Austri - 15.12.1972, Qupperneq 10

10
AUSTRI
Neskaupstað, jólin 1972
SSKRIÐBELTAMENNIN GIN
er merkileg. íslendingar
nútímans dá hana meira en
flestar eða allar aðrar menntir.
Hún flytur fjöll eins og trúin. Þar
að auki flytur Ihún fól'k og varn-
ing, þar sem öðrum farartækjum
verður ekki við komið. Plestir
þeir Islendingar, ®em ferðast eitt-
hvað að í'áði, hafa einlhvern tíma
verið upp á hana komnir, ég og
rnínir líkar margsinnis.
Fjórar skriðbeltaferðir eru mér
e'nkum eftirminnilegar: Ein á
snjósleða yfir Smjörvatnslheiði
undir björtium vo.rhimni. Önnur á
jarðýtu yfir nær 1000 m íháa
Gagnheiðina milli Mjóafjarðar og
Seyðisfjarðar, vor, snjór og fullt
tungl. Þriðja yfir Fjarðarheiði um
vetur á merkilegum snjóbíl í
magnaðri benzínstybbu og á að
gizka 50 stiga 'hita. Fjórða yfir
sömu heiði í frostí og fannkomu
og frá 'henni ætla ég nú að segja.
Mín ferðareisa hófst að iþessu
sinni í Reýkjavík. Við byrjuðum
að fara út á flugvöll eftir hádeg-
ið á mánudag eftir pálma. Á
þriðjudag var því haldið áfi-am.
En á miðvikudag -tókum við flug-
ið. Man ég ekkert frá því að segja
utan þessi venjulegi ónotafiðring-
ur hjá undirrituðum, þegar komið
er þar í sveit, sem Steingrímur
Thorsteinsson kallaði bláleiðir
vinda. Og lentum á Egilsstöðum á
sautjánda tímanum eins og til
stóð.
Sjálfsagt hefur allt verið klárt
hjá Sveini Kristinssyni og piltum
hans. Afgreiðsla flugvéla fer
nefnilega enn fram með þeám
hætti, sem skip voru afgreidd á
Mjóafirði í mínu ungdæmi: Allir
á staðnum og allt tilbúið og hröð
handtök. Nerna kolgrimmir báts-
menn eiga sér enga staðgengla á
Egilsstaðaflugvelli. Og þó. Jónas
okkar Einarsson er enginn eftir-
bátur þeirra — í greiðvi'kni og
hjálpsemi, en það var einmitt hin
hliðin á þessum gömlu harðjöxl-
um á stra.ndferðaskipunum.
Fjúk var af norðri, frostið 13
gráður í byggð og vindur vaxandi.
Snjó'bíllinn var til taks engu að
síður og var nú búið upp á. Mér
leizt strax illa á klæðnað fólksins.
Beihausaðir karlmenn með hanzka
í nælonsokkum, eru ekki sérlega
t.raustvekjandi í stórlhríð á fjöll-
um uppi. Sýnu betri eru ungar
dömur í síðfouxum og hettuiblúss-
um og býst maður þó e'kki við
miklu innanundir. Börn eru jafn-
an Vel búin á fyrsta aldursári.
Samfylgd þeirra er þó ekki sérlega
æskileg við þau skilyrði, sem
þarna blöstu við, kannski samt
engu óæskilegri en kvenfólks á
minu reki, sem 'kemur grandalaust
úr snjóleysinu syðra í nælonsokk-
unum sínum og kápufiðunni með
kiúit um há'lsinn.
Nú var lagt af stað. Farangri
hafði verið komið fyrir bæði inni
og þó einkum úti. Farþegar voru
sjö. Var orðið æði þröngt í foíln-
um, þegar þeir höfðu þrýst sér í
sætin ásamt bílstjóra og hjálpar-
manni. E|g man, að stjórnborðs-
megin á langbekk sat fremst ung
kona með komabarn sitt í fang-
inu, þá maður hennar, þá jafn-
aldran, þá yngri dama. Bílstjórinn
sat auðvitað fremst í ba'k en ég
við hurðina aftast, en þar voiru
dyrnar á hinu ágæta, en að þessu
sinni yfirfulia farartæki.
