Eyjablaðið - 14.03.1985, Qupperneq 2
EYJABLADID
Ritnefnd:
Ragnar Óskarsson (ábm.)
Sveinn Tómasson
Inga D. Ármannsdóttir
Edda Tegeder
Björn Bergsson
Útgefandi: Alþýðubandalagið í Vestmannaeyjum
Prentvinna: EYRÚN h.f. Vestmannaeyjum
Ríkisstjórnin
hefur um tvo
kosti að velja
Ríkisstjórnar Steingríms Hermannssonar veröur lengi
minnst hér á landi því líklega hefur engin stjórn leikið
launafólk eins grátt og hún. Allt frá því að stjórnin
settist að völdum hefur hún haft sem sitt meginvið-
fangsefni að skerða kjör almenns launafólks og fært
fjármuni frá þeim sem minna hafa til þeirra sem betur
mega sín. Svo harkalega hefur ríkisstjórnin gengið fram
við þessa iðju sína að nú blasir lítið annað en gjaldþrot
við hundruðum heimila í landinu. Fjölskyldur eru í
upplausn og ýmis önnur félagsleg vandamál hlaðast
upp sem bein afleiðing af stefnu ríkisstjórnarinnar.
En lítum nánar á stefnu þá sem ríkisstjórn Fram-
sóknar- og Sjálfstæðisflokks hefur fylgt og fylgir enn.
Eitt fyrsta verkefni ríkisstjórnarinnar var að lögbinda
eina hrikalegustu kjaraskerðingu sem sögur fara af hér
á landi. Þessi lögbinding þýddi í rauninni að fjármunir
voru fluttir frá launafólki til atvinnurekenda. Launa-
fólki var sem sé gert skylt að afhenda atvinnurekendum
hluta af lágum launum sínum án þess að nokkuð kæmi í
staðinn. Þessi aðgerð sýndi glöggt hvern hug ríkis-
stjórnin bar til launafólks.
A sama tíma og vísitölubinding launa var afnumin
voru vextirnir látnir dangla eftir lögmálum frjáls-
hyggjunnar og peningaaflanna. Með þeim hætti var enn
tekið af launafólki og það sem tekið var fært til
fjármagnseigendanna. Nú eru vaxtagreiðslur að sliga
fjölmarga fjölskylduna, einkum fjölskyldur ungs fólks
sem stendur í því að koma sér þaki yfir höfuðið. Á
meðan dafna fjármagnseigendurnir, þeir nærast á þeirri
ranglátu og óréttmætu vaxtastefnu sem ríkisstjórnin
hefur komið á og heldur svo fast í. Einnig þessar
aðgerðir sýna glöggt hvern hug ríkisstjórnin ber til
launafólks.
Og meðan ríkisstjórnin gengur svo hart að almennu
launafólki hefur hún fært stórfyrirtækjum fjárfúlgur í
formi alls konar skattaívilnana enda má segja að nú ríki
gullöld milliliðanna á íslandi. Enn er hér um að ræða
aðgerðir sem sýna glöggt hvern hug ríkisstjórnin ber til
launafólks.
Þannig hefur ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar
hagað seglum allt frá upphafi. Hún hefur tekið af þeim
sem minnst hafa og fært þeim sem mest hafa. Og þannig
mun stjórnin áfram halda verði ekkert að gert. Því er
nauðsynlegt að launafólk rísi upp og stöðvi það órétt-
læti seni ríkisstjórnin hefur leitt yfir landsmenn. Launa-
fólk verður að sýna samstöðu, hefja kröftuga kjara-
baráttu og ekki síður baráttu gegn fjandsamlegri ríkis-
stjórn.
Höfuðkrafan hlýtur að vera sú að kaupmáttur launa
hækki verulega frá því sem nú er, að launafólk fái aftur
það sem frá því hefur verið tekið. Þá verður og að gera
þær kröfur að vaxtaokrið verði upprætt og svokölluð
ránskjaravísitala numin úr gildi. Einnig verður að
tryggja að þeir aðilar sem í skjóli úreltra skattalaga eða
með svindli hafa komist upp með að greiða engin gjöld
til hins opinbera verði látnir greiða sitt til samfélagsins
rétt eins og aðrir.
Launafólk verður að gera ríkisstjórninni það ljóst að
hún hefur um tvo kosti að velja, annað hvort að breyta
um stefnu eða að fara frá með skömm. —R.Ó.
Húsnæðismál
í brennidepli
Framhald af 1. síðu
Vandinn
Sá vandi sem húsbyggjendur
standa frammi fyrir er marg-
þættur.
Fyrst af mörgu mætti nefna,
að á uppgangstímum skárri
kaupmáttar lagði fólk í
byggingar og kaup og tók lán,
verðtryggð, eins og gert hatði
verið meðan þau voru óverð-
tryggð. Þegar það kernur að því
að greiða niður verðbólguna
með þeim feikna hraða sem
reynt var, skertist kaupmáttur
um leið og kaupgreiðsluvísitala
er tekin úr sambandi, á sama
tíma og aðrar vísitölur eru
Iátnar mæla. Þá skeður það ein-
faldlega að greiðslugetan
bregst. Svo kölluð lánskjara-
vísitala vex svo hröðum skref-
um, að sumir kalla hana „ráns-
kjaravísitölu”. Það er með ólík-
indum fjandsamleg vísitala,
sem með vaxandi dýrtíð, án til-
lits til verðbólgu, dregur úr
kaupmætti, hækkar húsnæðis-
lán.
Það er hins vegar rétt, að á
meðan menn fallast á það
sjónarmið að menn greiði
jafnmikil verðmæti og þeir fá
Iánuð, sem sagt játast undir
verðtryggingu fjárskuldbind-
inga, þarf einhvern verðmæli.
