Morgunblaðið - 12.02.2011, Blaðsíða 34

34 MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 12. FEBRÚAR 2011
✝ GuðmundurRunólfsson
fæddist í Stekkjar-
tröð í Eyrarsveit 9.
október 1920. Hann
lést 1. febrúar 2011.
Hann var sonur
Sesselju Sigurrósar
Gísladóttur, f. 1880,
d. 1948, og Runólfs
Jónatanssonar, f.
1873, d. 1947. Systk-
ini Guðmundar
sammæðra voru: Gísli, f. 1901, d.
1981, Magnús Þórður, f. 1905, d.
1955, Móses Benedikt, f. 1909, d.
1936, Geirmundur, f. 1914, d.
2005. Systkini samfeðra: Þorkell
Daníel, f. 1894, d. 1965, Jóhanna,
f. 1896, d. 1972, Kristín, f. 1898,
d. 1972, Páll Guðfinnur, f. 1901,
d. 1929, Halldór, f. 1904, d. 1951,
Sigurþór, f. 1907, d. 1970.
Eiginkona Guðmundar var
Ingibjörg S. Kristjándóttir, f. 3.
mars 1922, hún lést 9. október
2008. Þau gengu í hjónaband 27.
des. 1947. Börn þeirra eru: 1)
son, börn þeirra Karítas, Ingi-
björg Stefanía og Monika. Dætur
Eiðs af fyrra hjónabandi María
Helen og Sigurrós, 8) Unnsteinn,
f. 1966, börn hans Örn Ingi, Rúna
Ösp og Lydia Rós, móðir þeirra
er Alexandra S. Arnardóttir.
Einn dreng misstu þau í frum-
bernsku.
Eftir nokkur ár á sjó og fiski-
mannapróf frá Stýrimannaskóla
Íslands árið 1947 helgaði Guð-
mundur sig sjómennsku og út-
gerð í Grundarfirði. Guðmundur
tók að sér ýmis trúnaðarstörf
fyrir sjávarútveginn og sína
heimabyggð. Á engan er hallað
þótt sagt sé að ævisaga hans hafi
verið samofin byggðarsögu
Grundarfjarðar því á lífsleiðinni
varð hann vitni að mikilli
framþróun og breytingum í
sveitarfélaginu. Sjálfur átti hann
oft stóran hlut að máli, hafði til
hinstu stundar óbilandi áhuga á
uppbyggingu bæjarins. Fyrir
margvísleg framfaramál var
honum á níræðisafmælisdegi sín-
um síðastliðið haust sýnd sú virð-
ing að gera hann að heiðursborg-
ara Grundarfjarðarbæjar.
Útför Guðmundar verður frá
Grundarfjarðarkirkju í dag, 12.
febrúar 2011, og hefst athöfnin
kl. 14.
Runólfur, f. 1948,
eiginkona hans
Edda S. Kristjáns-
dóttir, börn þeirra
Vignir Már og
María, 2) Kristján, f.
1950, eiginkona
hans Ragnheiður
Þórarinsdóttir,
þeirra börn Arnar
og Þórarinn, 3) Páll
Guðfinnur, f. 1952,
einkona hans Guð-
björg Hringsdóttir, þeirra börn
Hringur og Guðmundur, 4) Ingi
Þór, f. 1955, eiginkona hans
Hjördís Hlíðkvist Bjarnadóttir,
þeirra börn Ingibjörg, Davíð og
Rebekka Hlíðkvist, 5) Guð-
mundur Smári, f. 1957, eig-
inkona hans Jóna B. Ragn-
arsdóttir, börn þeirra Runólfur
V., Rósa og Ragnar Smári, 6)
Svanur, f. 1959, eiginkona hans
Guðfinna Guðmundsdóttir, sonur
Svans af fyrra hjónabandi er Jó-
hannes, 7) María Magðalena, f.