Vegur var snjólaus í neðra og
nokkuð upp hlíðarnar fyrir ofan
Steinholt. Því yfir Fjarðarlheiði
var förinni heitið eins og kunnug-
ir munu hafa rennt grun í. Þegar
ofar dró var ekið um fannir og
gjarnan utan vegar. Veður fór þar
versnandi og varð fljótt ©rfitt að
greina slóðir í hryðjunum. Klifrað
va.r hærra og hærra í átt til Norð-
uibrúnar, sem alkimn er fyrir ein-
staklega fagurt útsýni á björtum
r
A
sumardögum. En það iþori ég að
fullyrða, að þá hluti hugleiddi
einginn þeirra,, er þarna klúktu,
hvað sem menn hafa nú annars
hugsað, 'hver í sínu horni.
Nú gerist það, að Sigurður bíl-
stjóri verður var við einhverja
bilu.n. Mun honum hafa þótt trygg-
ara að fá viðgerð strax og snýr
þegar við, í átt til Egilsstaða. Það
er hægt undanhaldið segja menn.
Og vissulega reyndi minna á bíl
EFTIR:
Vijílni Hjólmarsson.
og vél að vafra niður fannirnar,
en 'brjótast móti brattanum. Þó er
nú líka sagt, að mörgum hafi orð-
ið háit á „lensinu“.
Ekki dró úr storminum og var
skyggni hið versta þegar hann rak
á hrynurnar. 1 einni slíkri tók bíll-
inn mjög að hallast. Mér fannst
eins og fólkinu brygði og hló hug-
hreystandi og sagði að þetta væri
ekki neitt, enda langreyndur snjó-
bílsfarþegi hjá þeim Seyðfirðing-
unum. En hér vai' víst eitthvað ó-
venjulegt í efni. Skyndilega missti
bíllinn jafnvægið og slengdist á
stjórnborðshliðina ofan á eitthvað
hart. Reyndist það vera vegurinn
sjálfur, Gaddfrosin og kröpp niðn-
ingshrönn í efri kanti hafði valdið
veltunni.
Það er af mér að segja, að ég
'hrataði út um afturdyrnar, sem
slógust upp um ieið og bíllinn
skall á veginn. Eir vægt til orða
tekið, að ikomið hafi á mig fiát. Ég
spratt upp hart og títt og kallaði
inn til ihinna, að taka það rólega
og ‘halda sig í hlýjunni, En um leið
sá ég inn í bílinn, ihvemig þar var
umhorfs. Með allri stjómborðs-
'hliðinni lágu farþegamir á herð-
unum, með fætuma beint upp í
loftið, fremst hjónin með barnið,
þá jafnaldran í kápumni sinni með
klútinn um hálsinn, þá önnur
unga stúlkan í stredsbuxunum.
Ofan á þsim bogruðu hinir, sem
setið höfðu í bak — nema Sigurð-
ur bílstjóri. Hann hékk eins og
skógarapi á stýrinu í þeirri hlið
bílsins, sem upp vissi. Kom það
sér vissulega vel fyrir ungu kon-
una neðan undir. Hún hafði að
vísu fyrir stuttu fengið manni sín-
um barnið í hendur. En talstöðin
hafði losnað við slinkinn og fallið
niður á frúna, sem til allrar ham-
ingju gat borið hendur fyrir sig.
En hún hafði svo sannarlega fullt
í fangi. — Ráðleggingar mínar
um rólegheit hefðu þvi sjálfsagt
þótt fremur skothemtar, ef nokkur
hefði tekið eftir þeim.
