Ingólfur - 19.03.1945, Page 3

IN GÓLFUR
3
Takmark lífsins
jafngcngi
cr
ÖMungar allra iíma hafa
'bótt bölsýnir. IIefvr oft veriö
á þa8 bent, aS illn vœri nú
komiö ef rétt vœri hiS gamla
múltœki þeirra: — „Heimur
versnandi fer“.
En hvernig er þá þessu var-
iS? — Hafa öldungarnir og böl-
, sýnin þá algerlega rangt fyrir
sér?
Nei, svo er ekki. •— En höl-
sýnin er aSeins of smásýn í
rúmii og tíma: — þröngsýn í
niminu eSa á líSaruii stund og
skammsýn fram í límann.
Hún véitir aSeins athygli ein-
stökum þróunum á takmörkuS-
um svíSurn. En þœr ganga \fir-
leitt niSur á viS.
ÞaS sem kallaS er þróanir,
eru orsaka og afleiSmgakeSjur.
Þegai þær eru ekki innblásn-
,ar eSa haldiS uppi af lifandi
framtáki, renna þær< eins og
vatniS 'áfram undan hallanum
,og út 'í sandihn eftir leiSum
hinnar minnslu fyrirstöSu.
ÞaS sem mótar daglega lífiS,
- virSast rriest vera stuttrhiSa til-
lilaup og iilraunir, sem hjaSna
;svo hiSur aftur.
Þessu hafa allir aihugulir
íöldungar tékjS.eftir. Gtg þess
vegna lianiir þeim viS úS sýn-
<ast svo si\<n, flestu. scm þeir
Jhaja séS í samhengi, hafílhrák-
,áS síSan 'þéir fyrst munaúil.
ÞáS er t. 'd. augljóst, aS jafn-
hliSa ’því áS þróun efnislegrar
tw'kni og franikvœmda hefur 'á
síSasta mannsaldri blásiS út
enn arur en rnenn, vita áSur
dœmí tií, hefur öll langmiSa-
viSleitniv dofnaS og allrj
heildarstjó.rn og rá&deild um
var&veizlu og á.vöxlun
inna gceSa hrakaS.
ÞaS hefwr líka stórlega slakn-
aS á framtahi og dugnaSi ein-
istaklingsins — aS tetla má
Jíku hlutfallí viS þaS hversu
miklu minni fyrirhöfxi þaS host
ar nú en áSur aS hajia ofan af
fyrir sér.
Menn fœra ekki alnuennt upp
kröfurnar til sjálfra sín eftir
því sem betur gengur, en aftur
því nveir kröfurnar til an.na.rra.
Líkjast ménn aS þessu leyti
lötum sundmönnum, sem reyna
tS halda sér á floti tneS því aS
stySja hvor á annan, en grípa
fyrst til eígin krafta er þeír
finrur. aS báSir muni sökkva.
Og þaS eru nú einmitt bessi
VIÐBRÖGÐ SJÁLFSBJÁRG-
ARINNAR, sem hafa haldui
heiminum uppi lil þessa —
þessi sjálfsdáS, sem varla örl-
ar á fyrr en í harSbakka slœr,
nema hjá sérstaklega ínnblásn-
um andans mönnum.
ur jarSIífiS svoiw. skrykkjóu —
meS stórum andlegum átökum
og svo kyrrstöSu og afturför á
milli.
Allt bendir á aS þaS sé
hiS kröftuga .1AFNGENGI
sem sé takmark lífsins. —
Og virSist þaS aSeins geta náSst
meS þolinmóSri samœfingu
krafta sálar og líkama undir
einingarstjórn andans, sem er
markvísin sjálf.
Alli.r vita a& gangur véla -verS
ur eftir því fullkomnari ffg virk
ari, sem unnt er aS gera hann
jn.fn.arL — Líku rnáli gegnir um
líf m.anna og liedla þjóSa. A <
þeim sviSum, sem þaS nádgast
hinn rólega, hljóSa og jafna
gang, nær þaS snertimgu niS
andaxin og eilífSina — en hún
er Iti'S fullkomna jafngengi.
★
Merkar málfræði-
raBinsóknir
Eróf. Alcxamler Johannesson
liefur birt tvær greinir í hinu
nurka enfka tímariti „Nature1”
5. febr. og 7. okt. ;f. á. —
Er ljin fyrri útdráttur úr bók
kans, sem kom út 1943 „Um
frumtuxigu Indögermana og
framheimkyimiw (Árb. Háskól-
ans). Höf. lieldnr því fram, aS
ÞaS sem nefnt er hinu ófull- allur aðalkjammn af orðrótum
komna nafni ÞJÓÐRÆÐI er í þessa málstofns sé orðinn til í
raunverulega andleg stefna og1 nánu samræmi við líkamlegt
innblásin. — ÞjóSrœSiS er hVS-
öruggasta skref, sem unnt er aö
stíga inn á braut félagslegs friS-
ar og jafngengis.