Miklu nær en lánskjaravísitala
væri sérstök „húsnæðisvísi-'
tala”, sem tæki einungis tillit til
byggingarkostnaðar íbúðar-
húsnæðis og fasteignamark-
aðar, heldur en vísitölu kinda-
kjöts eða brennivíns, eins og nú
er í tísku.
I þessari sérstöku vísitölu
væri nauðsynlegt að taka fullt
tillit til launa, sem skuldirnar
eru greiddar með, auk þess sem
til greina gæti komið að greiða
niður vexti og lengja lánstíma.
Úrræði
Ýmsar tillögur hafa birst til
lausnar þessum vanda, og aug-
Ijóst má telja að taka þarf til við
að bjarga eignum fólks undan
hamrinum auk þess sem huga
þarf að framtíðarskipulagi, en
ekki hef ég trú á því að lán til
viðbótar með sömu okurkjör-
unt sé annað en gálgafrestur.
Lausnir mannkynsfrelsarans
Jóns Baldvins, sem ku eiga ís-
Iand, eru varla trúverðugar: Að
Ieggja eignarskatt á íbúðar-
húsnæði 3% á ári og 5% á
fyrirtæki. Mér er sem ég sjái
það ganga upp. Della.
Nokkri þingmenn Alþýðu-
bandalagsins hafa flutt frum-
varp um þessi mál og benda á
tekjuöflun móti kostnaði við
aukið fé til þessara hluta. Það
er að mínum dómi hugmynd
sem má skoða, þó ég sé ekki
viss um að nákvæmlega þessi
skatttekja sé sú rétta; almenn-
ingur borgar brúsann „til
syvende og sidst”.
Nú hafa „húsbyggjendur í
stórvandræðum” myndað mér
sér samtök á landsvísu, og sést
glöggt af þátttöku, að vandinn
er ærinn og bráður.
Ekki verður undan því vikist
að glíma við þetta vandamál
a.m.k. í bráð, en í lengd þarf að
taka á mörgum hlutum áður en
viðunandi geti talist.
Þar á meðal er endurskoðun
á stjórn peningamála í landinu,
sú stjórn hefur um alllangt
skeið orðið til athlægis, eins og
sést hefur og heyrst af lands-
þekktu sparifjárkapphlaupi og
öðru skyldu. Þjóðin hefur nú
gert sér grein fyrir að verðbólga
er mikill bölvaldur, en fóðrun
hennar verður að taka enda.
Fólk hefur ekki efni á að ala
slíkt gæludýr. —G.S.
Eru verkföll úrelt?
Það er hálf ömurlegt til þess
að vita að hvað eftir annað
þurfi að koma til verkfalla fólks
sem tæpast á til hnífs og
skeiðar.
Hvað gerist svo að loknu
hverju verkfalli? Allir standa
upp aftur misjafnlega glaðir og
ánægðir, en oftast finnst mönn-
um eitthvað hafa þokast í átt til
bættra Iífskjara.
Þá fylgir undantekningalaust
hið hefðbundna bakslag sern
felst í botnlausum hækkunum
nauðsynjavara s.s. matvöru,
rafmagns og hita o.fl. Allar
þessar hækkanir hafa síðan þau
miður heillavænlegu áhrif að
lánskjaravísitalan illræmda
hækkar, skellur eins og hol-
sketla yfir fólk og leiðir til þess
að vonleysið knýr dyra á nýjan
leik.
Flestir virðast sammála um
að verkföll séu að miklu leyti
úrelt fyrirkomulag en jafnframt
komin til af illri nauðsyn. Og
víst er að þeim sem bíða eftir
því að verkföll skelli á finnast
vinnubrögðin á stundum harla
furðuleg. Deiluaðilar sitja þá
tíðum dögum (ef ekki vikum og
mánuðum) saman aðgerða-
lausir og svo þegar verkfall
skellur á eru ntál oft í slíkum
hnúti að óleysanlegt sýnist.
Hvaða sanngirni er það t.d. að
sjómenn þurfi að eyða vikum í
að ná fram þeirri smánarleið-
réttingu sem þeir fengu á sínum
kjörum? Allir viðurkenna að
sjómenn eiga skilið mun meira
en þeir bera úr bítum fyrir sína
vinnu. Umfram allt þyrfti þó að
tryggja þeim jafnari tekjur og
tryggari og til þess er rökrétt-
asta leiðin að hækka kaup-
tryggingu verulega. Gjald-
heimtufyrirkomulag okkar
bitnar Iíka sárast á sjómönnum
þar sem uppgrip eitt árið geta
hreinlega gert þá að öreigum
hið næsta. Finnst mér furðulegt
að þeir hafi ekki látið meira í
sér heyra á þeim vettvangi.
Ég held að það beri orðið
brýna nauðsyn til að endur-
skoða fyrirkomulag á lausn
vinnudeilna. Væri t.d. hugsan-
legt að koma á fót e.k. alls-
herjar kjaranefnd sem hrein-
lega skammtaði öllum stéttum
laun.
Þetta gengur þannig fyrir sig
hjá t.d. þingmönnum, hæsta-
réttardómurum og fleirum og
er ekki að sjá að þeir þurfi að
svelta af sínum launum.
Þetta er aðeins ein hugmynd
að hugsanlegri breytingu á
þessum málum og ugglaust eru
til aðrar og miklu betri leiðir,
en því miður held ég að það
hreinlega verði að breyta þessu
fyrirkomulagi hjá okkur því
það eru allir búnir að fá sig
margfaldlega fullsadda á verk-
föllum og afleiðingum þeirra.
Guðmundur Jensson.