Eyjablaðið - 01.06.1942, Page 3

EYJABLAÐIÐ
Jðhann seglr |ii
Þcgar allír aðrír Vcstmanna-
eyingar scgja ncí
Stríðsfregnir nazista
Fyrir nokkru sagði útvarpið' frá Berlín tröllasögur eftir íslenzkum nazistastrák, sem
þóttist hafa komizt einhverstaðar nálægt austurvígstöðvunum. Það er einn slíkur sýn-
ingartúr sem teiknarinn hefur í huga. Ribbentrop er leiðtogi í skemtmiferðalagi til
austurvígstöðvanna. „Stríðið er auðvitað búið. Þetta sem þið sjáið er bara flugelda-
sýning okkur til heiðurs“.
Kanpfélag verkamanna í
Vestmannaeyjum
Einhver hin óþokkalegasta,
að minnsta kosti verst þokk-
aða löggjöf, sem yfirstéttar-
gæðingar íhalds- og Fram-
sóknarflokksins hafa sett á
síðustu þingum, eru hin svo-
nefndu gerðardómslög. Með
lögum þessum eru verkamenn
og allir larmþegar eigi aðeins
sviftir sínum helgasta rétti,
þ. e. verkfallsréttinum, held-
ur ákveða lögin að laun og
önnur kjör verkafólks megi
ekki batna frá því er var í
árslok 1941. Þessi lög, sem að
vísu eiga sér fordæmi í geng-
islögunum sem kratarnir sam
þykktu ásamt hinum flokk-
um þjóðstjórnarinnar á þing-
inu 1938, hafa nú verið í gildi
í tæpa 6 mánuði.
Hvarvetna um allt landið,
hafa lögin verið þverbrotin,
eða alstaðar, þar sem meiri
eftirspum hefur verið eftir
verkafólki en framboð á
vinnu þess, hafa atvinnurek-
endur orðið að greiða verka-
fólkinu hærri grunnlaun en
í árslauk 1941. Jafnvel ríkis-
stjórnin, alþingismennimir
sjálfir og bæjarstjórnir hafa
verið að brjóta lögin, á sama
tíma og alþingismenn, íhalds-
og Framsóknarmenn v^ru að
samþykkja þau. Verst verða
úti starfsmenn opinberra
stofnana, þvi að sjálfsögðu
skammast ríkisstjóm sín fyrir
að sýna það í reikningum, að
hún brjóti sjalf lögin.
Djúptækari spilling og aug-
Ijósari er naumast hægt aö
hugsa sér, en þá sem kemur
fram í geröum þeirra þing-
manna, sem leggja blessun
sína yfir þennan osóma. Þess-
vegna er það táknrænt fyrir
lítilsvirðingu þingmannanna
á dómgreind alþýðu og kjós-
enda landsins yfirleitt, að þeir
skuli láta sér detta í hug að
bjóða sig fram til þings að
nýju, eftir að hafa kjafts-
höggvað almenning jafn eftir-
minnilega. Geta þeir virkilega
ímyndað sér að fólk sé svo
skyni skroppið, að það fari að
kasta atkvæði sínu á þessi
þingmannsefni aftur? Það er
ótrúlegt, en staðreyndirnar
tala.
Fyrir bæjarstjórnarkosning-
arnar í vetur léku 4 efstu
menn á lista íhaldsins hér í
Vestmannaeyjum þann skolla
leik, að flytja mótmælatillögu
gegn gerðardómslögunum á
geysifjölmennum kjósenda-
fundi, sem Eysteinn, fyrrver-
andi Framsóknarráðherra
hélt í Samkomuhúsinu. Ey-
steinn neitaði að bera upp til-
lögrrna þá. En á öðrum jafn
fjölmennum fundi knúðu só-
síalistar íhaldsforkólfana, sem
aö mótmælatillögunni stóðu,
að bera hana upp í fundarlok,
og var hún samþykkt ein-
róma. Ekki einu sinni Fram-
sóknarmennirnir voguðu eér
að greiða atkvæði gegn henni.
