Framsóknarblaðið - 06.02.1963, Page 1

Útgefandi
Framsóknarfélag
Vestmannaevia.
Málgagn Framsóknar- og sam-
vinnumanna í Vestmannaeyjum
26. árgangur.
Vestmannaeyjum, 6. febrúar 1963.
3. tölublað.
HELGI BERGS:
Iðnaður og kjörveiði
Undanfarin ár hafa verið hin
mestu góðæri. Útflutningsverð-
mæti íslenzku þjóðarinnar hafa
verið mjög mikil bæði vegna
hagstæðs verðlags á útflutnings-
mörkuðunum, en þó einkum
vegna óvenjulega mikilla afla-
bragða.
Það er mörgum mikið á-
hyggjuefni, að ó þessum ein-
stöku góðærum hefur ekkert ver
ið gert af þjóðfélagsins hálfu til
að búa í haginn fyrir atvinnu-
líf okkar í framtíðinni. Á þess-
urn árum hafa engar verksmiðj-
ur á borð við t. d. áburðarverk
smiðjuna eða sementsverksmiðj
una verið byggðar, ekki unnið
að neinum meiriháttar virkjun-
arframkvæmdum og ræktunar-
framkvæmdir liafa farið minnk-
andi. Eitthvað hefur verið keypt
af fiskibátum, en þó alls ekki
svo, að það svari eðlilegri end-
urnýjun flotans. Á sviði fiskiðn
aðar hefur ekki verið ráðizt í
neinar markverðar framkvæmd-
ir, sem til nýjunga geta talizt.
Þegar á þetta er minnzt svara
stjórnarsinnar því gjarnan til,
að svo mikil atvinna sé í land-
inu, að ekkert vinnuafl sé að
hafa til að starfa að áframhald-
andi atvinnuuppbyggingu. Fótt
sýnir betur en þessi hugsunar-
háttur, hverja sjálfheldu við er-
um komnir í ,ef við megum
ekki vera að því að byggja upp
atvinnulíf framtíðarinnar fyrir
brauðstriti. Nýlenduveldin liafa
lengi reynt að halda frumstæð-
um þjóðum í siíkri sjálfheldu,
en ekki tekizt það. Við ættum
ekki að setja okkur í hana sjálf-
ir.
Meiri afli —
minna verðmæti.
Fiskiðnaður okkar hefur
beztu hráefni heims. Engin
önnur þjóð hefur eins góða að-
stöðu til að ná fjölbreyttum og
glænýjum afla á land, enda var
meðalafli okkar ísiendinga um
langt skeið um 100 tonn á ári
á hvern starfandi sjómann, og er
Til athugunar
Fylkir birtir í síðasta blaði
sntáklausu með þessari fyrir-
sögn, og spyr eftir að hafa sagt
að bæjarstjórn hafi samþykkt
„nokkurra milljóna“ byggingar-
styrk til Leikfélagsins, hvort
það hefði verið úr vegi að leita
samstöðu annarra menningar-
félaga í bænum um málið.
Svona rétt „til athugunar" fyr
ir Fylki, og bæjarbúa almennt,
skal þetta skýrt nokkru nánar.
í ágústmánuið s. 1. skrifaði
stjórn Leikfélags Vestmannaeyja
bréf til bæjarstjórnar, þar sem
farið var fram á að bæjarstjórn
in sæi Leikfélaginu fyrir æfingar
húsnæði, og bættri aðstöðu til
sýninga. Þessu fylgdi alllöng
greinargerð um húsnæðismál
menningarfélaga hér í bænum.
Við skulum nú ætla, að mól-
ið liafi verið tekið „til athugun-
ar“. Jú, bréfið var tekið fyrir í
bæjarráði eftir tvo daga, og nið-
urstaðan var, að bæjarstjóra var
falið að ræða við stjórn Leikfé-
lagsins um lausn þessa máls.
Nokkru seinna, þegar fundar-
gerð bæjarráðs var til umræðu
í bæjarstjórn, voru ítrekuð tii-
mæli til bæjarstjóra um að'hann
ræddi við stjórn Leikfélagsins.
Síðan hafa tveir bæjarstjórar
haft málið „til athugunar". Þess
ar athuganir hafa ef tii vill
valdið bæjarstjórunum nokkrum
höfuðverk, en ekkert svar hefur
Leikfélaginu borizt enn.