1966, eiginmaður Eiður Björns-
Elsku pabbi minn, þín verður
sárt saknað, þó sérstaklega
mun ég þurfa að læra að lifa án
þín, þú varst svo góður pabbi
og skemmtilegur vinur. Að
byrja morgnana með þér, þegar
þú spurðir hvað væri að frétta
af bátunum og ég vissi yfirleitt
ekki neitt um það því ég var
alltaf nývöknuð, þá sagðir þú:
Hringdu í bræður þína og
spyrðu. Svo einn morgun var
ég eitthvað hressari og ákvað
að vera á undan að spyrja þig
um aflann, þú sagðist ekkert
vita því þú værir nývaknaður,
þá sagði ég: Svona er þetta líka
hjá mér alla morgna – ég ný-
vöknuð, þetta fannst þér fynd-
ið, svo fengum við okkur kaffi
og fórum á rúntinn niður á
bryggju því þú þurftir að blessa
bryggjuna og athuga með
bátana, svo út á netaverkstæði
að spila nokkra ruslakarla við
Runna, Palla, Inga, Guðna H.,
Inga Hans og prestinn. Það
urðu oft mikil læti því að allir
voru að reyna að svindla og þá
sérstaklega þú.
Ég hélt að ég myndi gráta úr
mér augun þegar þú fórst, en
nú brosi ég því við áttum svo
yndislegan tíma saman og þú
kominn til mömmu. Það besta
sem þú sagðir við mig einn dag-
inn þegar þú vildir fara að fara
til mömmu: María, þú ert svo
ákveðin að Guð þorir ekki að
koma að ná í mig. Þetta lýsir
kannski best okkar sambandi
því ég fékk að ráða og þá leið
mér vel. Ég var svo stolt af þér
á 90 ára afmælinu þínu í haust,
þú varst svo flottur og gott að
geta byrjað morguninn á því að
taka nokkur dansspor með þér.
Elsku pabbi minn, ég vil þakka
þér fyrir allt.
Þín einkadóttir,
María.
Elsku Guðmundur tengdó,
ég vil þakka samfylgdina síð-
ustu 35 árin. Ég var óharðn-
aður unglingur þegar ég kom í
fjölskyldu þína aðeins 16 ára.
Þetta hefur verið góður tími
framfara og velmegunar. Þú
varst harðduglegur við allt sem
þú tókst þér fyrir hendur,
gleðimaður mikill og ef söngur
var í boði varst þú fyrstur til að
taka undir. Þú braust úr sárri
fátækt og byggðir upp góðan
bæ sem gott er að búa í. Þín
hugsun var fyrst og fremst um
byggðina þína og fjölskyldu
sem hefur verið dugleg að
halda merki þínu á lofti og hlúa
að byggðinni. Þú varst ham-
hleypa við hvað sem þú tókst
þér fyrir hendur, hvort sem var
félagsmál eða atvinnuuppbygg-
ing. Þú skildir eftir gott bú á
langri starfsævi. Margs er að
minnast, hugurinn leitar til
ferða sem við höfum farið sam-
an. Það var yndislegt að fara og
skoða Lorelei-klettinn með
ykkur Ingu og hvað þú varst
hissa að sjá klettinn á Rín. Við
áttum eftir að fara og skoða
Kapríeyjuna saman. Við hitt-
umst síðar og klárum það verk-
efni. Við Guðmundur Smári
byrjuðum okkar búskap í kjall-
aranum hjá ykkur Ingu og mik-
ið var gott að koma upp að
spjalla og spila við ykkur. Run-
ólfur Viðar var ekki nema árs-
gamall þegar hann fór að fara
upp til ykkar og þú fórst að
mata hann á smjöri með te-
skeið. Runólfi fannst það gott á
þessum tíma en eftir að hann
stækkaði sagði hann að hann
hefði borðað smjör fyrir alla
ævina! Ég var svo heppin að fá
að vinna hjá þér á skrifstofunni
í Gömlu Grund þegar frysti-
húsið Sæfang var stofnað ásamt
Árna Emilssyni og Jóhönnu.
Það var dýrmætur tími. Þú
varst framsýnn, vildir að við
tækjum að okkur að greiða
götu fyrir Vigdísi Finnboga-
dóttur til forseta. Þú sagðir að
jafnframbærileg kona og hún
væri myndi hjálpa okkur mikið
á alþjóðavettvangi að selja fisk-
inn og koma okkur á framfæri
úti í hinum stóra heimi.
Haf, blikandi haf,
hreint ljómar þitt traf.