Vestmanneyingar höfðu allir
sagt nei við gerðardómslögun-
urn.
Einar Sigurðsson, einn -
stærsti atvinnurekandinn, tal-
aði sig beinlínis upp í æsingu
á fyrra fundinum gegn gerðar
dómslögunum og sagði að
kaupið skyldi hækka og verka
fólkið ætti heimtingu á launa
hækkunum til þess að verða
aðnjótandi að nokkrum hluta
stríðsgróðans!
Auðvitað var allt skraf
hinna 4 efstu gegn gerðar-
dómslögunum fals eitt og
blekking, því mótmælatillag-
an sem stíluð var til Alþingis
var aldrei send þinginu.
Einar Sigurðsson og hinjr
3 aðrir efstu, sem flejrttu sér
inn í bæjarstjórnina á lýðs-
skrumi gegn gerðardómslög-
unum, stungu sem sagt tillög-
unni undir stól!
Þó voru gerðar ráðstafanir
til að Jóhanni Jósefssyni al-
þingismanni yrðu kunnar
undirtektir Vestmannaeyinga
undir geröardómslögin. Öll
verklýðsfélögin í Eyjum sendu
hvað eftir annað harðorö mót
mæli gegn lögunum til þings-
ins og munu fá önnur kjör-
dæmi hafa mótmælt jafn
kröftuglega og Vestmannaeyj-
ar, þótt víða af landinu bær-
ust þinginu mótmæli.
Ætla mætti, aö enda þótt
Jóhann og aörir íhaldsþing-
menn hefðu stóran hag af
lögum þessum, — þau spara
sem kunnugt er stóratvinnu-
rekendum tugi þúsunda króna
í launagreiðslu, — að hann
sæi sóma sinn í því að taka
tillit til vilja og áskorana alls
þorra kjósenda sinna, þegar
til hans kasta kom á Alþingi
og taga upp baráttu gegn lög-
unum, sem var hans bláköld
skylda. En svo var ekki. Frá
honum kom ekki annað hljóð
á Alþingi en eitt já við at-
kvæðagreiðslu um lögin í efri
deild þingsins.
Það var hans eigin peninga
Pyngja og pyngjur félaga
hans, milljónamæringanna í
Reykjavík, sem úrslitunum
réðu, en ekki velferð almenn-
ings og sómi þings og alþjóð-
ar.
Eitt sinn var kjörorð Jó-
hanns frammi fyrir kjósend-
um: Erindi mitt á Alþingi er
að horfa fyrst og fremst á
velferð alþjóðar, í öðru lagi
velferö kjördæmis míns og f
þriðja lagi og síðasta, mín
eigin velferð.
Almenningur í Vestmanna-
eyjum mun sjá að Jóhann
hefir haft hausavíxl á kjörorði
sínu.
En man fólkið þetta við
kjörborðið 5. júlí?
(Tíndar úr hinu „kostamikla“
flokksblaði íhaldsmanna í
Vestmannaeyjum).
„17. júní var eigi minnzt
með hátíðahöldum í Eyjum í
þetta sinn. Veldur þar nokkru
um, að íþróttamenn vorufjar-
verandi“.
Ritstjóri „Víðis“ var þó að
minnsta kosti heima.
*
„Á stjómmálafundinum 5.
júní talaði fyrstur frambjóö-
andi AlþýðuflokksiniS, Gylfi
Þ. Gíslason. Har. Guðmunds-
son alþ.m. sat að baki hans.“
Ritstjóri „Víðis“ sat að
brjósti Gylfa. Að hliðum hans
sátu þrír menn. Að hverju
kjósendum almennt er ætlað
að sitja hjá Gylfa, veröm* þvi
vandséð og mun Ársæli hafa
þótt lítiö rúm fyrir sig, enda
tilkynnti hann þaö hátíðlega
úr ræðustóli að „hann hefði
afskrifað manninn.“
„Almennt haföi verið búizt
*
við að Guðbrandur yrði hér í
kjöri, en hagkvæmara mun
hafa þótt að salta hann til
haustsins.“
Það er öðrunær en að útlit-
ið sé glæsilegt fyrir Guð-
brandskjöt í haust, þegar
markaðurinn veröur hroka-
fullur af nýju og ljúffengu
dilkakjöti. Sérstaklega þegar
þess er gætt, að gripurinn var
sleginn af og saltaður, að
vorinu, eftir langan og harð-
an útigangsvetur á hjarn-
breiðunum í ríki Bakkusar.
