Morgunblaðið - 15.04.2011, Síða 16

16 | MORGUNBLAÐIÐ
KJÖTbúðin
Grensásvegi 48 - Sími 571 5511 -
• Nýslátrað páskalamb
• Lambalæri úrbeinuð fyllt með
Camerbertosti og sveppum
• Grísabógur og grísahryggur með puru
• Heitar og kaldar sósur
• Nautalundir Wellington
• Fylltar grísalundir með osti,
sveppum, sólþurrkuðum tómötum
• Forréttir, grafið naut eða lamb og nauta carpaccio
• Eftirréttir, frönsk blaut súkkulaðikaka, sælkeradraumur, ostakökur
• Fylltar bökunarkartöflur, veislugratín, rösti-kartöflur
• Kartöflusalat og sætkartöflusalat og ekta kartöflumús
• Tilbúnir réttir, nauta- og grísapottréttir, sænskar
hakkbollur, grísasamloka, BBQ grísarif
EITT GLÆSILEGASTA KJÖTBORÐ LANDSINS
Alltaf fagmenn á vakt
Geir Rúnar Birgisson
kjötiðnaðarmaður
Bjarki Gunnarsson
matreiðslumeistari
Við pökkum kjötinueins og þú viltfyrir ferðalagið
PÁSKASTEIKINA
FÆRÐU HJÁ OKKUR
KJÖTbúðin
Grensásvegi 48 - Sími 571 5511 -
Við leiðbeinum þér með rétta eldun á steikinni svo veislanverði enn betri. Leitaðu ráða hjá fagmönnum Kjötbúðarinnar.
W
W
W
.K
JO
T
B
U
D
IN
.I
S
Fylgist meÝ helgartilboÝunum á Facebook www.facebook.com/kjotbudin
K
ristinréttur og Járnsíða
voru fyrstu íslensku lög-
in eftir Grágás og urðu
til eftir hrun þjóðveld-
isins.
Í þrjú hundruð ár giltu þessi lög
eða þangað til kaþólskur siður var
brotinn á bak aftur af lúterskum
yfirvöldum á 16.
öld. Um leið
fækkaði helgi-
dögunum, en á
18. öld komst
hér á tilskipun
um strangan
kirkjuaga. Það
var ekki fyrr en
með næstu til-
skipun, um 1860,
sem losnaði
nokkuð um hann
og þótti víst sumum of langt geng-
ið.
Til móts við kröfur um svigrúm
Með stjórnarskránni 1874 var
lúterski siðurinn svo festur sem
þjóðkirkja og lög frá 1901 tryggðu
helgidaga kirkjunnar. Þau lög
voru endurnýjuð 1926 og aftur
1997 þegar lög um helgidagafrið
voru samþykkt. Samkvæmt þeim
voru helgidagarnir nefndir og
flokkaðir í þrennt:
1. Sunnudagar, annar í jólum,
nýársdagur, skírdagur, annar í
páskum, uppstigningardagur og
annar í hvítasunnu.
2. Föstudagurinn langi, páska-
dagur og hvítasunnudagur og jóla-
dagur.
3. Aðfangadagur jóla frá kl. 18
og jóladagur til kl. 6 að morgni
næsta dags.
Markmiðið er „að tryggja fólki
frið, ró og næði á tilteknum hátíð-
isdögum“, eins og í lögunum segir.
Um leið er fólki gert kleift „innan
vissra takmarka“ að stunda af-
þreyingu sem samræmist helgi
umræddra daga.
Það eru fjórtán ár síðan þessi
lög voru sett, en í athugasemdum
með lagafrumvarpinu kemur fram
að á síðari árum hafi ýmis önnur
sjónarmið en trúarleg tengst helgi-
dagalöggjöfinni, ekki síst vinnu-
verndarsjónarmið, til „að tryggja
fólki frí frá vinnu á helgidögum“.
Vegna breyttra þjóðfélagshátta
eiga lögin líka að koma til móts við
kröfur um meira svigrúm til af-
þreyingar. Þá byggja lögin á því
sjónarmiði að hægt sé að fram-
fylgja þeim, vegna almennrar af-
stöðu til helgidaga og helgihalds.
Helgidagalöggjöfin er því rökstudd
svo að skipanin falli að viðhorfum
almennings.
Þrjár stórhátíðir á ári
Fyrir kristna menn eru þrjár
stórhátíðir á ári. Þær eru páskar,
hvítasunna og jól. Samkvæmt lög-
unum hefur hver þeirra einn skil-
greindan helgidag, nema páskar,
þegar bæði föstudagurinn langi og
páskadagur eru haldnir heilagir.
En hvers vegna bingóbann?
