Birtingur - 01.01.1962, Page 54

minnismerki íslenzkrar örbirgðar, og
þeirri skilgreiningu er ég samdóma. Jón
úr Vör birtist okkur í Þorpinu sem al-
skapaðui- íslenzkur sósíalrealisti. hinn
eini sem Islendingar hafa eignazt til
þessa.
Jón úr Vör: Með örvalausum boga, ljóð.
Reykjavík 1951.
Nú bið ég um náð þína, Drottinn, um
vizku bið ég þig ekki, af henni hef ég nóg.
Eitthvað þessu líkt er lagt Sölva Helga-
syni í munn á banastundinni. Kannski er
það vegna álíka stærilætis, að ég fer allt-
af að ókyrrast við lestur, þegar ljóðskáld
byrja að hella yfir mig heimspeki, hug-
leiðingum um æðstu rök og annarri djúp-
vizku. Þá tek ég að draga ýsur og and-
varpa milli geispafloganna: Nú bið ég um
skáldskap þinn, bróðir . . .
I bókinni Með örvalausum boga er mikið
af lífsvizkuljóðum, einkum í köflunum
Steinar og Moldin (hinir eru að mestu
felldir inn í 2. útgáfu Þorpsins). Þar
kynnumst við mati skáldsins á manninum
og verðmætum þeim, sem okkur er gert
að velja eða hafna. Fyrsta ljóðið heitir
einmitt Maðurinn. Þetta er upphaf þess
og endir:
Alla hina löngu leið úr myrkum frumskógi
forneskjunnar
hef ég veitt óvini mínum eftirför,
en hann hefur alltaf borið undan.
og hér stend ég enn,
með boga, sverð mitt og helsprengju,
máttvana sem orð gegn dauða.
Maðurinn er hér hinn miskunnarlausi
drápgjarni drottnari, óvinurinn hið of-
sótta ósigrandi líf. Hinn sterki maður
stendur máttvana andspænis hinum veika
óvini, því hann bíta ekki vopn: hans er
mátturinn, eða er ekki svo?
Nei, gerum málið ekki of einfalt:
Fyrr trúði ég á mátt hins veika
En nú á ég ekki lengur þessa trú.
Nú veit ég, að hinn veiki verður alltaf veikur.
(Máttur hins veika)
Og góðleiki hans er ekki alltaf ekta:
O, ekkert er eins vesalt og að vera góður
og öfunda illmennið sakir illmennsku þess.
Hinn litli veikbyggði maður
finnur sér leið auðmýktar og góðleika
til þess að stækka í augum sjálfs sín og
annarra,
en broddur vesaldómsins leynir sér í öllum
hans gjöfum
og hverju viðviki öðrum til hjálpar.
Er þá enginn raunverulega góður? Jú:
Þeir menn og konur eru til, sem eru góðir að
innræti,
eins og sumir eru fæddir fallegir og öðrum
til yndis,
— þeir hafa öðlazt hamingjuna í vöggugjöf.
Hver er þá hin sanna hamingja? Hér er
svar við því:
Les hamingju þína í lófa hins ómálga,
sem lætur hönd sína hvíla á móðurbrjósti
nývaknað og mett.
(I lófa hins ómálga)
Ér eilífðin ekki hamingja ómálga barns?
(Sonur minn)
0, líf,
innheimtumaður við dyr mínar
48 Birtingur