Ingólfur - 13.11.1944, Qupperneq 1

/
I. árgangur, 13.—14. tölubalð BLAÐ ÞJÓÐVELDISMANNÁ
Mánudaginn 13. nóv. 1944
Anðæí i vop erlendi§
og alsísiðaii út á við
Sídasti
sumapdagup
Þótt ei sértu útlits fagur, —
fyrst áttu ekki gritUand hér, —
vor sí'Sasti sumardagur,
nú sígfiu liœgt í ver! —
Þér fylgi eg sem vini að vatni, —
er vitar ei tió né rúm, —
og ö/eiga’ aS aldurssjatni,
er á dettur feigóarhúm! —
MeS þögulli þakkarvísu
vió þig á ströndu eg skil,
og lofa þíns sumars ' lýsu
meö litu þess, gróöra og yl. —
Þú víkur ei vetri fyrir
né veitir lionum þinn sess.
Þú fer, þegar fölskvast hyrir
viö fjörsins útgönguvers! —
Guö sumarsins sendiherra
til sín kallar heim í dag.
Hans líóur logakerra
á loft — um sólarlag!
Sem spámdður opinspjallur, —
hvers spár hafa allar rœzt, —
hann fer sinna feröa snjallur, —
þótt fjörauga ’hans blakks sé dæst! —
Far vel, sífisti sumardagur, —
mér sýnist þér livíldar mál. —
Þér fylgir á brautu minn bragur —
og bergir þína’ hestaskál! —
20. október 1944.
Lárus Sigurjónsson.
Öngþveiti atvinnuveganna
fyrir stríðið var notaS mjög
í flokkabaráttunni til skaSa
fyrir samtraust og vinnufrið
framleiSslunnar. — Nú um
skeiS liafa það verið .,auð-
æfi vor erlendis“, sem í lík-
xun tilgangi liefir verið reynt
að gera sem mest úr.
Lengst var þó gengið þeg-
ar einhverjir fundu upp á
því, til að stækka stríðsgróð-
ann, að leggja innstæður at-
vinnuhölda og almennings í
íslenzkum bönkum saman
við innieignirnar erlendis,
sem þeir sögðu aðallega vera
eign íslenzkra burgeisa.
Sannleikurinn er sá, að
innieignirnar liérna í bönk-
unum eru lítið annað en tölu
leg uppskipting á erlendu
innieignunum eða réttara
sagt voninni í þeim, því að
nú sem stendur er verðmæt-
ið á bak við þær að miklu
leyti alls ekki til, eða a, m. k.
ekki tiltækt. — Þessar inni-
stæður eru innskriftir í bók-
um erlendra banka og raun-
verulega aðeins hverfandi
hluti af hinum gífurlegu
stríðslánum, sem Vesturveld-
in hafa látið banka sína gefa
út. Að nokkrum parti má
segja að tryggingar standi
liér að baki, sem þó óðum
ganga til þurrðar í stríðinu.
Að öðru leyti eru stríðslánin
ótryggð með öðru en voninni
um sigur og líkunum fyrir
borgunargetu hlptaðeigandi
ríkja eftir stríðið. En þessi
greiðslumáttur er algerlega
háður því, hvað ríkin geta
þá pínt út úr magnþrota at-
vinnuvegum þjóða sinna og
þeim vi'Sskiptum viS aSrar
þjóSir, sem sigurinn gefur
þeim aukin tók á.
★
Af skrifum fjármálamanna
stríðsþjóðanna er auðséÖ, að
ætlunin er sú, að láta vænt-
anlegar viðskiptaþjóðir sín-
ar greiða fullkomlega bróS-
urpartinn af stríðsskuldun-
um. — „Það er einnig fyrir
þessar þjóðir, sem við höf-
um verið að berjast“, segja
þeir, -—- „og vissulega skal
engin þjóð sleppa þannig, að
þurfa fyrst og fremst alls
ekki að berjast, og græða þar
að auki stórfé á oss, sem
verÖum að sveitast blóðinu“.
Það eru aðeins einfeldn-
ingar sem í fullri alvöru
halda, að ríkisvald vort geti
skilmálalaust gengið að inni-
eignum banka vorra erlendis
og keypt fyrir þær allt, sem
þinginu þóknast að sam-
þykkja og flutt það viðstöðu-
laust hingað heim.