Ýmsir spyrja hvernig standi á því
að sýningar og spilastarfsemi sé
bönnuð stórhátíðisdagana fjóra og
hvaða tilgangi það þjóni að banna
verslun og viðskipti. Hér ber að
hafa í huga að bannið er bundið við
opinbert rými. Því eru engir að
brjóta lög sem spila bingó í heima-
húsum. Þá er líka rétt að hafa í
huga að undirrót spilabannsins er
sú sýn að „takmarka spila-
starfsemi þar sem spilað er um
fjármuni með einum eða öðrum
hætti“.
Undan lögmálum peninga
Af þessu má sjá að löggjafinn
vill halda þessum fjórum dögum á
ári sem mest lausum undan lög-
málum peninga, en þá skýtur
nokkuð skökku við að ekki þarf að
loka spilakössum þessa sömu daga.
Lögreglan getur veitt und-
anþágu frá banni við sýningahaldi
og veitingastaðir og hótel mega
stunda sína starfsemi.
Það má því segja að viðskipta-
og sýningabannið sé lítið meira en
orðin tóm. Því standi nánast bara
eftir stórhátíðabann við happ-
drætti og bingóspili á almanna-
færi. Það hlýtur að vera tíma-
spursmál hvenær það bann verður
afnumið. Rökin fyrir því eru ein-
faldlega of veik í samanburði við
aðra starfsemi sem leyfð er.
Afþreying er vítt hugtak
Lög um helgidaga eiga ekki
bara að þjóna kristnum sið, heldur
að tryggja almenningi frið og ró
þesa daga jafnframt því að veita
svigrúm fyrir afþreyingu innan til-
tekinna marka.
Afþreying er vítt hugtak og því
sjálfsagt að skoða núgildandi við-
mið. Það er hins vegar ekki bara
löggjafinn sem á að huga að því.
Hver og einn ætti að líta í eigin
barm og ígrunda helgidagalöggjöf-
ina og spyrja: Hvernig ver ég frí-
tíma mínum? Ætti ég kannski að
taka frá fjóra daga á ári fyrir þögn
og kyrrð? Kannski er það hverjum
manni nauðsyn að draga sig í hlé,
fá að vera óáreittur og anda að sér
þögninni þó ekki sé nema fjóra
daga á ári. Hugum að því.
Hulda Guðmundsdóttir
Höfundur er guðfræðingur
og skógarbóndi í Skorradal.
Morgunblaðið/Ómar
Gult Páskaliljurnar í Hljómskálagarðinum eru fallegar. Gulur litur vonanna er viðeigandi á vorin og gaman er
þá að fara um grasagarða með þeim sem okkur eru kærastir.
Fjórir dagar í kyrrð og ró
Er helgidagalöggjöfin úrelt? Lög um helgidagafrið eiga
rætur í kristinrétti frá 1275, sem fjallaði um kaþólska
kristni sem þá var siður á Íslandi. Þeim sið tilheyra mun
fleiri helgidagar en lúterskum
Hulda
Guðmundsdóttir
Um komandi helgi, á pálmasunnu-
dag, kl. 14 verða opnaðar tvær sýn-
ingar á Skriðuklaustri sem standa
um páskana og fram í maí. Annars
vegar er það sýning Katrínar Jó-
hannesdóttur, textílkennara við
Handverks- og hússtjórnarskólann á
Hallormsstað. Hún sýnir í stáss-
stofu Gunnarshúss vefnað, hekl,
orkeringu og ýmsar hannyrðir sem
hún hefur unnið síðustu árin. Sýn-
ingin nefnist Hannyrðasýningin
Harðangur og Skriðuklaustur.
Hin sýningin sem opnuð verður á
pálmasunnudag í Gallerí Klaustri er
á myndverkum sem Sigrún Björg-
vinsdóttir á Egilsstöðum hefur unn-
ið úr þæfðri ull. Sýninguna nefnir
hún Ort í ull og á henni má meðal
annars sjá verk sem eru innblásin af
eldsumbrotum á Suðurlandi á síð-
asta ári.
Opið verður á Skriðuklaustri á
pálmasunnudag frá kl. 12-17. Fram-
undan er síðan páskaopnun. Lokað
verður á skírdag en opið kl. 12-17 á
föstudaginn langa, laugardaginn í
páskahelginni og bæði á páskadag
og annan í páskum. Á föstudaginn
langa verður í þriðja sinn staðið fyr-
ir píslargöngu í samvinnu við prest-
ana á Héraði. Gengið verður frá Val-
þjófsstaðarkirkju í Skriðuklaustur
og hefst gangan kl. 11.
Morgunblaðið/Ómar
Skriðuklaustur Fjölbreytt dagskrá, bæði um páska sem í annan tíma.
Harðangur og handverk