Svart á hvítu - 01.06.1978, Qupperneq 53

Ég get sagt ykkur frá upphafsárum mínum. Þá lék
ég meö tónlistarmönnum í London, en það er bara
eitt ákveðið sjónarhorn, ein landfræðileg stað-
setning. Flestir af þessum tónlistarmönnum komu
úr hefðbundnari djassi og það var ákveðið um-
breytingaskeið meðan þeir léku enn lög eftir
djassleikara og sömdu sjálfir tónlist í þeim anda.
Síðan breyttist þetta smátt og smátt í það horf að
skrifaða efnið varð óþarft. Það var engin þörf fyrir
skrifaða tónlist lengur. Áherslan fluttist frá fyrirfram
útsettri tónlist til hópsþuna. Nú voru ekki lengur
leikin tilbrigði við þetta ákveðna stef eða hitt heldur
tilbrigði við tilbrigðin sem leikin voru þegar frá var
horfið síðast. Þetta er flóknari hugmynd um þaö
hvað tilbrigði eru. Tónlistarmennirnir sem tóku þátt
í þessu þá voru John Stevens, Derek Bailey, Trevor
Watts, Tony Oxley og Paul Rutherford. Svo var
AMM-hópurinn svolítið öðruvísi. Það voru Corne-
lius Cardew, Keith Row, Lou Gare and Eddie
Prevost. Þetta voru tveir aðalhóparnir. Seinna hófst
samstarf við aðra evrópska tónlistarmenn, hol-
lenska og þýska, svo sem Han Bennink og Peter
Brötzmann. Það veitti nýjum áhrifum inn í tónlist-
ina. Tónlistarmennirnir í London höfðu haft mestan
áhuga á hinu hljómræna, en þeir hollensku og
Þýsku lögðu oft meira upp úr látbragði og það þurfti
aö eiga sér stað einhver samruni milli þessara ólíku
hugmynda til þess að menn gætu farið að leika
saman. Þaó gerðist að vissu marki og nú er þetta
orðinn samstæóari hópur. Ég held aö allir geti
leikið meö öllum, spurningin er bara hve miklu þú
fórnar af grundvallarsjónarmiðum þínum, sumt
reynir þú að verja, sumu fórnar þú fyrir heildina. Nú
bregðast tónlistarmennirnir við af meiri sveigjan-
leika en oft áður. Að vissu leyti ríkir nú grófari af-
staða til spuna en hjá Lundúnahópnum hér áður.
Tónlist hans var mjög fáguð og mikið lagt upp úr
smáatriðum. Sumir hópar vinna þannig ennþá, en
önnur sjónarmið fá að njóta sín líka, svo sem
áhersla á leikræna þætti, skoplega þætti o.fl.
Segðu okkur eitthvað frá þessari leikrænu af-
stöðu.
Já, hún er mest áberandi hjá hollendingunum og
ýmsum af yngri mönnunum í Englandi. Það kann að
vera að í Hollandi standi þetta í sambandi við
styrkveitingarnar. Þeir fá peninga fyrir músík-leik-
hús frá öðrum aðila en þeim sem veitir fé til tónlistar
eingöngu. Þeir notfæra sér því oft þann möguleika
að fá fé fyrir músíkleikhúsverk með því að flytja
músíkleikhúsverk. Þeir hafa flutt verk um ævi Moz-
arts, vestra, fantasíur þar sem þeir voru í fuglagervi
og alls konar hluti. [ Englandi er þetta meira andóf
gegn fínni list, virðist mér, þrátt fyrir það að fólkið
sem þetta gerir eigi sér oft hefðbundna listmenntun
að baki. En það virðist hafa þörffyriraðvarpahenni
frá sér í leik sínum og fjalla sérstaklega um hæfn-
isskort, barnaskap, firrt atferli, sálsjúkt atferli. Þetta
eru allt fyrirbæri sem eiga að vera hreinsuð út úr
tónlistinni áður en hún er flutt, en eru nú flutt inn í
hana að nýju til þess aó ganga úr skugga um hvort
mark sé á þessum reglum takandi.
Svo að þetta eru viðbrögð við fínni list?
Ég lít þannig á það, já.
En þú segir að margir tónlistarmannanna komi
úr þessari fínu list. Má þá ekki greina þarna ein-
hver áhrif frá nútímatónskáldum, hugmyndum
John Cage t.d.?
Já, það er alltaf erfitt að segja til um. Vissulega
þekkir margt af þessu fólki til verka John Cage og
hugmynda hans, en ég veit ekki hvort það notar í
raun og veru sjálfar hugmyndirnar. Það notar
kannski sumt af hljóðefninu, svo sem þær upp-
götvanir sem David Tudor gerði í samvinnu við
John Cage. Það notfærir sér e.t.v. fremur þá
tæknilegu möguleika sem verk Cage bjóða upp á
heldur en fagurfræði hans. Ef fylgja á fagurfræði-
hugmyndum Cage er erfitt að vera spunamaður,
því þessi spuni er mjög bundinn sjálfs-tjáningu og
Cage teldi hann kannski stjórnast af eigingirni.
Spunamaður sem hefur meðvitaða stjórn á þeim
hljóöum sem hann gefur frá sér væri mjög ósam-
kvæmur ef hann þættist um leið vinna samkvæmt
hugmyndum Cage. Það gengur ekki. En það má
taka þau hljóð sem formlega séð komu bara fram í
tónlist Cage. Sérstaklega á tímabilinu ca. 1940—
1959, sem mér finnst áhugaverðasta tímabilið hjá
51