Vaggaðu fleyi um vorbjarta nótt,
haf, blikandi haf :,:
Þegar sólin er sigin að viði
loga sundin í kvöldroðaglóð.
Bárur vagga í vornæturfriði,
syngja vinhlý og töfrandi ljóð.
En á voginum báturinn bundinn
okkar bíður við fjörunnar hlein,
er við skundum á fagnaðarfundinn
til að ferðast á hafinu ein.
Grundarfjörður, bærinn
þinn, á eftir að dafna og vaxa
um ókomin ár.
Þín tengdadóttir,
Jóna B. Ragnarsdóttir.
Elsku afi okkar, nú ertu far-
inn frá okkur og kominn til
Ingu ömmu.
Við viljum þakka þér fyrir
allt, þú gafst þér alltaf tíma til
að tala við okkur og gantast þó
mikið væri að gera hjá þér.
Þegar við urðum eldri var
alltaf gaman að koma að
Grundargötu 18, síðar á Hrann-
arstíg 18 og taka í spil. En öll
lærðum við að spila hjá ykkur
Ingu ömmu fyrst ólsen-ólsen,
seinna kasínu og svo loks kana.
Þú lagðir líka mikið upp úr
því að öll lærðum við að vinna.
Þjóðfélagsumræðan var aldr-
ei langt undan þegar við áttum
stundir með þér, elsku afi. Þú
hafðir alltaf eitthvað til mál-
anna að leggja. Þú vildir alltaf
vita hvernig fiskaðist hjá bát-
unum og hversu vel gekk að
vinna í fiskvinnslunni.
Við metum það mikils að
hafa átt góðar stundir með þér
og fjölskyldunni allri 9. október
sl. í níræðisafmælinu þínu.
Góðsemi þín átti engin tak-
mörk. Þú vildir allt fyrir alla
gera og reyndir mikið að hjálpa
þeim sem minna máttu sín.
Góðsemi þín og hjálpsemi hefur
verið okkar veganesti og mun
vera áfram.
Ég kveð þig, hugann heillar minn-
ing blíð,
hjartans þakkir fyrir liðna tíð,
lifðu sæl á ljóssins friðar strönd,
leiði sjálfur Drottinn þig við hönd.
(Guðrún Jóhannsdóttir)
Þín barnabörn,
Runólfur Viðar, Rósa,
Ragnar Smári og fjöl-
skyldur.
Elsku besti afi minn.
Mér finnst mjög leiðinlegt að
þú sért farinn frá mér, en núna
veit ég að þú hefur það mjög
gott og ert búinn að hitta
ömmu og alla vini þína. Ég hef
átt svo margar góðar minning-
ar um þig, til dæmis alltaf þeg-
ar við keyrðum í kringum Eyr-
arfjall í allar torfærunar og á
haustin þá stoppuðum við alltaf
og fórum í berjamó og tíndum
oftast aðalbláber. Síðan öll jólin
sem þú varst með okkur, það
var alltaf svo gaman að hafa
ykkur ömmu, og líka alltaf þeg-
ar ég kom í heimsókn til þín
fékk ég alltaf eitthvert góðgæti
eins og ís, konfekt og brjóst-
sykur, ég fékk líka alltaf að
fara á skutluna þína og þú
varst alltaf til í að spila við mig
ruslakarl, kana og fleiri spil.
Svo á sumrin var alltaf gam-
an að fara með þér og mömmu
á ísrúnt. Svo frá því að ég
fæddist hefurðu verið svo góður
við mig og gefið mér svo mikið
og allt var svo fallegt.
Ég á eftir að sakna þín mjög
mikið en núna veit ég að þér
líður miklu betur að vera kom-
inn til ömmu.
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sig. Jónsson frá Presthólum.)
Þín dótturdóttir,
Monika.
Kær frændi minn, Guðmund-
ur Runólfsson, er fallinn frá.
Guðmundur og faðir minn voru
hálfbræður og aldir upp hvor á
sínum staðnum. Það var sex ára
aldursmunur á þeim en þeir
náðu að halda góðu sambandi
og var bróðurkærleikurinn mik-
ill, þrátt fyrir að annar væri
verkamaður í Reykjavík en
hinn útgerðarmaður í Grund-
arfirði. Strax í barnæsku hlakk-
aði ég til þeirra stunda þegar
þeir bræður hittust og fóru að
rifja upp gömlu góðu dagana.
