Austurland - 01.06.1984, Blaðsíða 2

2
FÖSTUDAGUR, 1. JÚNÍ 1984.
----------Austurland--------------------
MÁLGAGN ALÞÝÐUBANDALAGSINS
Ritnefnd: Elma Guðmundsdóttir, Guðmundur Bjarnason,
Kristinn V, Jóhannsson, Þórhallur Jónasson og Smári Geirsson.
Ritstjóri: Ólöf Þorvaldsdóttir ®7374.
Auglýsingar og dreifing: Áshildur Sigurðardóttir
S7629 - Pósthólf 31 - 740 Neskaupstað.
Ritstjórn, afgreiðsla, auglýsingar: Egilsbraut 11, Neskaupstað
S7571.
Prentun: Nesprent.
ÚTG.: KJÖRDÆMISRÁÐ ALÞÝÐUBANDALAGSINS
Á AUSTURLANDI
Sjávarútvegurinn og hlutur sjómannsins
Síðasta ár hefur verið íslenskum sjávarútvegi erfitt
og því fólki sem við hann starfar. Þar fer saman mikill
samdráttur í þorskafla og harkalegar aðgerðir stjórn-
valda gagnvart sjómönnum og fiskvinnslufólki.
Kjör landverkafólks voru skert með bráðabirgða-
lögum og afnámi samningsréttar um 25 - 30% og
hlutur sjómanna enn meir til viðbótar við þá skerð-
ingu sem fylgir minna aflaverðmæti.
Með bráðabirgðalögum ríkisstjórnar Steingríms
Hermannssonar fyrir ári var hlutaskipum breytt stór-
lega sjómönnum í óhag og 29% af fiskverði greidd
til útgerðar framhjá skiptum í stað 7% olíugjalds
áður. Til viðbótar voru 10% tekin í Stofnfjársjóð
fiskiskipa og enn bætt við 4% með lagasetningu, sem
stjórnarliðar stóðu að á Alþingi á þessu vori.
í tíð núverandi ríkisstjórnar er þannig búið að lög-
festa að yfir 40% af aflaverðmæti verði tekin framhjá
hlutaskiptum. Engin stétt í landinu hefur mátt þola
slík ókjör af hálfu stjórnvalda eins og sjómenn í tíð
þeirrar hægristjórnar, sem heldur upp á ársafmæli
sitt um þessar mundir.
Með því að færa 4% úr Aflatryggingarsjóði sjávar-
útvegsins til útgerðar framhjá skiptum er gengið
þvert á megintilgang Aflatryggingarsjóðs, þar eð til-
gangur hans er að tryggja sjómönnuim laun, ef um
verulegan aflabrest er að ræða eða útgerð bregst
skuldbindingum sínum gagnvart sjómönnum.
Vandi útgerðar í landinu er ekki bundinn við laun
sjómanna. Þeirra hlutur hefur rýrnað á undanförnum
árum mun meira en sem nemur aflasamdrætti, og
aðrir þættir eins og fjármagns- og orkukostnaður
vega æ þyngra í afkomu útgerðarinnar. Á þeim þátt-
um þarf óhjákvæmilega að taka, m. a. með hagræð-
ingu og breyttum útgerðarþáttum, og samfélagið allt
en ekki sjómenn einir eiga að axla þær byrðar sem
jafna þarf niður.
Rekstrarskilyrði sjávarútvegsins hafa aldrei verið
erfiðari en í tíð þeirrar ríkisstjórnar Framsóknar- og
Sjálfstæðisflokks, sem nú situr. Á sama tíma skila
verslun og viðskipti ómældum gróða, sem beint og
óbeint er dreginn út úr frumvinnslugreinunum.
Staða sjómanna til að verja kjör sín gagnvart at-
vinnurekendum og óbilgjörnu ríkisvaldi er veikari
en annarra starfsstétta.
Kvótafyrirkomulagið og aflasamdrátturinn gera
þessa stöðu sjómannsins enn erfiðari. Heildarsamtök
vinnustéttanna í landinu þurfa því að styðja við rétt-
mætar kröfur sjómanna jafnframt því sem sjómenn
verða sjálfir að efla stéttarlega samstöðu.
