Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 01.09.1920, Blaðsíða 6

32
TlMARIT V.F.Í. 192 0.
höf. telur. Má nefna pingvallaleiðina vestan ping-
vallavatns og Lágaskarðsleið. Og þegar farið verð-
ur að rannsaka Reykjanesleiðirnar, verður að minsta
kosti að taka til álita eina leið nokkru vestar en höf.
gerir. ,,Vestri Reykjanesleið“ hans liggur sem sje
10—12 kílómetrum fyrir a u s t a n Keflavík og jafn-
langt fyrir austan Stað í Grindavík, og 15—20 km.
fyrir austan allar aðrar bygðir og veiðistöðvar á
utanverðum Reykjanesskaga. Tilgangurinn með því
að fara út á Reykjanesskaga jneð brautina verður
fyrst og fremst að vera sá, að fullnægja flutninga-
þörf fólksins á því svæði, þ. e. aðallega flutning-
um milli Reykjavíkur og Hafnarfjarðar annarsveg-
ar, og fiskiveranna á Reykjanesskaga hinsvegar. Kn
þá má brautin líklega ekki liggja svona langt frá
fiskiverunum. Reglu Miehels verður nú á timum
að nota með mikilli aðgæslu, hvort sem belti það,
sem talið er hafa full not brautar, er reiknað 15
km. til hvorrar hliðar út frá brautinni, cða meira
eða minna, því að framkoma bifreiðanna hefir brevtt
afstöðunni milli vega og járnbrauta, og er breyting
þessi stuttum járnbrautum og stuttum járnbraut-
arflutningum í óhag, en löngum brautum og löng-
um brautarflutningum í hag. Almenn útlistun á
þessu er sú, að þar sem vara er flutt heiman að
á bifreið, þá borgar sig betur að láta bifreiðina flytja
vöruna alla leið heim að húsdyrum viðtakanda,
heldur en að flytja vöruna fyrst-á járnbrautarstöð,
síðan stutta leið með járnbraut, og svo aftur
frá járnbrautarstöð viðtakandans með bifreið heim
að dyrum hans. En þurfi vara að fara langan veg
með járnbraut, þá gera bifreiðarnar mönnum kleift
að koma vörunni á járnbrautarstöðina, jafnvel þó
þeir búi i mikilli fjarlægð — talsvert meira en 15
km. — frá brautinni. Sem dæmi lil skýringar má
nefna, að vegurinn frá Keflavík til Hafnarfjarðar
er um 39 km., bilfær. Sá sem þyrfti að senda vagn-
hlass af varningi frá Keflavík til Hafnarfjarðar gæti
þá valið eitt af tvennu:
a. Að láta vöruna einu sinni á bíl, aka 39 km. og
taka einu sinni af bílnum, heima hjá móttak-
anda í Hafnarfirði, eða:
b. Láta vöruna á bíl, aka 12 km. til járnbrautar-
stöðvar, taka af bílnum þar, láta vöruna undir
þak á brautarstöðinni, borga kostnað við að
láta vöruna á brautarvagn og aka henni 27
km. með járnbraut og taka hana úr brautar-
vagni á stöðinni i Hafnarfirði, og láta hana á
bíl eða hestvagn þar, aka heim lil móttakanda
og taka þar af vagninum.
Að sjálfsögðu verður hinn eiginlegi flutnings-
kostnaður á km. lægri eftir járnbrautinni en eftir
veginum, en það er efasamt, hvort sá mismunur
á einum 27 km. getur borgað kostnaðinn við svona
mörg aukahandtök. Og því lengri sem bílflutning-
urinn að járnbrautarstöð og frá er móts við sjálf-
an járnbrautarflutninginn, þvi tvísýnni verður notk-
un brautarinnar, og er því enn þá varliugavcrðara
að treysta þvi, að þessi jámbrautarleið fullnægi
veiðistöðvunum fyrir utan Keflavik, sem eiga enn
lengra til brautarinnar. Hjer liggja því strax fyrir
til rannsóknar þau atriði:
a. Hve utarlega brautin þurfi að liggja um Reykja-
nesskaga til þess að t r e y s t a m e g i nú og
siðar, að Skagabúar noti hana fremur en veg-
inn til samgangna sinna við Reykjavik og Hafn-
arfjörð, og
b. Hvort ekki verði skynsamlcgra, að leggja
brautarálm u frá Hafnarfirði til verstöðv-
anna á Reykjanesskaga, þegar bifreiðarnar ekki
þykja fullnægja flutningaþörfinni í því plássi
lengur, en að láta stof nbrautina milli
Faxaflóa og Suðurlands leggja svo mikla lykkju
á leið sína, scm þarf til þess að verða Skaga-
verstöðvunum að raunverulegum notum.
Ekkert svar verður gefið við þessum spurning-
um, nema eftir ítarlega rannsókn. J. ísl. Icitast við
að leysa úr vafanum með samanburði á mannf jölda
meðfram pingvallaleið og Reykjanesleið, og kemst
að þeirri niðurstöðu, að meðfram síðari leiðinni sje
þ r e f a 11 þj e 11 b ý 11 a. pessi samanburður er
svo rangur, að furðu gegnir. Fyrst og fremst er
mjög vafasamt, eins og jeg hefi sýnt fram á, hvort
rjett er að telja til þeirra, er full not hafi Reykja-
nesleiðarinnar, þessa hreppa:
Keflavíkurhrepp........ með 572 manns
Gerðahrepp .............. — 647 —
Miðneshrepp ............. — 377 —
Hafnahrepp .............. — 200 —
Grindavíkurhrepp ........ — 358 —
eða samtals 2154 manns
af þeim alls 2872 manns, scm J. Jsl. telur, að hafi
not Reykjanesleiðar en ckki pingvallaleiðar. En
höfuðvillan í samanburðinum er sú, að slept er öll-
um þeim, sem hafa sömu not beggja leiðanna, en
slíkt er alveg röng samanburðaraðferð, ef meta á
notagildi brautarstæðanna. Segjum l. d., að braul
ætti að liggja yfir eyðimörk, milli tveggja borga, er
hafa 20 þús. ibúa hvor; um tvö brautarstæði er að
velja, og búa 10 menn í eyðimörkinni við annað
brautarstæðið, en 100 menn við hitt. Eftir saman-
burðaraðferð J. ísl. er svæðið meðfram seinni
brautinni t í f a 11 þjettbýlla. En eftir r j e 11 r i
samanburðaraðferð kemur fyrra brautarstæðið 40010
manns að notum, en seinna brautarstæðið 40100
manns, og gætir jmismunarins þá heldur minna.
Rjettur samanburður á notendatölu pingvallaleiðar