Freyr - 01.09.1906, Blaðsíða 7

FREYR.
115
torfgarðar, torf- og grjótgarðar, óhöggnir grjót-
garðar tvíhlaðnir, óhöggnir einhlaðnir og sein-
ast garðar úr höggnu grjóti, að þeim er að
eins lítið unnið.
Lokræsin eru aðallega malaræsi, þá holræsi
og minsta af pípuræsum. í lokræsagjörðinni er
fremur afturför en framför þessi síðustu ár.
Safnhús og þrór gjörðar með mesta móti
þetta ár, þó heldur minna en árið næsta á
undan.
Móskurðurinn fer árlega í vöxt og bendir
það vafalaust á betri meðferð áburðarins.
Um vinnutímann til sveita
eftir Pétftr Stefánsson í Fjallsseli.
Eátæktin er vor fylgikona, íslendinga, og
hefir lengi verið. Það má svo að orði kveða,
að vér eigum sífelt í höggi við hana. Hún er
versti þröskuldurá vegi vorura til framfara og
menningar og bannar oss betri lífskjörog meiri
þægindi en vér eigum við að búa. Því er von
til, að reynt sé að komast fyrir helztu orsakir
hennar —
Það er auðvitað, að engin ein orsök er
til fátæktar vorrar, henni veldur margt sem von
er, en ein veruleg orsök hennar er að mínu á-
liti óreglan. Hún bindur oss þungan bagga í
framsóknarbaráttunni, en hún hefir þann hul-
iðshjálm, að vér veitum henni litla athygli og
eftirtekt, athugum ekki sem skyldi, hveþungthún
stendur oss fyrir sönnum þjóðþrifum og vel-
farnaði.
Óreglunnar verður víða vart hjá oss í fél-
agslífi, iifnaðarháttum og atvinnugreinum. Ég
ætla ekki að fara að rekja feril hennar eða
sýna hana i öllum sínum myndum, enda væri
það rueira en ég gæti at hendi leyst, að eins
ætla ég að minnast á eitt atriði þ. e. vinnu-
tímann.
Vinnutíminn hefir verið óreglubundinn hér
á landi sjálfsagt frá því land bygðist. A sið-
ustu árum hafa þó orðið nokkrar breytingar á
honum, einkum að því leyti, að hann hefir ver-
ið styttur nokkuð að mun, en minni á hinu,
að hann yrði reglubundinn. Opinber vinna er
þó með nokkurri reglu og ef til vill er „hand-
verksvinna11 reglubundin, en landbúnaðarvinna
hjá bændum er of viða óreglubundin.
Ég tel það mikið mein, að vinnutíminn er
ekki alment reglubundinn hjá bændum, að
svo miklu leyti, sem því má við koma eftir at-
vikum. Það er vitanlegt, að þetta má ekki
taka of strangt, til þess eru störfin of marg-
breytileg hjá oss og undir atvikum komin; eu
það er sök sér þó að útaf þyrfti að bregða,.
þegar nauðsyn bæri til.
Þegar um þetta mál er að ræða eru máls-
aðilar bændur og vinnuhjú, og verður það að
skoðast frá beggja hliðum.
Það er orðið alment álitið og viðurkent
um hinn mentaða heim, að erfiðismaðurinn
þurfi auk svefns og hvíldar einnig tómstundir,
til þess að geta lifað ánægður og nor.ið sín.
Þetta hlýtur þá einnig að ná til vor Islendinga.
Sumir kunna að kalla þetta „slóðahugsunar-
hátt“, en munu þó komast að raun um, að ekki
verður til lengdar hægt að kefja niður þann
hugsunarhátt. Þetta er alda vakin af blæ
menningarinnar og frelsisins.
Ég er'hræddur um að vér höfum orðið
helzt til seinir ti) í því efni að rýmka frelsi
verkafólksins, og vér erum áreiðanlega farnir
að súpa seyðið af því og það ekki sem sæt-
ast, þar sem vinnufólkseklan er.
Um leið og vinnutíminn er ákveðinn svo
og svo margar kl.st. á dag, þá er annar timi
einnig ákveðinn, þ. e. tími sem ekki er vinnu-
timi. Sé vinnutíminn hæfilega langur, verður
hinn tíminn eigi aðeins til svefns og máltiða
heldur verður og einhver tími afgangs á hverj-
um sólarhring, sem verður þá tómstundir, frí-
tími. Það hefir eigi verið venja til sveita að
ætla raönnum tómstundir á rúmhelgum dögum
svo heitið geti, hitt hefir þótt nægja að menn
hefðu svefn og hvíld og tíma til máltíða, (ef
ekki vantar á að svo sé sumstaðar). Minna
er fengist um þó slegið sé slöku við og slór-
að í vinnunni, það er að eins verið lengur við
verkið og álitið að allt muni jafua sig.
Þetta er svo gamall og almennur siður,
sem flestir hafa alist upp við og vanist frá
barnæsku, að menn finna eigi svo mjög til