Bílddælingur - 20.08.1950, Blaðsíða 6

BÍLDDÆLIFCIUR -
50
ÁGUST 1950
D.DX verkamenn, sem lausn þeirra frá kvaðarvinnu og liöftum gildanna,
og Linir borgaralegu sagnfræðingar vorir sjá aðeins þessa hlið máls-
ins. Hins vegar geta þessir nýju frelsingjar ekki selt sjálfa sig,
fyrr en rænt hefur verið af þeirn öllum framleiðslutækjunum og þeir
sviftir því öryggi um aflcomu aína, sem gamla lénsskipulagið tryggði
þeim. Saga þessarar eignarréttarsviftingar er skráð á spjöld mann-
kynssögunnar með hlöði og eldi."
Iðnaðajtauðvaldið kom til sögunnar á 16. öldinni, þegar launavinna
hófst f verkstæðunum. Það þréaðist hægt, því að auðvaldsframleiðslan
útrýmdi ekki 'í einu vetfangi hinum frjálsu handverksmönnum og heim-
ilisframleiðslu hændafjölskyldunnar, sern var sjálfri sér nóg. En
auðvaldsafurðirnar, sem framleiddar voru með vinnuskiptingu á verk-
stæðunum, voru misJcunnarlaust boðnar lægra verði en afurðir hand-
verksmannanna. Gildin o^ sveinafélögin, sem haldið höfðu vörð um
verðlag og vinnugæði, gatu ekki staðizt stöðuga framrás auðvalds-
framleiðslunnar.
Auðvaldið hefur frá upphafi byggt tilveru sína á því að arðræna
hinn snauða fjölda, en þrátt fyrir það markar pað ný spor áfram á
framfarabraut mannkynsins. í stað áhaldanna, sem tekin voru úr hönd-
um verkamannanna, kom stórkostlegur vélaútbúnaður, sem aafnaði að
sér hópum verkamanna til sameiginlegs átaks. Yinnan sjálf varð fé-
lagsleg. Samkeppnin og kapphlaupið eftir gróða örvaði vísindalegar
rannsóknir og almennar framfarir á sviði þekkingarinnar. Tæknilegum
framförum fleýgði meira fram en dæmi voru til áður, þa.r til einok-
unarhringarnir sáu sér hag í því að sölsa undir sig nýjar uppfinn-
ingar til þess að koma í veg fyrir hagnýtingu þeirra.
Auðvaldsþróunin hafði í för með sér úmbyltingu á lífi mannanna.
Einstaklingar, sem rifnir höfðu verið upp með rótúm úr sínurn gamla
jarðvegi, ólust upp við harðræði og höfðu að leiðarstjörnu drauma .
um ný ævintýri. Sjóndeildarhringurinn víkkaði og mönnum af fjarskyld-
asta uppruna ægði saman. Verkamennirnir kröfðust alþýðumenntunar,
og jafnvel atvinnurekendurnir urðu að viðurkenna, að hún væri nauð-
synieg. , A
En þessar framfarir kostuðu oujaræðilegar mannlegar þjaningar. Dvi
frelsi auðvaldsins hefur einnig leitt til þess, að verkamennirnir
geta ekki lifað, nema þeir geti selt vinnuafl sitt. Auðvaldið hefur
avift þá örygginu um afkomu sína. Nolckrir þeirra hafa orðið kapítal-
istar, meðlimir auðmannastéttarinnar, en milljónirnar hafa orðið að
halda áfrara að strita og skapa auð fyrir fámenna yfirstétt. Verka-
menn geta aldrei vitað, hve leng-i atvinnan muni haldast, Einmitt
þegar launin cru sæmileg og atvinnulífið blémgast, er kreppan á
næsta leiti og milljónir rnanna verða atvinnulausár. Meira að segja
þegar engin kreppa er, er framleiðsluaðferðunum breytt, svo að vél-
arnar vinna meira en áður og færri verkamanna er þörf. 3?á er og
verkamönnum sagt upp atvinnu, vegna þess að þeir eru of seinvirkir
eða of gamlir til þoss að vinna það verk, sem þoim er ætlað.
A síðustu árum hafa alþýðutryggingar veitt verkamönnum nokknar
réttarbætur, þótt þær séu frámunalega fátæklegar. Raunhæft "fólags-
logt öryggi" fyrir launavinnumenn felur í sér meira en svo, að nokk-
ur auðvaldsstjórn hafi til þessa gert tmlraun til að skapa það.
Auðvaldið hefur, með öllu sínu grimma arðráni, skapað hin tækni-
legu skilyrði fyrir allsnægtum. Það hefur kennt verkamönnunum að
skilja þýðingu baráttunnar og samheldninnar og opnað lciðina til
sósíalismans. (Sölvi Blöndal hagfr. íslenzkaði.)