Birtingur - 01.01.1962, Síða 15

hve gömlum verzlunarstöðum hefur verið
komið vel fyrir í landslaginu og í haf-
fletinum: efalaust er staðsetning þeirra
ekki hvað sízt miðuð við sjófarendur,
hvernig þau horfðu við sjónum þeirra, er
nálguðust hægt utan af torgi hafsins.
Síðan Gilsfjörður og yfir honum úfin ský
eins og þungar hugsanir á himni, að lok-
um Reykhólasveit, undarlega svipmikil og
fögur byggð, sem stendur fram í Breiða-
fjörð eins og útrétt hönd, örlát.
Þorir þú að láta til skarar skríða gegn
grundunum framundan eða molunum, sem
oltið hafa út í grunnsævið, skerjum og
eyjum, svörtum deplum í patínugráum
sjó? Þar fyrir handan blár veggur, sem
ögrar þér, reynir að hefta frekari útrás
hugans, en ef til vill skyggnist þú bak
við eggjar fjallanna eða öllu heldur yfir
þil hugans í leit að nýjum fylgsnum, hinu
óvænta, því sem samtengir, vinnur að
lokum sigur yfir molnun fjallanna, fá-
fengileik forgengileikans, ó þú verónesi-
græna vök á himni og andvarpið, hvílík
firn af spurn og óróleik.
Við vorum að ljósmynda og mæla upp í
norðangarranum í kvöld úti á Stað. Þar
er um að litast eins og annars staðar í
byggð á íslandi í dag: óskapnaður, nýtt
og gamalt hverfist saman í forkostulegu
ósætti, þar er verið að reisa ný mannvirki
og tíminn að mola önnur, þar á meðal
kirkjuna. Þú biður um leyfi tii að mega
líta á kirkjuna, fjasar eitthvað um veðrið,
og það er brosað að þér. Þú segir eitt-
livað um kirkjuna, og einhverju er þér
svarað: það eigi að rífa hana, þurrka hana
út eins og ómerkilegt blýantsstrik, þessa
formsterku línu dregna af ókunnum snill-
ingi fyrir löngu, því nú skal hrafnasparkið
blífa. Verið er að reisa í hlaði Reykhóla
steinkumbalda nokkurn, sem einna helzt
minnir á steingelda pokaprestshugsun.
Á Reykhólum er rúmlega hundrað ára
gömul kirkja. Fyrir vestan töldu menn
hana reista á árunum 1855—1857 og
héldu upp á vígsluafmælið í september
1957. Þetta er rangt, eins og sjást mun
hér á eftir. Kirkjan er vígð 22. júní 1856.
Gamlir menn sögðu hana hafa fokið ný-
reista. Tvennt styður þá sögu við nánari
athugun á kirkjunni. 1 henni eru skástífur
fjórar, sem ganga tvær til hvorrar handar
frá veggsyllu að innan og næstum fram
á mitt gólf. Hitt er, að á ólíklegustu stöð-
um eru tappaför í stoðviði, en slíkt er
hægt að sjá í forkirkju og turni, þar sem
klæðning skýlir ekki grind. Ætla má, að
reynt hafi verið að nota eins mikið úr
braki hins fokna húss og unnt hafi verið,
og skábitarnir benda til þess, að sá sem
endurreisti kirkjuna hafi hugsað sem svo,
að hún skyldi ekki fjúka í annað sinn.
Þetta er staðreynd: Reykhólakirkja fauk
nýreist í ofsaveðri 22. september 1853, og
segir svo í vísitasíubók ólafs Sivertssen
prófasts í Flatey á Breiðafirði fyrir árið
1853 um Reykhóla:
„Síðastliðið vor var byrjað að reisa
stóra og vandaða trjáviðarkirkju í garð-
inum norðan við gömlu kirkjuna, sem nú
stendur órifin og í henni er af sóknar-
prestinum embættað eins og áður eftir
tiltölu. Hin nýja kirkja var þegar full-
smíðuð (hér er vísað niður og sagt: ein-
ungis að utan) með klukkuporti uppaf,
þegar hið mesta ofsaveður og fellibylur
Birtingur 9