*
„Ætli ekki væri brýnni þörf
að lækka kaup forkólfa Fram-
sóknar en verkalýðsins?“
Sé ritstjóra „Víðis“ alvara
að hvorttveggja launin þurfi
að lækka, sem ekki er að efa
Föstudaginn 30. janúar
1931 höfðu nokkrir verka-
menn í Vestmannaeyjmn kom
ið saman, til þess að ráðgast
um hvernig bezt yrði komið
í veg fyrir að verzlunarauð-
valdið seildist eins djúpt ofan
í vasa alþýðumanna og
þvi sýndist. Árangur þessa
fundar var, að stofnað var
Kaupfélag verkamanna, sem
stöðugt síðan hefur staðið
dyggilega á verði um hag al-
þýðunnar með því að halda
niðri vöruverðinu í bænum.
Okkur hættir oft viö að
telja einungis það til sigra
verkalýðshreyfingarinnar, er
tekst að verða ofan á í verk-
föllum, eða koma fram kaup-
hækkun og öðrum kjarabót-
um „með góðu“, sem þá „um-
boösmenn þjóðarinnar eiga til
að gera að engu með því að
lækka gengi krónunnar. En
árangur sá sem verkamenn-
irnir í Vestmannaeyjum hafa
náð með kaupfélagi sínu, er
orðinn að stórsigri stéttarinn-
ar. Þeim varð strax eftir
stofnun félagsins meira úr
hinum fáu krónum, sem þeir
á þeim árum fengu upp úr
vinnusnöpunum, vegna þess
að félagið hélt niðri vöruverð-
inu. Og þrátt fyrir hið ávalt
lægsta vöruverð leið ekki
hvað við kemur verkakaupi,
hversvegna lækkar þá rikis-
stjórn Sjálstæðisflokksins ekki
launin við Guðbrand? Hún
hefur valdið og áfengisverzl-
unin á að vera lokuð.
langur tími þar til félagið fór
að greiöa allverulegan arð til
félagsmanna.
Nokkur hluti þess arðs sem
hverjum meðlim var úthlutað
gekk í stofnsjóð félagsins. En
þegar inneign félagsmanns
í stofnsjóði hefur náð þrjú
hundruð krónum öðlast hann
rétt til hærri aröshluta í
reiðu fé. Margn: s'élaganna
hafa nú fyrir löngu náð þessu
marki og munu þeir við síÖ-
ustu arðsúthlutun, sem ný-
lega er afstaðin, hafa fengið
útborgaö í peningum sem
svarar meðal mánaðarúttekt.
Sigrar verklýðsstettarinnar,
sem þessi, verða ekki áð engu
gerðir með krónulækkun eöa
lögþvingun á kaupgjaldsmál-
um, þó hinsvegar sé ekki að
efa að þjónum afturhaldsins,
þingmönnunum, sem skipu-
lagðir eru í hinu norræna
þingmannasambandi, muni
vaxa þaö í augum að ágóðinn
af verzlunarviðskiptum alþýð-
unnar renni til hennar aftur.
En þetta verða þeir að láta
sér lynda og ósennnegt er að
þeim takist héðan af að
skapa sér aöstöðu til eyðilegg-
ingar slikra alþýðusamtaka,
svo sem nú er farið að kvölda
í auövaldsheiminum.
Þetta kaupfélag, er by'
með, sem fjárhagslega
stöðu, örfáar krór
snauðra verkaman-
voru lagðar f>-
skilningi1 á h
um hagsm’
ar að ra° '
Frar