Báðir kunnu mikið af vísum og
sögum af sérstöku samferða-
fólki. Þegar Guðmundur tók
lokaprófið í Stýrimannaskólan-
um í Reykjavík bjó fjölskyldan
heima hjá okkur þó húsakynnin
væru ekki stór. Allt gekk það
vel þrátt fyrir þrengsli en kon-
ur þeirra, Ingibjörg og Lilja,
voru frænkur af svokallaðri
Laxárdalsætt. Þegar Guðmund-
ur var búinn að smakka vín á
góðra vina fundi þá brast hann
oft í söng. Þá söng hann sitt
uppáhaldskvæði eftir Hannes
Hafstein:
Guð lét fögur vínber vaxa.
vildi gleðja dapran heim.
Var það sungið við sálmalag.
Þegar ég átti afmæli á síðasta
ári þá hringdi Guðmundur í mig
til að óska mér til hamingju
með áfangann. Hann var sér-
staklega ánægður með að ég
ætlaði að bjóða upp á vín í af-
mælinu mínu. Þótti það gott að
ég væri ekki orðinn fanatískur
þó ég væri hættur að drekka
sjálfur eða eins og segir í kvæði
Hannesar:
Smána jafnt hans gáfu góða
Goodtemplar og fyllisvín.
Aldrei sagði þengill þjóða:
Þú skalt ekki drekka vín.
Guðmundur var farsæll skip-
stjóri eins og bróðir hans Gísli
Guðmundsson í Súgandafirði.
Báðir voru þeir framan af mikl-
ir sjálfstæðismenn en faðir
minn var fylgismaður Guð-
mundar Jaka og Alþýðubanda-
lagsins. Ekki skyggði það á vin-
skapinn og bróðurkærleikann.
Gaman hafði Guðmundur af því
að bróðir hans Gísli sneri sér
alfarið frá Sjálfstæðisflokknum
á gamals aldri og varð fréttarit-
ari og ljósmyndari á Vestfjörð-
um fyrir Þjóðviljann. Sagði
hann sögu af því að hann hefði
spurt Matthías Bjarnason af
þessum umskiptum bróður síns
og hefði Matthías verið lítt hrif-
inn og hreytt út úr sér: „Hann
hefur dottið á hausinn karlinn.“
Þessu hafði Guðmundur gaman
af enda man ég aldrei eftir hon-
um nema sem gamansömum og
lífsglöðum manni. Guðmundar
og þeirra bræðra verður sárt
saknað en skemmtilegar minn-
ingar og vísur úr Grundarfirði
lifa í minningunni. Innilegustu
samúðaróskir til allra aðstand-
enda.
Torfi Geirmundsson.
Lífshlaup Guðmundar Run-
ólfssonar er saga af því hvernig
þorp varð til. Þorp sem mynd-
ast þegar fólkið í sveitinni flyst
á mölina. Fyrst um sinn var
þorpið þó meira eins og íslensk
sveit hafði alla tíð verið. Kot-
býlin í þorpinu lágu að vísu
þéttar, en eðli þeirra var hið
sama. Ársgamall flutti Guð-
mundur með foreldrum sínum
úr torfbæ í framsveitinni í
fyrsta húsið sem reist var í
Grafarnesi. Síðar flutti fjöl-
skyldan í Götuhús sem þau
reistu sjálf. Bæði húsin voru
rifin fyrir minni kynslóðarinnar
sem nú telst miðaldra.
Vegna nálægðar við hinn
gjöfula Breiðafjörð var lífsvon
fólksins meiri en víða annars
staðar. Sjórinn gaf dýrmæta
björg í fátæk bú. Með tímanum
jukust líka bjargráðin, bátarnir
stækkuðu, í þá voru settar vél-
ar, höfn byggðist, frystihús
risu, togarar komu til sögu,
þekkingin óx. Bændur urðu sjó-
menn og fyrr en varði var
sveitin orðin að sjávarplássi.
Hugur hins unga Guðmundar á
öndverðri 20. öld stóð til bú-
starfa, en tíðarandinn og tæki-
færin blésu í aðra átt. Starfs-
kraftarnir voru helgaðir
sjósókn og útgerð í meira en
hálfa öld og er sú saga órjúf-
anlega fléttuð uppbyggingu
Grundarfjarðar. Samfélagið
naut þar ríkulega framsýni
Guðmundar og athafnasemi.