AFENGISBARATTAN
í síðasta hlaði .var forsíðu-
grein um áfengismálin og það
ófremdarástand, sem þau væru
nú í þrátt fyrir óvenju langa og
barðsnúna baráttu fyrir afnámi
drykkjuskapar..
Var niðurstaðan sú, að slík-
ur skæruliernaður, sem þessi
væri vonlaus og árangurslaus
krafteyðsla, að undanteknu því
hjálparstarfi sem bindindisfé-
lögin viima beint og óbeint inn-
anfélags í því skyni að bægja
einstökum mönnum frá
drykkjuskap. — Á það vai
einnig bent, að v.onlaust ,væri
um það að skiptandi lýðræðis-
stjórnir mundu hefja nokkra
markvissa stefnn til siðbótir a
þessu sviði freinur en öðrum.
llver sú flokkræðisstjórn sem
sýndi alvöru í sh'ka átt mundi
tapa fleiri atkvæöum cn hún
þættist mega missa, eu
.vegar ekki fá aðra viöurkenn
ingu frá bindindismömmm en
þá, að liverri beiðarlegri sj jórn
.væri skylt að vinna á inóti

Þessi gangur lífsins er harla
eftirlektarverSur. Hann bendir
á aS lífiS hljóti aS vera tvenns
konar eSlis: ~ EIGINLEGT
eSa andlegt og ÓEIGINLEGT.
eSa þaS sem vér greinum sem
efnislega tilveru og daglegt líf.
Andlega lífiS virSist hafa
náS mjög ófullkomnum tökum
á ýmsum sviSurn hinnar sýni ■
legu tilveru. — Þess vegna geng
aunn- i ^drvkkjuskap.
.Drykkjuskapurinn vejðm
aJdrei lamaður nema með kerf-
isbundnum vísindalegum lang-
1 miða-aöferðum. Memi gera allt
af uppresin gegn ofbeinum og
fljótvirkum aðgerðum. Á þeirri
reynslu byggist hin gamla regla
að ráðast ekki á liið illa held-
ur vinna það með lagni. Mann-
eðlið er ekki illt, en það verð-
ur illt þegar ráðist er á veil-
ur þess.
Það er einkum tvennt, sem
bindindismenn hafa flaskað á.
Hið fyrra er það að herja of-
beint á alla áfengisnautn. Með
því hefur ekki unnist annað en
það, að breyta breyskleika-
syndum í ásetningssyndir: —
gera drykkjuskapinn að ásettri
stríðandi starfsemi í þjóðlífinu
— eins konar óaldarríki í rík-
inu.
Hitt atriðið er hin stöðuga
álierzla sem lögð er á það, bvað
öll nautn áfengis sé hættuleg.
Menn gá ekki að því, að ekkert
er jafn eggjandi fyrir áræði
ungra manna, en einmitt það
sem er inátulega hættulegt. —
Þessi aðferð verkar því öfugt
við það sem ætlað er.
Innanfélagsstarfsemi bindind
ismanna er aftur á móti af
réttri tegund að því leyti að
bún býður fram félagsleg verð-
mæti sem margir finna meiri
og betri en þau sem félagsskap-
ur Bakkusar er fær um að
bjóða.
Þetta ■— að bjóða betur en
Bakkus — er bin rétta aðferð.
Og bana á að nota á öllum svið-
um.
Allir, og ekki sízt opinbcrir
st arfsveitendur, sem ráða yfir
lífvænJegum störfum, eiga að
nota þau til að bjóða í kapp
við Bakkus en ekki til að bjóða
í hann eins og vel má segja að
nú sé gert.
Það á.ekki að gera beint bind
indisheb. að skilyrði fyrir op-
inberum störfum, en aftur hitt,
að strangri reglusemi sé fvlgt.
Það á að gefa mönnum frjálst
val um regluna eða óregluna,
en ekkerl þar á milli. Það ma
ekki lieimta ,minna af mönnum
í trúnaðarjBtoðum að þeir ekki
beinlínis óvirði einföldustu
reglur velsæmis með framíerði
sínu. — En þefta gerist dag-
lega, og þetta er þolað. — Þrátt
fyrir alla liina grimmu áfeng-
iabaráttu eru drykkjurtlenn ef-‘
lawst rétthærrí bér.en í nokkru
öðiu landi. Það liggnr við að
þeir eigi hægara ineð að kom-
ast að störfum, en aðrir menn
— ein.kum opinberam. — Hvað
óprúttoi drykkjumanna og sið-
leysi á almannafæri lielzt uppi,
er alkuunugt. Ef einhverjir
rísa upp ú rnóti slíkri upþi-
vöðslu á veitingahúsum eða
samkomum, jnega þeir jafn-
vel eiga von á að fá einnig þá
ófullu á móti eér.
