mikill kís-
ill í vatninu. Þetta tengist auðvitað
eldvirkni svæðisins. Um kvöldið
fengum við gistingu í Ussel, bæ
með um 12 þús. íbúa. Þar var, eins
og víða í landinu, að finna við aðal-
torgið minnismerki um bæjarbúa
sem höfðu fallið í átökum við
þýska hernámsliðið í seinni
hcimsstyrjöldinni. I þessum bæ
höfðu orðið hörð átök.
Eins og síðari nætur ferðarinnar
gistum við á fremur ódýru gisti-
húsi, en hótelin eru stjörnumerkt
og yfirleitt auðvelt að finna þau.
Boðið er upp á ódýran morgun-
verð, að frönskum sið eða megin-
landssið, þ.e. kaffi eða te ásamt
nýju brauði mcð marmelaði eða
sultu.
Frœgir hellar.
Annan dag ferðarinnar átti
einkum að nota til að skoða þekkta
hclla, og það tókst með ágætum.
Við ókum fyrst í suðvestur um há-
lendið og stefndum að Lascaux-
helli. Þangað komum við um há-
degið og þurftum reyndar að bíða
um stund eftir því að ferða-
mönnum yrði hleypt niður í jörð-
ina. í Ijós kom að okkur var ekki
sleppt inn í hinn rétta og sanna
helli.
Lascaux-hcllir fannst af tilviljun
árið 1940 þegar fjórir ungir drengir
þóttust vera að leita að földum
fjársjóði. Hellisveggirnir og hellis-
Ioftin eru skreytt með myndum
sem eru einkum af veiðidýrum,
m.a. af úruxum, sem áður reikuðu
um skóga Evrópu en eru nú löngu
útdauðir. Þetta þykja best gerðu
hellamálverk í Frakklandi. Þrír
mismunandi litir, svartur, rauður
og gulur, sem finna má á staðnum,
hafa verið notaðir. Miklar deilur
hafa staðið meðal fræðimanna um
aldur málverkanna, en nú virðast
þeir helst hallast að því að þau séu
um 15000 ára gömul. Áður töldu
flestir að myndirnar væru allt að
þrefalt eldri, og má af því sjá, að
tímaákvarðanirnar eru torveldar.
Ástæðan fyrir því að ferða-
mannahópunum er ekki lengur
hleypt niður í hinn eiginlega
Lascaux-helli (eða -hella, því að
hellirinn greinist) er, að andgufan
frá öllu fólkinu sem þarna kom
fyrst eftir að svæðið varð frægt olli
útfellingum á hellisveggjunum og
málverkin voru í hættu. Því var
búin til með talsverðum tilkostnaði
eftirlíking eða gervihellir við hlið
rétta hcllisins, og þangað er farið
með ferðamannahópana. Hægt
var að velja á milli leiðsögumanna,
sem töluðu mismunandi tungumál.
Ekki ýkja langt frá hellinum er
Cro-Magnon, en við þann stað er
kenndur Cro-Magnon-maðurinn,
nútímamaðurinn, vegna beina-
leifa, sem þar fundust.
Síðar sama dag fórum við í skoð-
unarferð um annan helli, Lacave.
Það er dropasteinshellir, mjög til-
komumikill. Þar fær maður að sjá
hinn raunverulega helli en ekki
eftirlíkingu. Farið var með leið-
sögumanni í vögnum um þrönga
sporbraut, inn í hellinn, og svo var
gengið fram og aftur, upp og niður,
mörg hundruð metra og horft á
það sem fyrir augum bar. Vel
heppnuð raflýsing var þarna.
Um kvöldið gistum við í bæ sem
nefnist Cahors í Lot-fylki. Áin Lot
rennur í gegnum bæinn, og ofar-
lega á brú yfir ána er að finna fræga
lágmynd af djöflinum, og tengist
hún þjóðsögu um brúarsmíðina. í
þessum bæ fæddist árið 1838 hinn
þekkti stjórnmálamaður Léon
Gambetta, sem lýsti yfir stofnun 3.
franska lýðveldisins í París 1870,
flýði svo undan Þjóðverjum í
loftbelg, var síðar skamma hríð
forsætisráðherra en dó mjög fyrir
aldur fram árið 1882. Stytta af hon-
um er auðvitað á aðaltorgi bæjar-
ins.
Heimsókn til fjárbónda.
Þriðja daginn ókum við frá
Cahors til austurs um landbúnað-
arhéruð, sem reyndar eiga við
fólksfækkunarvanda að etja eins
og íslenska landsbyggðin. Á einum
stað þar sem við sáum margt sauð-
fé á beit, tókst okkur að ná tali af
bónda, Valentin að nafni, og
fengum að líta inn í fjárhús hans
og hlöðu eftir að hafa útskýrt fyrir
honum náin tengsl okkar fjöl-
skyldu við íslenskan landbúnað.
Bóndinn hafði um 250 fjár, hann
færði frá og mjólkaði ærnar með
mjaltavélum. Mjólkin fór síðan til
ostagerðar. Valentin heyjaði
handa kindunum og stóð hey-
skapurinn yfir.
Ekki löngu eftir að við yfirgáfum
bændabýlið komum við fram á
barm gljúfurs, sem kennt er við
ána Tarn, en hún rennur til vesturs
til fljótsins Garonne og svo út í
Atlantshaf. Tarn-gljúfrin eru ein
hin hrikalegustu og frægustu í
Frakklandi. Brattur vegur lá niður
í þau, og síðan ókum við á gljúfur-
botninum meðfram ánni, sem var
ekki vatnsmikil. f henni var fisk að
hafa, enda sáum við veiðimenn á
bökkunum. Um kvöldið gistum
við í mjög litlu þorpi ofarlega í
gljúfrunum.
Minjar frá dögum Rómverja.
Næsta dag var heldur hlýrra
veður en áður. Þetta var sunnu-
dagur. Við héldum í suðaustur og
stefndum að Miðjarðarhafinu, en
hvorki ég né móðir mín höfðum
komið að því fyrr. Eftir að hafa áð
í borg sem heitir Uzés skoðuðum
við frægustu rómversku vatns-
leiðsluna í Frakklandi, Pont du
Gard, sem er 49 metrar á hæð og
frá því um Krists burð. Vatnið var
þarna leitt yfir árfarveg og þess
vegna þurfti að byggja svona háa
leiðslu. Sjálf vatnslögnin, sem er
auðvitað efst, er vel manngeng,
hátt í tveir metrar á hæð og um
metri á breidd að jafnaði, að mig
minnir, og hefur getað flutt mikið
vatn og þjónað stórri borg. Þegar
við gengum þar um heyrðum við
allt í einu talaða íslensku, og
Vatnsleiðslan Pont du Gard frá dögum Rómverja.