Guðmundur var af þeirri
kynslóð sem upplifði mestu og
hröðustu breytingar Íslands-
sögunnar. Tuttugasta öldin
varð vissulega allt það sem
Einar Benediktsson óskaði
landsmönnum í ljóði sínu Alda-
mót:
Lífgaðu‘ allt lífsins vert,
launa, hvað vel er gert.
Fyrir vort fólk þú sért
frelsisins öld.
Þetta varð öldin sem færði
íslenska þjóð úr örbirgð til alls-
nægta, frá helsi til frelsis. Þetta
gerðist þó ekki fyrirhafnar-
laust. Það voru einstaklingar
eins og Guðmundur Runólfsson
sem unnu að því hörðum hönd-
um sem við njótum í dag. Fyrir
það ber að þakka.
Guðmundur var gæfusamur
maður. Þau Inga héldu þétt ut-
an um börnin sín átta og ört
stækkandi fjölskyldur þeirra.
Það var þeim án efa mikið ham-
ingjuefni að sjá afkomendurna
setjast að í heimabyggðinni og
eflast til verka í hennar þágu.
Þeim hjónum var alla tíð mjög
umhugað um velferð byggðar-
lagsins og lögðu myndarlega af
mörkum til margvíslegra fram-
fara- og félagsmála. Eitt af
fyrstu verkefnum undirritaðrar
sem nýráðins sveitarstjóra árið
1995 var bygging íbúða fyrir
eldri borgara, sem sveitarstjórn
hafði þá hafið. Guðmundur var
einn af hvatamönnum og sat í
byggingarnefnd. Mér er minn-
isstæð einlæg sannfæring hans
fyrir því að byggingin væri
framfaraskref, þrátt fyrir að
umsóknir um nýjar íbúðir létu
heldur á sér standa og þau
hjónin um skeið einu íbúar
hússins. Þar reyndist Guð-
mundur sannspár, sem oftar.
Við Hemmi minnumst vel-
vilja, umhyggju og rausnar-
skapar þeirra hjóna, Hemmi
sem heimagangur á heimili
þeirra og vinur yngsta sonar-
ins, Unnsteins, og við bæði sem
ungt fólk að byrja búskap á
neðri hæðinni á Grundargötu
18. Oftar en ekki var þar stopp-
að á milli hæða til að spjalla,
þau hjónin kannski á leið í bíl-
túr um sveitina sína á fallegu
sumarkvöldi.
Við Hemmi sendum börnum
Guðmundar og fjölskyldum
þeirra innilegar samúðarkveðj-
ur. Guð blessi minningu Guð-
mundar Runólfssonar.
Björg Ágústsdóttir.
Þar sem Helgrindur, Kirkju-
fellið og Brimlárhöfði speglast í
sléttum haffletinum, Lamba-
hnjúkurinn og Mönin með Skál-
ardalinn á milli sín breiða út
faðminn í suðri, Klakkurinn rís
í austri og Melrakkaey stendur
traustum fótum í fjarðarmynn-
inu þar fæddist Guðmundur
Runólfsson í Stekkjartröð. –
Þar sem lækurinn seytlar og
fuglalífið blómstrar – krían átti
sér sérstakan bústað, – spói,
hrossagaukur, stelkur og sand-
lóa undu sér og bjástruðu á
sumrin, skarfurinn breiddi út
vængina til þerris á skerjunum
og einhvers staðar vældi lóm-
urinn. – Þetta var sú umgjörð
sem við Guðmundur upplifðum
sem börn – hann reyndar 17 ár-
um eldri en ég og ég kynntist
honum þegar ég var 5 ára gam-
all þegar hann var vetrarmaður
hjá pabba og mömmu á Set-
bergi í tvo vetur.