Hér með er ekki sagt, og
verður enda að telja ólíklegt,
að liin erlendu stríðslán og
innistæður verði beinlínis
„strikaðar út“ eins og sumir
spá.
En það eru margar ástæð-
ur til þess, að lítið geti úr
þeim orðið, eða að þær jafn-
vel „gufi upp“ að meira eða
ininna leyti. — Er þar lielzt
til að nefna liinn mikla skort
og eyðileggingar, sem stríðið
liefur valdið, óhagstæð við-
skipti, gengisbreytingar,harð
ar kröfur stríðsþjóðanna á
liendur stjórnum sínum o. s.
frv.
Sigrandi þjóðir eru ekki
vanar að hugsa fyrst um það,
livað þær skuldi öðrum, lield
ur öllu fremur um liitt, hvað
þær geti látið aðra borga sér.
— Nú verður ekkert af sigr-
uðu þjóðunum að liafa.
Miklu fremur er um það
rætt, að það þurfi að lijálpa
þeim.
Margir láta liina sýnilegu
velgengni liinna síðustu ára
blekkja sig. Þeir halda að
hún komi af einhverri sér-
stakri umhyggju Vesturveld-
anna fyrir oss Islendingum.
— Er það að vísu satt, að vér
höfum orðið mikillar vin-
semdar aðnjótandi af liálfu
þessara þjóða, sem oss er
skylt að meta og muna. En
velvilji góðra manna vegur
aldrei upp á móti því, þegar
sjálft lögmál veruleikans
knýr á. — Þetta lögmál hef-
ur nú verið oss þann veg
hagstætt nú fyrirfarandi, að
vér liöfum notið mjög ríf-
legra aðflutninga á ýmsum
vörum vegna þess að Ev-
rópumarkaðurinn var lokað-
ur. Nú er liann óðum að opn-
ast — og hvernig fer þá? —
Reyndar liöfum vér líka nú
þegar orðið að þola takmörk-
un á sérstökum vörutegund-
um, sem oss eru þó bráð-
nauðsynlegar til að endur-
nýja aðal atvinnutækin í
landinu, sem nú eru ýmist að
verða ónýt eða orðin það.
Hér er fyrirstaðan á því að
losa innstæðurnar þegar orð-
in oss tilfinnanleg. Vér höf-
um sem sé ekkert gagn af
þeim öðruvísi en að fá þær
í nauSsynlegum vörum. —
Hversu lengi slíkt ástand rík-
ir, veit enginn. En á meðan
það stendur, hlýtur aðal
magn innstæða vorra að
liggja beinfrosið í erlendum
bankabókum.
*
Það þýðir ekkert að neita
því, að eins og skuldir vorar
við Breta fyrir stríðið höfðu
þá raunverulega gert oss að
brezku skattlandi, þá liafa
kröfur vorar á hendur þeim
nú ekki síður gert oss liáða
þeim. — Þeir og Ameríku-
menn liafa tekið aðal-fram-
leiðslutæki vor að láni, eða
sama sem, og slitið þeim út.
Og vér eigum þaS nú alger-
lega undir þeim, livort vér
getum endurnýjaÖ þau — og
ekki einungis það, lieldur
líka livaS oss verSur úr því,
sem vér síSan framleiSum
meS þeim.
Þess er að gæta, að oss
nægir enginn smávegis ágóði,
einkum ef vér ætlum að
halda uppi atvinnukerfi,
hagkerfi og stjórnarkerfi,
sem til samans á engan sinn
líka að því, hversu viðamik-
ið, eyðslufrekt og sundur-
leitt það er.
★
Það er ábyrgðarhluti að
dylja þjóðina þess, að hún á
nú líf sitt algerlega í liendi
Vesturveldanna. Þau þurfa
ekki annað en að kreppa
sinn minnsta fingur örlítið
til þess að blóðrás stórfram-
leiðslu vorrar stöðvist alger-
lega. — Vér eigum sannar-
lega mikið undir velvilja
þessara þjóða!
Og livað eigum vér svo að
segja um þær ábyrgðarlausu
raddir, sem sífellt klifa á því
að Vesturþjóðirnar sitji liér
í óþökk vorri — þær eigi að
Frh. á 7. síðu.