Þessi forréttur fyllirúta er
svo furðulegur, að liann getur
ekki átt rætur sínar í öðru en
alvarlegum mistökum í bar-
áttuaðferðum.
Áfengismálasýningin í fyrra
mánuði var spor í rétta átt. En
það þarf að taka allar stað-
reyndir og aðferðir áfengisbar-
áttunnar til alvarlegrar endur-
skoðunar.
Einkunt verður að hafa í
huga, að öll þessi óregla er i
rauninni aðeins eitt einkenni
liins böfuðlausa stjórnfars-
áslands í landinu. — Þeir sem
ekki vilja endurbæta það, óska
þá og sjálfsagt heldur ekki
neinnar varanlegrar lausnar á
áfengismálimum. —
Eflaust eigum vér meira en
vér vitum af mönnum, sem
skortir markvísi og slefnufestu
— mönnum sent eru eins og
fæddir skæraliðar — tefla
vegna taflsins, spila vegna spil-
anna og lierja vegna stríðsins.
Er nú nema stigmunur á þess
um mönnum og hinum, sem
lifa til að drekka?
látæði, þannig að talfærin líki
eftir lireyfingi.m lians einkum
handanna. Styður liöf. þessa
kenningu með fjölda dæma. Sir
Riclx. Paget hefur komist að
eitthvað líkri niðurstöðu um
myndun tungumála í bók sinni
„Human Speech“ 1930. En rann
sóknir dr. Alexanders era alveg
sjálfstæðar á sínu sviði.
I síðari grein sinni í „Nat-
ure“ segir dr. Alexander frá
rannsóknum sínum á því bvort
semítíska málmyndunin fylgdi
sama lögmáli. Kveðst liann liafa
fundið að svo væri í sextíu af
hundraði liebreskra orðróta er
hann rannsakaði. Um þetta efni
hafði birzt grein eftir dr. A. í
„Eimreiðinni“ í fyrra vor
Er sagt að þessar rannsóknir
dr. Alexanders bafi vakiö mikla
atliygli vísindamanna og muni
þær m. a. verða teknar til um-
ræðu á fundi málfræðinga
bráðlega.
liiiiiuiiiiiiiiiimiiiiiiiiimiimmitimiiiiiiuiiiuuiiimiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiiim
TILKYNNING
| UM SOLU TRJAPLANTNA
E Þeir, sem kaupa vilja trjáplöntur á vori komanda, =
§ geri svo vel að senda skriflegar pantanir á skrifstofu =
E skógræktarstjóra fyrir 10. apríl. Eftir þann tíma verð- E
E ur ekki tekið á móti pöntunum. E
E Verðiö mun verða á þessa leið:
E Reynir 3—6 krónur eftir stærð. =
E Birki 2—4 krónur eftir stærð. E
Víðir, ýinsar tegundir, 1—3 krónur.
= Rifs- og Sólber 3—5 krónur. =
E I-rvalsplöntur verða nokkru dýrari en úrtíningur ó- =
E dýxari. =
E Við. kaup á fleiri en 500 plöntum hverrar tegundar E
E veiðtir gefhm 20—50% afsláttur.
Birkifræ frá baustinu 1942 kostar kr. 30,20 pr. kg. E
E en birkifræ frá haustinu 1944 kostar kr. 70.00 pr. kg. =
= Plöntur og fræ verður aðeins selt gegn staðgreiðslu. E
E Skógarvörður Austurlands • býr á Hallormsstað.
E Skógarvörður Norðurlands býr á Vöglum í Fnjóskadal. =
E Skógarvörður Vesturlands býr á Beigalda í Borgarfirði. E
E Skógarvörður Suðurlands býr á Hlöðum, Selfossi. =
E Skógrœkt ríkisins. =
....................................................
..................................uimumummimu........
Happdrætti
„Norrænu hallarinnar“
Fyrir aðeins 5 krónur
fá þeir, sem vinna í liappdrætti „Norrænu hallar-
= innar“, ársdvöl viS háskóla eða annan framhalds-
skóla á Nor&urlóndum og ferS til allra höfuSborga
NorSurlauda fyrir 2.
E Hver vill ekki taka boði um mánaðar skemmtiferð =
E um Norðurlönd, að stríðinu loknu; eða ársdvöl t. E
= d. í hinum fræga og glaðværa háskólabæ Uppsölmn =
fyrir einar fimm krónur? E
E Þetta býður liappdrætti „Norrænu liallarinnar“ yð- =
= ur, ef heppnin er með. — Vinningar eru tveir. E
Hverjir verða þeir lieppnu?
Dregið 30. júní. — Kaupið miða strax!
E Happdrættismiðarnir eru seldir í flestum bókaverzl- E
unum bæjarins og víðar.
iTiimmiiuimimmimmiiimmmmmimimuMmmuimiiiiuimiiiimmii