Austurland - 20.08.1998, Blaðsíða 6

6
FIMMTUDAGUR 20. ÁGÚST 1998
t
Einar Guðmann Guðmundsson
Fæddur 22. 11. 1919 - dáinn 6
Einar Guðmann Guðmundsson
var fæddur að Barðsnesi í Norð-
fjarðarhreppi 22.nóvember 1919.
Hann lést á Fjórðungssjúkrahús-
inu Neskaupstað ó.þessa mánað-
ar. Foreldrar hans voru hjónin
Guðmundur Grímsson, bóndi,
og Sesselja Sveinsdóttir.
Systkini Einars eru: Helga
Þuríður f. 1.4.1916, María f.
19.2.1917, Óskar f. 16.2.1918,
nú látinn, Sveinn f. 11.4.1921,
nú látinn, Guðrún, f. 5.7.1922,
Magnús, f. 26.7.1923, Hallgerð-
ur, f. 2.8.1924 , Sesselja, f. 1.8.
1925 og Sveinbjörn, f, 1.10.
1926.
Einar kvæntist 13.8.1948
Unni Jóhannsdóttur, f. 13.8.
1927, húsmóður og formanni
Sjálfsbjargar á Norðfirði til
margra ára. Hún er dóttir Jó-
hanns Jónssonar, skipstjóra á Fá-
skrúðsfirði, og Sveinbjargar
Guðmundsdóttur frá Seyðisfirði.
Böm Einars og Unnar eru
Sveinbjörg, hjúkrunarfræðingur,
búsett í Kópavogi, gift Hilmari
Guðbjörnssyni, verslunarmanni,
Sveinn Guðmundur, verktaki í
Neskaupstað, kvæntur Stefaníu
Steindórsdóttur, gjaldkera, Sól-
veig Sesselja, skrifstofumaður,
búsett í Neskaupstað, gift Dennis
Atla Wilson, útgerðarmanni, Gísli
Svan, útgerðarstjóri, búsettur á
Sauðárkróki, kvæntur Bryndísi
Þráinsdóttur, kennara, Vilberg,
bóndi að Skálateigi í Norðfirði,
sambýliskona hans er Arndís
Sigurðardóttir, verslunarmaður,
Níels, mannfræðingur og for-
stöðumaður Stofnunar Vilhjálms
Stefánssonar, búsettur á Akur-
eyri, kvæntur Oddnýju Stellu
Snorradóttur, rafmagnsverk-
fræðingi.
Enn á ný hefur einn af æsku-
og baráttufélögunum kvatt hinstu
kveðju. Leiðir okkar Einars, eða
Einsa Guðmunds eins og við fél-
agarnir kölluðum hann alltaf,
lágu fyrst saman þegar við vor-
um samtíða sem ungir drengir í
Sandvík, en foreldrar hans
bjuggu þá í Mið-Sandvík, en ör-
skammt þar frá var býlið Hundr-
uð þar sem ég var vikapiltur.
Hann var stór, kraftmikill og
glaður systkinahópurinn í Mið-
Sandvík, sem gaman var að leika
sér við, en þess naut ég í tvö
sumur. En svo á þriðja vori sem
ég kom í vistina var allt autt og
tómt í Mið-Sandvík. Hinn 1.
október 1926 lést móðirin af
fæðingu tíunda barnsins. Þessi
stóri systkinahópur dreifðist svo
og Sandvíkin varð allt önnur.
Flest eignuðust þau fósturfor-
eldra hér á Norðfirði og urðu
fósturforeldrar Einars hjónin
Sveinn Stefánsson og Sólveig
Hermannsdóttir, að Melhóli hér í
bæ, sem nú er Hlíðargata 13. Á
unglings og uppvaxtarárum Ein-
ars hér í bæ lágu leiðir okkar
ekki oft saman. Það er ekki fyrr
en við fórum báðir að stunda
íþróttir á vegum Þróttar og þá
aðallega leikfimi undir stjórn
Jóhanns Jónssonar.
