Eining - 01.01.1948, Síða 2

2
E I N I N G
4-
ara að skipuleggja tilfinningalíf sitt
eða ráða við óþægilegar venjur“.
Félagsmálasérfræðingar eru sammála
um, að lausung sé versti óvinur hins
farsæla hjúskaparlífs. Könnun, sem
YMCA — Kristilegt félag ungra manna
— lét framkvæma, leiddi í ljós, ekki að-
eins vaxandi lausung í kynferðismálum
unglinga innan við tvítugsaldur, heldur
einnig að 80 prósent þeirra kenndi því
um, að fjárhagsörðugleikar stæðu þeim
í vegi til stofnunar hjúskapar.
Bæja- og sveitafélög okkar, sem eru
á kafi í afbrotamálum og lausung æsku-
lýðsins, hrópa um villuráfandi stúlkur,
afbrot unglinga í kynferðismálum,
ógiftar ungar mæður. „En hvað er
þetta“, spyr Will C. Turnbladh, starfs-
maður The National Probation Associa-
tion, „annað en sönnun þess, að margir
æskumenn standa andspænis þeim múr-
vegg, er lokar þeim hina heppilegu
leið ?“
„Stofnun hjúskapar á unga aldri“,
heldur greinarhöfundur áfram, „er ekki
aðeins vörn gegn spillingu, en hefur
líka margt gott í för með sér. Ég heim-
sótti nokkra heimkomna hermenn í New
York borg. Isaac Bardavid, sem verið
hafði þrjú ár í styrjöldinni, sagði að
hann og kona hans, Charlotte, hefðu
gift sig, er hún var 18, en hann 21 árs,
og þau sögðu bæði, að það hefði gefið
þeim tækifæri á að vaxa upp í samfélagi
og samlaðast hvort öðru betur, en hefðu
þau gift sig seinna. „Og ég get full-
vissað þig um“, sagði Isaac, „að við
horfum með meiri djörfung fram á veg-
inn tvö saman, en værum við ein að-
skilin. Ég er viss um, að ég er betri
borgari kvongaður, faðir eins barns og
á von á öðru, en þótt ég væri laus og
liðugur. I fyrsta skipti á ég nú ofurlítið
í sparisjóði, og ég hugsa fyrir fram-
tíðinni, en laus og liðugur mundi ég
hafa skrölt hér og þar, tamið mér næt-
urvökur og ekki náð að neinu verðugu
marki“.
Til þess að lengja þetta mál ekki
um of, verður nú ekki þýtt meira af
greininni orðrétt, en það er all-eftir-
tektarvert, að stofnanir og dómstólar,
sem fjalla um mál æskumanna og
heimila í stórum stíl, eru á einni skoðun
um þetta, að bezt sé að æskumenn geti
stofnað til hjúskapar á unga aldri, og
að þjóðfélagið þyrfti að gera þeim það
fært. Og þótt um fjárhagslega erfið-
leika sé að ræða, þá geri það unga fólkið
að meiri og betri mönnum að glíma við
þá örðugleika í hjúskaparlífinu.
í greininni er þess getið, að þúsundir
foreldra kosti börn sín í menntaskólum
og jafnvel lengur, en hafi allt illt í
hótunum við þau, ef þau stofni til hjú-
skapar fyrr en þau hafi lokið námi.
Þetta er auðvitað mjög varhugavert.
Þá segir þar einnig, að í sumum há-
skólum Bandaríkjanna sé einn þriðji
námsmanna giftir, og hin glæsilega
staðreynd sé sú, að þeir reynist yfir-
leitt miklu duglegri við námið, sérstak-
lega þeir, sem hafi fyrir konu og barni
að sjá, því að þeir haldi betur á getu Q^*
sinni og kröftum en ella. Við háskóla í
Wisconsin hafa hinir kvonguðu og héim- Margbrotið líf, vaxandi svikaþarfir,
komnu hermenn fengið miklu betri ein- kveifarlegir siðir, afarmikil taugavið-
kunnir við próf en hinir, og þeir þó kvæmni, hnignun samvizkunnar, allt
allra beztar, sem höfðu þegar fyrir börn- t>etta hugsjónaglingur lélegrar raun-
um að sjá. hyggjutrúar, sem gerir nautnina að tak-
Prófessor við háskólann í Iowa segir: marki mannsins, ofurselur hann óttan-
„Hjúskaparlífið gerir stúdentana ráð- um' klann óttast þjáningar, hann ótt-
settari. Þeir hafa þá einhvern ákveðinn ast að Þurfa að afsala sér þægindum sín-
að hugsa um, einhvern, sem gleðst, er um> kann óttast að verða neyddur til
þeim farnast vel í náminu og uppörvar vmnu °£ sérstaklega það, sem innibind-
þá, ef illa gengur“. ui' allan annan ótta, hann óttast að deyja.