Ekkert starf í þessu þjóðfélagi er jafn dýrmætt og
starf sjómannsins. Sú staðreynd þarf að endurspegl-
ast í viðunandi kjörum og aðbúnaði sjómönnum til
handa. H. G.
FRA ALÞINGI
Hneyksli í olíuflutningum:
Birgðageymirinn á Seyðisfírði
kostar þjóðarbúið 5.5 - 7.5
milljónir króna.
Olíufélagið og Skeljungur
vilja velta kostnaðinum út í
verðlagið.
Stórtjón fyrir Hafnarsjóð
Seyðisfjarðar.
Þetta var m. a. upplýst í
svari viðskiptaráðherra við
fyrirspurn Hjörleifs Guttorms-
sonar á Alþingi 15. maí sl.
Hjörleifur spurði:
Hvað veldur því að olíu-
birgðageymir Olíuverslunar
íslands á Seyðisfirði hefur ekki
verið notaður um eins árs
skeið?
Svar ráðherra m. a.:
Ástæða þess að birgðaað-
staðan á Seyðisfirði hefur ekki
verið notuð í allan þennan
tíma (þá í febrúar 1983) er
öðru fremur ágreiningur milli
olíufélaganna um hagkvæmni
birgðastöðvarinnar.
Hjörleifur spurði:
Hvaða þjóðhagsleg áhrif
hefur það að nýta ekki þennan
geymi til eðlilegs birgðahalds
en flytja þess í stað alla olíu
út frá Reykjavik?
Svar ráðherra m. a.:
Olíufélagið hf. og Skeljung-
ur hf. byggja afstöðu sína á
því að miðað við þá olíunotk-
un, sem nú er í landinu, hvern-
ig sú notkun skiptist á lands-
hluta og nýtingu strandferða-
skipa, muni vera hagkvæmast
að nota eina höfn sem birgða-
höfn vegna innflutnings á
olíum til landsins. Félögin
telja að sá kostnaður, sem
hlýst af gasolíudreifingu frá
Seyðisfirði, sé hærri en sem
nemur mismun dreifingar-
kostnaðar til Austfjarðahafna
frá Reykjavík annars vegar en
Seyðisfirði hins vegar. Nefna
þau m. a. fjármagnskostnað
vegna aukins birgðahalds.
Forráðamenn Olíuverslun-
ar íslands hf. telja á hinn bóg-
inn að þessir útreikningar
standist ekki. Benda þeir m.
a. á að birgðahald í landinu
eigi ekki að þurfa að aukast
neitt við það að olía sé sett upp
á Seyðisfirði ef þess er gætt að
þar séu ekki of miklar birgðir.
í svari Olíuverslunar íslands
hf. kemur m. a. fram eftirfar-
andi:
Olíuverslun íslands hf. telur
að innflutningsstöðin á Seyðis-
firði spari þjóðarbúinu 5.5 -
7.5 milljóinir króna á ári. Er
þá miðað við það að verð-
jöfnunarsjóður olíu greiði
hinn aukna flutningskostnað
frá Reykjavík miðað við Seyð-
isfjörð og verði skapaðar til
þess tekjur, væntanlega með
hækkuðu verði.
Hjörleifur spurði:
Hafa olíufélögin gert kröfu
um greiðslu flutningskostnað-
ar vegna umrædds olíumagns
úr Verðjöfnunarsjóði olíu, og
ef svo er, um hversu miklar
upphæðir er þar að ræða?
Svar ráðherra:
Samkvæmt upplýsingum
frá félögunum mun Olíufélag-
ið hf. fara fram á greiðslu úr
sjóðnum miðað við dreifingu
frá Reykjavík og nemur sú
fjárhæð kr. 3.2 milljónum mið-
að við árið 1983. Skeljungur
hf. hefur og farið fram á slíka
greiðslu úr verðjöfnunar-
sjóðnum að fjárhæð kr. 2.1
millj. Þessar greiðslur hafa
ekki verið viðurkenndar af
stjórn sjóðsins.