Einar varð fljótt góður í fim-
leikum og sérlega góður í öllu
félagsstarfi. En tíminn var naum-
ur til þess að sinna þeim áhuga-
málum. Eins og flestir krakkar á
Norðfirði á þessum tíma þá fór
hann bamungur að vinna fyrir
sér í beituskúrunum. Þar var
staðið, þegar tækifæri gafst, frá
morgni til kvölds. Síðan tók sjó-
mennska við hjá Einari. Mig
minnir hann segja mér að hann
hafi aðeins verið 14-ára þegar
hann fór fyrst á vertíð á Djúpa-
vog og sjómennskan varð hans
ævistarf. Hann langaði til að fara
í Gagnfræðaskólann hér í bæ,en
það voru ekki tök á því. Fyrstu
sjómannsár Einars voru háseta-
störf á hinum ýmsu norðfirsku
vélbátum og þá á vetrarvertíð-
um, á Djúpavogi, Hornafirði,
Vestmannaeyjum og Sandgerði,
en á sumrin var stundað héðan úr
heimahöfn. Einar varð snemma
hörkuduglegur sjómaður, enda
sterkur vel og þrekmikill. Árið
1945 lauk Einar prófi frá
08. 1998
Stýrimannaskóla íslands og ger-
ist eftir það stýrimaður og skip-
stjóri á hinum ýmsu stærri bátum
Norðfirðinga. Á stríðsárunum
var hann lengst af skipverji á m/s
Sleipni sem sigldi öll stríðsárin
með ísvarinn fisk til Englands.
Það voru öngvir aukvisar sem
stóðu í þeim siglingum. Eftir að
nýsköpunartogararnir komu til
sögunnar eftir stríð réðst Einar
skipverji á Egil rauða og var þar
um tíma fyrsti-stýrimaður.
Það mun hafa verið snemma á
sjöunda áratugnum sem Einar
réðst í eigin útgerð og stundaði
þá héðan að heiman og þá aðal-
lega snurvoð og línuveiðar. Síð-
an minnkaði hann við sig og
endaði sinn sjómannsferil sem
trillukarl.
Þótt Einar væri sjómaður og
þar af leiðandi mikið fjarri
heimili sínu þá lagði hann þó
gjörva hönd á margt fleira. Eins
Umræða um
skoðanakönnuná
villigötum?
í þeirri umræðu sem farið hefur
fram nýverið um skoðanakönn-
un Gallup um hugsanlegar stór-
iðju- og virkjunarframkvæmdir
á Austurlandi hafa komið fram
þær skoðanir að niðurstöður
skoðanakönnunarinnar muni
verða einskonar stóridómur um
vilja almennings í þessum mála-
flokki. Hins vegar má benda á að
niðurstöður skoðanakannana eru
ekki alltaf rökréttar og fara verð-
ur varlega i að draga af þeim
ályktanir. Sem dæmi má nefna
fyrri kannanir Gallup um stór-
iðju og virkjunarframkvæmdir. I
október 1994 gerði Gallup könn-
un á skoðunum almennings á
virkjunarframkvæmdum á Aust-
urlandi. Þar kom fram að tæp-
lega 52% landsmanna sögðust
vera þeim andvíg en tæplega
37% voru þeim fylgjandi. í apríl
1997 var hins vegar gerð könnun
á skoðunum almennings á stór-
iðjumálum og var þá spurt hvort
menn væru hlynntir eða andvígir
stækkun Járnblendiverksmiðj-
unnar á Grundartanga og bygg-
ingu álvers á Grundartanga.
Rúmlega 72% landsmanna voru
hlynnt stækkun jámblendiverk-
og áður segir þá var hann mikill
áhugamaður um íþróttir og
stundaði þær framan af æfi þegar
tækifæri gafst og þá einkum fim-
leika, knattspymu og sund. Hann
hafði mikið yndi af tónlist og
fékkst svolítið við að leika á
strengjahljóðfæri. Hann var
ákaflega fórnfús og góður félagi.
