Siglfirðingur - 06.06.1957, Blaðsíða 3

SIGLFIRÐINGUR
3
Hannes 3ónasson
BÓKSALI
Fæddiir 10. apríl 1877. — Dáinn 2. maí 1957.
Hamies Jónasson bóksali var
jarðsungbin frá Siglufjarðarkirkju
þann 14. maí s.i. Sóknarprestur-
inn, séra Ragnar Fjalar Lárusson,
jarðsöng og fer hér á eftir brot
úr útfararræðu hans:
„Veiit þá enginn, að eyjan hvita
á sér enn vor, ef fólkið þorir“.
Þannig mælti skáldið og sniíU-
ingurinn Jónas Hailgrimsson eitt
sinn, er hann kvaddi látinn vin.
Skáldið trúði á vorið, vorið í
íslenzkri þjóðarsál og hann lagði
fram drjúgan skerf tii komu þess
vors.
Á þessu nýja vori íslenzks þjóð-
lífs, sem hófst með Fjölnismönn-
um og stóð óslitið það sem eftir
var aldarinnar, er hann fæddur
öldungurinn, sem vér kveðjum í
dag, Hannes Jónasson. Hann var
vorsins barn. Vel mætti ávarpa
hann með orðum skáldsins:
„Á vori ertu fæddur,
með vorið í sál“.
Hannes var fæddur á vori. —
Ekki aðeins á vormánuði að
tímatali til, heldur einnig var
hann fæddur á vori þjóðlífsins og
bar sjálfur gróanda þess vors í
sinni eigin sái.
Þessu bera ljóð hans glöggt
vitni. Hann yrkir um komu sólar,
um burtför myrkurs, kulda og
vetrar. Og sólin verður honum
tákn birtu, hlýju og unaðssemd-
ar, alls þess, er mannshugurinn
þrMr.
Hann segir:
Kom blessaða sól með birtu og yl
til barnanna á landinu kMda.
Og um hið nýja vor þjóðlífsins
yrkir hann fagurlega á Áldaraf-
mæh Siglufjarðar:
Á vormorgni björtum þú birtist
oss öld,
hin bhkandi nýfædda stjarna.
Um hundrað ár næstu þú hefir
öli völd,
þinn heiður er lof þinna barna.
Um heill vora átt þú að hMda
vörð,
flytja hagsæid og blessun í
Siglufjörð.
Ég efa stórlega, að sú æska,
sem nú breiðir faðm sinn mót
margskyns laðandi lífi á landi
hér — finni í eigin barmi bærast
gróanda vors og voryhnn vef jast
hjarta sínu í jafn ríkum mæh og
Hannes Jónasson fann, þegar
hann var ungur. Saga landsins og
kjör þjóðarinnar haJfa vMdið því.
Ég hygg, að íslenzk endurreisn
síðari hluta nítjándu og fyrrMuta
tuttugustu aldar hafi haft mikil
áhrif á þennan gáfaða og frarn-
sækna mann. Það bjó stórhuga
maður í hinum fátæka og um-
komulausa sveini, sem fyrst leit
dagsins ljós hinn 10. apríl 1877
að Ytri—Bakka við Eyjaf jörð. —
Þar bjuggu foreldrar hans Jónas
Jónasson bóndi og sjómaður og
María Sigfúsdóttír.
Hannes var imgur að árum, er
hann missti föður sinn. Eftir lát
hans stóð móðir hans eftir, ein og
efnaMtii, með tvö ung böm. Heim-
lið sundraðist, sonurinn varð að
yfirgefa ástríka móður. — Föður-
missirinn og fráskilnaðurinn við
móður sína og systur, hefur án
efa mótað barnssáhna meira en
orð fá lýst. Næstu árin þurftí
Hannes að fara manna á milli,
oftast gat hann þó verið með
móður sinni á vetrum. — Það
mun haf a verið heitasta ósk ungl-
ingsins frá Ytri-Bakka um og
eftir fieirmingu að fá að læra, en
iengst af var útlitið ekiki gott
hvað fjárhaginn snerti. Hannes
einsetti sér þó, að hann skyldi
komast í Möðruvallaskóla, • sem
þá var eini skóhnn á Norðurlandi,
og honum tókst það.
Árið 1898 útSkrifaðist hann
þaðan með ágætum vitnisburði og
ári síðan flutti hann til Ákur-
eyrar. Þar réðist hann starfs-
maður við verzlun J.V. Havsteens
kaupmanns á Oddeyri. Árið 1900
kvæntist hann Kristínu Þorsteins-
dóttur frá Stóru-Hámundarstöð-
um í Eyjafirði. Voru þau hjón
mjög samhent, stóðu saman í
bhðu og stríðu í rúm 30 ár, en
Kristín andaðist á bezta aldri
1932 og var öllum harmdauði,
sem þekiktu hann. Þau hjón eign-
uðust 6 börn, 3 dætur og 3 syni.
Lifa 4 þeirra föður sinn.