Hjörleifur spurði:
Hver er afstaða viðskipta-
ráðherra í þesu máli?
Matthías Á Mathiesen
svarar:
Hér er vitaskuld um við-
kvæmt deiluefni að ræða milli
olíufélaganna og hefur annar
aðilinn, Olíuverslun íslands
hf. eigandi geymisins, fullyrt
að olíubirgðastöðin á Seyðis-
firði spari 5.5 - 7.5 milljóinir
króna á ári. Þessar fjárhæðir
miðast við að Verðjöfnunar-
sjóður olíu greiði hinn aukna
flutningskostnað frá Reykja-
vík miðað við Seyðisfjörð og
að skapaðar verði til þess tekj-
ur með hækkuðu olíuverði.
Olíufélagið hf. og Skeljungur
hf. telja á hinn bóginn að óhag-
kvæmt sé að nota geyminn, svo
sem fyrr sagði.
Ég er þeirrar skoðunar að
ekki sé réttlætanlegt að greiða
úr Verðjöfnunarsjóði olíu
þann aukna kostnað sem leiðir
af flutningi gasolíu til Aust-
fjarðahafna frá Reykjavík
miðað við Seyðisfjörð. Óeðli-
legt hlýtur að vera að í stað
þess kostnaðar, sem leggst á
olíufélögin vegna starfrækslu
olíubirgðastöðvar, verði þeim
kostnaði velt yfir á olíugreið-
endur í formi flutningsjöfnun-
argjalds. Slíkt er óhagkvæmt
fyrir neytendur.
stendur tómur
Þá verður að hafa hugfast
það öryggi sem því er samfara
að nota birgðaaðstöðuna á
Seyðisfirði, bæði fyrir Aust-
firðinga sjálfa og loðnuskipin
á vetrarvertíðinni.
Með fyrirspurn þessari hef-
ur Hjörleifur dregið fram í
dagsljósið mjög alvarleg
vinnubrögð olíufélaganna
tveggja og knúið ráðherra til
að taka afstöðu í málinu.
Verður að telja niðurstöðu
viðskiptaráðherra eðlilega og
þakkaverða.
Það er opinbert leyndarmál
að afstaða Olíufélagsins hf.
(Essó) tekur mið af þröngum
hagsmunum, þ. e. að skapa
verkefni fyrir Stapafell, sem
nýlega var keypt til landsins.
Seyðfirðingar þakka
Hafnarnefnd Seyðisfjarðar
samþykkti á fundi sínum 11.
maí sl. eftirfarandi:
„í tilefni af fyrirspurn Hjör-
leifs Guttormssonar sem lögð
var fram í Alþingi 336. mál
fyrirspurn nr. 721 til viðskipta-
ráðherra um dreifingu olíu
innanlands vill Hafnarnefnd
gera eftirfarandi bókun.
Hafnarnefnd telur að það
ófremdarástand sem nú við-
gengst í dreifingu á olíu á
Austurlandi um undangengið
eins og hálfs árs skeið sé óþol-
andi og krefst þess að við-
skiptaráðuneytið beiti sér fyrir
úrbótum þannig að nægjanleg-
ar og forsvaranlegar birgðir af
olíu séu á hverjum tíma til í
fjórðungnum enda hníga öll
rök að meiri hagkvæmni og
betri nýtingu fjármuna sé
birgðageymirinn á Seyðisfirði
notaður eins og útreikningar
sýna fram á.
Hafnarnefnd telur það
furðulega ráðsmennsku að
einstökum olíufélögum að
dreifa olíu frá Reykjavik til
Austur og Norðurlands á sama
tíma og stærsti birgðatankur
utan Reykjavíkur sé látinn
standa tómur og skorar á yfir-
völd viðskipta og verðlagsmála
að synja hverri beiðni um
hækkun á olíu vegna aukins
dreifingarkostnaðar sem af
þessu óhjákvæmilega leiðir.
Af ofangreindu tilefni færir
hafnarnefnd Seyðisfjarðar
fyrirspyrjanda þakkir og óskar
eftir stuðningi annarra alþing-
ismanna."