Énn skrifaði Leikfélagið bæj-
arstjórninni bréf 7. jan. s. 1.,
og bað nú um fjárhagsaðstoð til
þess að eignast hús, eða hlut í
Framhald á 4. síðu.
nú sjálfsagt meiri en þetta, en
það er margfalt meira en afli
annarra fiskveiðiþjóða. En við
förum ekki vel með aflann,
enda verða okkur úr honurn lítii
verðmæti og hlutfallið milli
verðmætis og aflamagns hefur sí-
fellt orðið óhagstæðara á undan
förnum árum.
Fiskiðnaður okkar hefur ver-
ið í stöðnun um nokkurt skeið.
Við söltum fiskinn, herðum
hann og frystum. Aðrar þjóðir
gera meira. Þær sjóða niður,
reykja og pakka í margvíslegar
neytendaumbúðir og auka þann
ig verðmæti stórlega. En slíkar
aðferðir eru vanræktar hjá okk-
ur. Þetta kemur m. a. fram í
því, að brezkur fiskiðnaður get-
ur borgað allt að 10 kr. fyrir
kg. af íslenzkum ísfiski, en okk-
ar fiskiðnaður getur ekki borg-
að nema rúmar 3 kr. fyrir næt-
urgamlan línufisk. Þýzkur fisk-
iðnaður borgar 5 kr. fyrir kg.
af 10 daga gamalli ísaðri síld,
en íslenzkur fiskiðnaður borgar
í hæsta lagi eitthvað á aðra
krónu fyrir glænýtt síldarkíló.
og mest fer í gúanó fyrir 70
aura. Á þessu sviði eigurn við
mikið ólært.
Við aukum tekjur okkar með
því að draga sífellt meiri afla úr
sjó án þess að hirða um að auka
það verðmæti, sem úr honum
fæst. Við þyrftum að hafa það
betur hugfast, að vandamál okk
ai er ekki lengur fólgið í því
að ná aflanum, heldur hinu að
gera úr honum sem mest verð-
mæti.
Það er auk þess meira en vafa-
samt, hvað lengi er hægt að
ganga á það lagið að auka bara
aflamagnið.
Ofveiði — kjörveiði.
Fiskifræðingar okkar telja, að
nú séu þorskfiskstofnarnir við
strendur landsins nær fullnýttir.
Jón Jónsson, fiskifræðingur,
flutti í s. 1. viku erindi í útvarp
ið um ofveiði og kjörveiði, þar
sem hann, eins og raunar oft óð-
ur, sýndi fram á þetta. Það voru
orð í tíma töluð.
Þeir, er gengu hér um bryggj
urnar í Eyjum fyrir helgina og
og skoðuðu þá síld, er bátarn-
ir kornu með austan af Síðu-
grunni, hlutu að velta því fyr-
ir sér, hvort ekki væri betri bú-
skapur að láta a. m. k. sumt af
þeirri síld vera kyrra í sjónum
og veiða hana siðar. Ekki slátra
bændur lömbum sínum nýfædd-
um á vorin, heldur hafa þau í
högum yfir sumarið og slátra
þeim ekki fyrr en f fyllingu
tímans. Við eigum að vísu margt
ólært um hagi og háttu síldar-
innar, en það þekkingarleysi
má ekki vera okkar skólkaskjói
til að tefla á tæpasta vað í þess-
um efnum.
Það á ekki að vera okkar
keppikefli að veiða meiri fisk,
en iðnaður okkar getur komið í
gott verð. Iðnaðurinji verður
því að miðast við að geta unn-
ið sem verðmætasta og fjöl-
breyttasta vöru úr því magni,
sem Jón Jónsson kallar kjör-
veiði, þ. e. a. s. það magn, sem
tryggir bezta framtíðarnýtingu
fiskstofnanna.
Stöðnun eða framfarir.
Við verðum að brjótast út úr
þeirri sjálfheldu, sem óhófleg
vinnuþrælkun við framleiðslu
ódýrra vara er að koma okkur
i. Við verðum að byggja upp
nýjan iðnað, sem tryggi sem fjöl
breyttasta og fullkomnasta nýt-
ingu aflans. Til þess að svo megi
verða, þarf að skapa almennan
skilning á þeim vandamálum,
sem við er að etja. En það er
einnig nauðsynlegt að gera sér
ljóst, að í þessu n efnum getur
ekki miðað áfram, án þess að
breytt sé algerlega um stefnu í
efnahagsmálum.
Það verður að nýta það fjór-
magn, sem þjóð'n ræður yfir, í
atvinnulífi og uppbyggingu.
Fjárfrystingarpól itíkirini verður
að linna. Þjóðfélagið verður á
nýjan leik að taka upp öflugann
stúðnihg við framkvæmdavilja
þeirra fjölmörgu þegna, sem af
hugmyndaauðgi, þrótti og dugn
aði reyna að ryð .1 nýjar brautir.