Um áramótín 1907—’08 eru
þáttaskipti í lífi Hannesar, því að
þá kemur hann hingað til Siglu-
fjarðar. Hyggst í fyrstu aðeins
dvelja hér nokkrar vitour, en
margt fer öðruvísi en ætlað er,
og sá varð endirinn, að Hannes
sótti f jölskyldu sína til Ákureyrar
og settist hér að.
Fyrstu 20 árin í Siglufirði
gegndi Hannes Jónasson margs
konar störfum. Lengst af þetta
tímabil var hann verkstjóri og
umsjónarmaður helzta atvinnu-
rekandans Sörens Goos.
Árið 1927 stofnsetti Hannes
bókaverzlun hér í bæ og rak hana
iti'l ársins 1953, er dóttir hans
Kristín tók við rekstrinum.
Hannes hefir tekið mikinn þátt
í félagshfi í Siglufirði í tæp 50
ár, og þá ekki sízt í samtökum
'bindindismanna. Ilann var einn
af stofnendum Framsóknarfélags
Sigiufjarðar. Árið 1916 hóf hann
í félagi við Friðbjörn Níelsson
blaðaútgáfu hér á Siglufirði. —
Blað þeirra hét „Fram“. — Átti
blaðið að vera mlMgagn Siglu-
fjarðar á landsins vettvangi. —
Hannes Jónasson fékkst meira og
minna við blaðamennsku í Siglu-
firði um fjölda ára. Hann var um
hríð ritstjóri Einherja og skrif-
aði auk þess margar blaðagreinar
á siglfirzk blöð síðar, þó hann
væri eigi ritstjóri.
Hannes var félagi í Rótarý-
klúbb Siglufjarðar um áraibil. —
Hann orti hið fagra ljóð við
Rótarýsöng Sigluf jarðarklúbbsins;
það ljóð, isem sungið er í lok
hvers fundar.
Ég get ekki stilit mig um annað
en að fara með það hér, þótt það
muni flestum kunnugt. Þar sér
skáldið og hugsjónamaðurinn far-
sælt mannkyn á guðsríkisbraut;
hann segir:
Sú framtíð skM skapast, að friður
ríki á jörð,
að frelsi og réttlæti haldi um
mannkyn vörð,
að ljóssins straumar lýsi sál
hvers manns,
að lífið vermist ylgeislum kær-
leikans.
v
Vér Rótarýfélagar kveðjum
hér hinn elzta úr hópnum. Það
fedilur í minn hdut, hins yngsta
félaga, að þakka honum störf og
samveru að þjónustuhugsjón Ró-
tarýsins. Vér þökkum það aiir.
Kunnastur mun Hannes vera
hér í bæ og víðar fyrir Ijóð sín,
enda var hann prýðidega hagorður
og skáld gott. Hann hefir þó lítið
viljað flíka ljóðum sínum, sézt
það m.a. á því, að ljóðabók frá
hans hendi kemur fyrst út á átt-
ræðisafmæli hans, nökkrum dög-
um áður en hann dó.
Ég veit því eigi hvort honum
væri greiði með því gerður að
flytja hér og vitna í ljóð hans,
en ég hefi samt leyft mér að gera
það örlítið, enda finnst mér vel á
því fara, að hinar fögru hugsanir
hans sjálfs, sem hann hiefir búið
í yndæl ljóð komi hér fram.
Hannes lætur etokert mannlegt
óviðkomandi 1 ljóðum sínum; —
yrkisefnin eru mörg og ólík. —
Mörg þeirra ber með sér blæ trú-
ar og guðstrausts og þess, að
það er góður og göfugur maður
sem talar svo sem þessar hend-
ingar:
Að æfinnar kveldi ég kominn er
brátt,
ég kyrrðina bið það mér veiti.
Mig dangar að skilja við lífið í sátt,
þótt lengur um framför mér neiti.
Ég treysti þeim kraftí, sem ad-
máttkur er,
að anda minn þroski og göfgi
hjá sér.
Ég hóf mál mitt á því að minn-
ast á vormenn í ísdenzkri sögu,
brautryðjendur, endurreisnar-
menn. Ég hygg, að Hannas Jónas-
son hafi verið einn i þeirra hópi,
a.m.k. fyrir þetta byggðarlag. —
Hann er einn af gömdu Sigifirð-
ingunum, einn af brautryðjend-
unum, eins og einn vinur hans
kaldar hann í afmæhsgrein, hon-
um ber því að þaktoa af adhug
öld hin mörgu og velunnu störf
hugsjónamannsins og brautryðj-
andans fyrir þennan bæ.
Ég veit, að allir samborgarar
hans munu og gera það.
Og nú hefir Hannes Jónasson
lokað hinum jarðnesku augum
sínum einmitt nú, þegar sólin og
vorið, sem hann þráði, er til vor
að koma. En augu hans lokuðust
ekki til þess að vera svipt sól og
sumri, þvert á mótí, toeldur til
(Framhald á 2. síðu)