Hér hefur mikið vandamál fengið Vei þeim, sem óttast, því að hann hitt-
sanngjarna og hreinskilnislega athugun. u herra, sem hagnýtir sér hann.
Það er betra að grafa fyrir rætur mein- Þegai þessi viðkvæmi staður er fundinn,
anna, en að standa aðgerðalaus og Þa taka menn þar á okkur, eins og menn
hneykslaður andspænis þeim. leiða björninn með því að stinga hring
í nasir honum. Óttinn gerir okkur að
þrælum. Þeir, sem hagnýta sér óttann,
eru óteljandi. Meðal þeirra eru þeir
skæðastir, sem hræða menn til þess að
geta síðar hughreyst þá og þannig loks
fengið þá til að launa sér sem velgerða- *
mönnum.
C. Wagner. — ManndáS.
Þórarinn Ólafsson
Mánudaginn 19. maí síðastliðinn lézt
Þórarinn Ólafsson húsasmíðameistari
að heimili sínu hér í Borgarnesi.
Daginn áður var Þórarinn í glöðum
vinahópi á fundi í Þingstúku Borgar-
fjarðar, sem haldinn var á Akranesi,
en hann var ótrauður liðsmaður Góð-
templarareglunnar, og síðla kvölds
skildum við stúkusystkini við hann við
húsdyr hans. En næsta morgun kenndi
hann meins, er hann ætlaði að rísa úr
rekkju, og síðari hluta dags var hann
látinn.
Þórarinn var 62 ára að aldri, fædd-
ur að Einifelli í Stafholtstungum 10.
maí 1885. Kona hans, sem lifir mann
sinn, er Jónína Kristín Jónsdóttir. Þau
áttu þr.jú börn, sem öll eru á lífi. Guð-
ríður gift Klemens Þorleifssyni kenn-
ara í Reykjavík, Tyrfingur húsasmiður
í Reykjavík, giftur Láru Þórðardóttur
og Sigurbjörn skósmiður, giftur Aðal-
björgu Pétursdóttur. Þau eru búsett hér
í Borgarnesi, en Sigurbjörn hefur verið
sjúklingur á Landakotsspítala um skeið.
Ég rek ekki æviferil Þórarins, enda
kynntist ég honum ekki að ráði nema
stuttan tíma, en mér fannst þessir eig-
inleikar einkenna hann mest: Hann var
traustui' liðsmaður að hverju, sem hann
gekk, hvort heldur það voru hin dag-
legu störf vinnunnar eða félagsmál, og
ástríkur og umhyggjusamur heimilis-
faðir. Þrátt fyrir fremur hrjúfa fram-
komu var Þórarinn gæddur innri hlý-
leik, sem jókst við kynningu. Um minn-
ingu hans er b.jart.
Við stúkusystkin hans kveðjum hann
með þakklæti og von um, að þau störf,
sem hann vann að, megi þróast áfram
á komandi tíma.
Sigurbjörn Sigurjónsson.
Mun sagan endurtaka sig
Konungur fslands og Danmerkur.
Friðrik VIII., staðfesti 30. júlí 1909 lög-
in um áfengisbann á íslandi, og lét þess
getið um leið, að hann gerði það með sér-
stakri ánægju og vonaðist til að Danir
kæmu á hjá sér sams konar lögum.
En á Alþingi fslendinga voru nokkrir
menn, sem hugsuðu öðruvísi. Strax 1911
kom fram á Alþingi tillaga um frestun á
framkvæmd bannlaganna, og 1912 til-
laga um afnám þeirra eða frestun.
1913 kom svo konsúla-áfengið.
1915 komu bannlögin til framkvæmda.
1915 voru staðfest á Alþingi lög, sem
heimiluðu fólksflutningaskipum að hafa
meðferðis áfengi. Kom þá og lækna-
brennivín og áfengi til iðnaðar.
Þannig hélt óvinurinn áfram að
höggva skörð í þann merkilegasta varn-
armúr, sem bindindismenn landsins
höfðu hlaðið um siðgæði og velferð þjóð-
arinnar.
1922 komu svo Spánarvínin, sem áttu
að vera svo undur meinlaus og æskileg,
en með þeim hefst drykkjuskaparöld í
landinu.
1. febrúar 1935 halda sterku drykk-
irnir aftur innreið sína í landið, og með
þeim hefst óöld drykkjuskapar og af-
brota, og það svo, að jafnvel andbann-
ingum blöskraði, en slíku hefur farið
fram síðan með all örum vexti. Samt
heimta ágjarnir og áfengisþyrstir menn
enn meira áfengi, heimta nú áfengis-
bruggun í landinu.
Mun sagan endurtaka sig? Halda
þeir áfram ár eftir ár að flytja frum-
varp til laga um bruggun áfengs öls, þar
til þeim tekst að ná markinu? Það er
alltaf auðvelt að toga niður á við, þótt
sóknin á brattann sé erfið, og má því
jafnan búast við hinu versta. Mannanna
börnum hæfa óvitaverk og stríð.
t
-v