Meiðsli urðu lítil eða engin enda
bíllinn á sáralítilli ferð, þegar ó-
happið varð. Með gætni losuðu
menn þau tök„ sem hver og einn
hafði tekið í fallinu hvar sem
hönd á festi, og bröltu út úr foiiln-
um, þeir sem ofan á höfðu orðið,
svo hinir fengju rétt sig af. Bíl-
stjórinn og félagi hans hlupu nú
niður að Steinholti, næsta foýli
undir heiðinni, að kalla út bíla til
að flytja fólk til bæja og rétta við
snjóbílinn. Farþegarnir kúrðu í
bílnum á meðan, þó í kulda og
t.rekki, nema ég vappaði um úti
fyrir enda allvel foúinn í gæruúlpu
og háleistum m. m.
Eftir alllanga bið komu bílar og
fæirðu fól’k og snjóbíl til aðhlynn-
ingar á viðeigandi staði. Voru far-
þegarnir allhressir, þegar þeir
f-ettust að snæðingi í Valaskjálf
— nerna undirritaður. Hann tók
að verkja sárlega í báðar fætur og
þó einkum í allar tær. Varð hann
af þeim sökum að strjúka undan
borðum og snarast fram á snyrt-
ingu að kæla þessa líkamsparla
undir kranamum. Rénuðu þá þraut-
ir en einkennilegan dofa ihafði ég
í tánum næstu vikur. Sannlei'kur-
inn er sá, að þröngir skór eru
engu betri en þunnir sókkar þeg-
ar út í það er farið.
Hér skildu leiðir. Því þegar aft-
ur var lagt upp kl. eitt um nótt-
ina, eftir að isnjóbíllinn hafði feng-
ið foæfilega yfirihalningu á verk-
stæðinu hjá Gunnari og Kjartani,
þá var þar enginn minna fyrri
ferðaféiaga. Ég einn féklk að fljóta
með (af náð?), en aðrir farþegar
voru ungir og vaskir og velklædd-
ir starfsmenn frá verkstæðinu
Stál á Seyðisfirði. Voru þeir Stál-
verjar að koma úr vinnu á Hoima-
firði og ætluðu að drvelja heima
yfir páskahelgina.
Bar nú ekki til titla né tíðinda
fyrst lengi vel. Veðrið var þó as-
skoti vont og ekkert of gott að sjá
til leiðar. Voru þeir þá ekkert að
tivínóna við það Seyðfirðingamir
að snarast út, ef einhvers þurfti
við.
Mig minnir það vera nálægt
Fellshalanum -austan til á foeið-
inni, sem fór að foern á gangtrufl-
umum 1 vél bílsins. Ágerðist þetta
unz vélin stöðvaðist alveg góðan
spöl fyrir ofan Efri-staf. Var tal-
ið að kveikjan hefði slagnað og
voru gerðar viðeigandi ráðstafan-
ir. Og þar sem rafmagn entist
tæplega til gangsetningar hlupu
menn út og ýttu farartækinu „,nið-
ur hjainið“ unz vélin tók við sér.
Með aðgæzlu var nú ekið niður
Stafinn — en ekki foeldur lengra,
því nú stöðvaðist Vélin fyrir fullt
og allt. Blindfoylur var á og mun
hún ekki hafa þolað kófið til
lengdar, enda hefur snjórinn vafa-
laust fyllt allar smugur.
.Líklega hefur talstöðin orðið
fyrir bilun við veltuna fyrr um
kvöldið. Náðist ekki samband við
Seyðisfjörð og fóm þá tveir eða
þrír yfir í skíðaskála, sem stend-
ur þar handan árimnar að ireyna
talstöðina þar. En það fór á sömu
leið. Á meðan höfðu verið tekin
fram Koeangastæki og kyntu
menn nú prímus á milli fóta sinna,
því þröngt var í bílnum sem fyrr.
— Einn Stálverjanna, sem farið
hafði yfir í skiðaskálann, hafði
ekki gáning á þessari eldagerð og
kvaðst vera farinn niðrúr gang-
heimleið í dyibilvihu