Alltaf tilbúinn til að rétta hjálp-
arhönd og tilbúinn til starfa að
góðum málefnum. Hann var rót-
tækur í skoðunum og haslaði sér
völl á vinstri væng stjórnmál-
anna. Árið 1954 var hann kjör-
inn í Bæjarstjórn Neskaupstaðar
fyrir Sósíalistaflokkinn og sat í
bæjarstjórn eitt kjörtímabil. Á
sama tíma og hann var kjörinn í
bæjarstjómina var hann kosinn
formaður Verkalýðsfélags Norð-
smiðjunnar en 14% vom andvíg
henni. 62% landsmanna voru
hlynnt byggingu álvers á Grund-
artanga en tæplega 27% vora
andvíg. Þama er því misræmi á
milli skoðana almennings á
stóriðju og virkjunarframkvæmd-
um. Landsmenn virðast vera
hlynntari stóriðju en virkjunar-
framkvæmdum. Það er hins veg-
ar ljóst mál að uppbygging stór-
iðju er háð framboði á orku og
því fylgjast stóriðja og virkjun-
arframkvæmdir óhjákvæmilega
að. Þetta misræmi í skoðunum er
í fullu samræmi við misræmi
sem kemur fram á öðram svið-
um. Menn eiga það t.d. til að
segjast í sömu könnuninni vera
hlynntir skattalækkunum en
vilja jafnframt að opinber þjón-
usta verði efld. Menn vilja s.s. fá
sem mest fyrir sem minnst. Hins
vegar hljóta sérfræðingar Gallup
firðinga. Einar var og vel virkur
í Samvinnufélagi útgerðarmann
og sat m.a. í stjóm Olíusamlags
útvegsmanna í fjöldamörg ár.
Einar var alla æfi bindindis-
maður bæði á tóbak og áfengi og
var í mörg ár í áfengisvamarar-
nefnd. Þessi fjölþættu trúnað-
arstörf sem bæjarbúar kusu hann
til bera órækt vitni um mann-
kosti hans, enda hefi ég á
lífsleiðinni varla kynnst sannari
og heiðarlegri manni. Að leiðar-
lokum er Einari þakkað mikið og
gott lífsstarf sem svo sannarlega
hefur borið góðan ávöxt til
uppbyggingar og framfara í okk-
ar bæjarfélagi. Hann var eins og
einn af þessum mönnum sem
manni fannst vera eins og sjálf-
sagður hluti af bæjarfélaginu og
þegar slíkir menn hverfa allt í
einu af sjónarsviðinu verður eftir
tómarúm, sem maður á erfitt
með að sætta sig við. En eigin
má sköpum renna og eitt sinn
skal hver deyja. Ég þakka góð-
um vini samstarfið á lífsleiðinni.
Og við Guðrún sendum þér Unn-
ur mín, börnum ykkar og þeirra
fjölskyldum,sem og systkinum
Einars hugheilar samúðarkveðjur.
Stefán Þorleifsson
að gera sér grein fyrir þessu mis-
ræmi og hanna kannanir sínar
eftir því. f niðurstöðum slíkra
kannana eru jafnframt ávallt
slegnir vamaglar og gerð grein
fyrir skekkjumörkum og þáttum
sem takmarka alhæfingargildi
rannsókna. Það er því ástæðu-
laust fyrir bæði fylgjendur og
andstæðinga stóriðju að óttast
niðurstöður væntanlegrar skoð-
anakönnunar. Hún mun væntan-
lega gefa áhugaverðar vísbend-
ingar um vilja almennings en
þær vísbendingar verða örugg-
lega túlkaðar varfæmislega og
vísindalega af sérfræðingum
Gallup. Það er hins vegar siður
fjölmiðla að slíta niðurstöður
slíkra kannana úr samhengi og
slá þeim upp í æsifréttastíl og er
því erfiðara að segja til um
hvemig niðurstöðumar skila sér
út í umræðuna.
t
fÞökhum innilecja sa.rnúð ocj hlýliucj
oið ancJIdl ocj úiför ollar ásílæru
SoanLútíarJónscJátíur
JJón UÍIiJar JHóalsieinsson, DCrisíin Dljörj
JJónscJóiiir, OJjörcj JUelcja Jóiíir ocj stjsilini.
Ódvrt þakjárn
Loft- og veggklæðningar
Framleiðum þakjárn, loft- og veggklæðningar
á hagstæðu verði.
Galvaniserað, rautt, hvítt, koksgráttog grænt.
TIMBUR OG STÁL HF.
Smiöjuvegi 11, Kópavogi.
Símar 554 5544 og 554 2740, fax 554 5607
Vangaveltur
Sigurður Ólafsson veltir fyrir sér könnunum um
afstöðu til stóriðju og virkjanaframkvæmda