Hann var afskaplega þolin-
móður við mig og umbar malið í
mér því mér skilst að í þann tíð
hafi ég tæpast nokkurn tíma
lokað munninum. Einhvern
tíma vildi hann að ég þegði í
fimm mínútur og var það auð-
sótt mál af minni hálfu – en þá
fór ég að syngja í stað þess að
tala! Ég fór með honum í fjósið,
hlöðuna, hesthúsið og fjárhúsin
á Hólavellinum og þvældist
sjálfsagt oft fyrir honum þegar
ég vildi bera hey í kýrnar og
kindurnar og „hjálpa“ til við
verkin.
Á kvöldin spilaði mamma
stundum á píanóið og við Guð-
mundur sungum með henni
„fjárlögin“ sem mamma átti og
ég man enn þann dag í dag hve
hreykinn ég var að mega
syngja með mömmu og Guð-
mundi. – Eftir seinni veturinn
hjá okkur fór Guðmundur á sjó-
inn og átti sinn starfsferil við
skipstjórn og útgerð – en aðrir
munu fjalla um það.
Síðan liðu meir en 50 ár þar
til við Guðmundur eiginlega
kynntumst að nýju. Þá höfðum
við Rósa Dóra komið í Grund-
arfjörðinn um nokkurra ára
skeið, – ég kynntist Helgu á
Eiði upp á nýtt sem þá átti
ásamt Njáli manni sínum Suð-
ur-Bár þar sem þau ráku gist-
ingu. – Ég fór fyrir um 10-12
árum að heimsækja Guðmund
og Ingibjörgu þar sem þau
bjuggu að Hrannarstíg 18. Þar
andaði á móti mér þessi fyr-
irhafnarlausa mannlega hlýja,
elskulegheit og vinátta eftir öll
þessi ár. Samtöl okkar snerust
að miklu leyti um lífið á Set-
bergi, pabba og mömmu, fjöl-
skyldur okkar, lífið í Eyrar-
sveit, sjómennsku hans og
útgerð og honum tókst að
hressa vel upp á vont barns-
minni mitt.
Hann var hreykinn af at-
vinnurekstri sínum og börnum
sínum sem öll unnu við sjávar-
útveg. Þar voru ljúfar og
skemmtilegar stundir sem við
áttum saman ásamt Ingibjörgu
við kaffiborðið á Hrannarstígn-
um. – Að loknu ævistarfi kvaddi
hann saddur lífdaga – enda
kominn yfir nírætt og heilsan
þrotin. – Mér eru samveru-
stundir okkar mikils virði og
ógleymanlegar. – Þessi orð fara
frá mér með þakklæti fyrir vin-
áttu við pabba og mömmu og
Skafta bróður minn en þau eru
öll löngu látin en þeir Skafti og
Guðmundur voru fermingar-
bræður. – Horfin yfir móðuna
miklu halda þau Guðmundur
Ingibjörg áfram að vera þættir
í tilverunni sem mér þykir
ákaflega vænt um. – Þessum
orðum fylgja samúðarkveðjur
til fjölskyldu þeirra Guðmundar
og Ingibjargar.
Pétur Jósefsson.
Guðmundur Runólfsson út-
gerðarmaður verður kvaddur
frá Grundarfjarðarkirkju í dag,
laugardaginn 12.2. Lífsganga
Guðmundar var einstök og í
raun var hún lík lífsgöngu land-
námsmannsins. Hann fæddist í
Eyrarsveit þar sem hann var
hertur í umhverfi hins fá-
breytta bændasamfélags. Hann
reis vel undir þeirri kröfu sam-
tímans, að hver og einn ætti að
leggja sig fram og vera sinnar
gæfu smiður og forsjóninni fal-
inn. Þegar Guðmundur fæddist
var ekki risin sú byggð sem síð-
ar varð við fjörðinn og byggðist
upp í kringum sjávarútveginn. Í
Eyrarsveit var lifað af
sveitabúskap og minni háttar
útræði. Þegar byggðin tók að
myndast við Grafarnes sköpuð-
ust skilyrði fyrir athafnasama
unga menn og konur. Með lífs-
starfi sínu lagði Guðmundur
með öðrum íbúum grundvöllinn
að sjávarbyggðinni sem varð
síðar að Grundarfjarðarbæ þar
sem byggðin hefur blómstrað.
Íbúar nágrannabyggða Grund-
arfjarðar hafa fylgst með fram-
sýni og áræði Guðmundar sem
var í forustusveit manna sem
Guðmundur
Runólfsson