Freyr - 01.12.1906, Blaðsíða 3

FREYR.
135
nóg er komið. En það gengur misjafnlega.
.Að vísu reynir náttúran alltaf að græða þá
bletti, sem komnir eru í auðn, en menn og
skepnur gera sitt til að aftra þeim gróðri.
Melurinn sáir fræi sínu þar sem hann get-
ur og vex og dafnar. Eái hann verulegt við-
nám, dregur hann úr sandfokinu og aðrar jurtir
koma svo smám saman og leysa hann af verði.
Svona fer það þar sem vel gengur, og það
gengur vel alstaðar þar sem melurinn nær sér
niðri á annað borð og mennirnir lofa honum
að vaxa í friði. En þessu er ekki að heilsa í
Meðallandinu og reyndar viðar í sýslunni, þó
verst sé það þar. Meðferðin á melnum hefir
verið svipuð þar og meðferðin á skógum hefir
verið annarsstaðar á laudinu.
Eg tel engan vafa á því, að Meðallending-
ar eiga sjálfir sök á því, hversu landið þeirra
er orðið af sér gengið. Vitaskuld er náttúran
dutlungasöm þar, eldgos, ofviðri og vatnagang-
ur. En hefðu mennirnir hlúð að nýgræðingn-
um, eða að minsta kosti látið vera að varna
honum viðnáms, þá væri sveitin þeirra kosta-
sveit nú.
Sá siður hefir haldist öldum saman í Með-
allandi og Álftaveri að safna melkorninu og
hafa það til matar. Eggert Ólafsson skrif-
ar um það í ferðabók sinni og 9 árum seinna
skrifar Sæmundur prestur Magnússon Holm
langa og rækilega ritgjörð í 1. og 2. úri Lær-
dómslistafélagsritanna „Um meltakið í vestur-
parti Skaftafellssýslu“. Hað er ýtarleg rit-
gjörð og lærdómsrik að mörgu leyti, þótt því
sé haldið frara þar hve gagnleg meltekjan sé.
Aðferðinni við melskurðinn og meðferð korns-
ins er nákvæmlega lýst. Ræður hann og til
að sá korninu til þsss að fá nýtt kornskurðar-
land og bæta upp það sem úr sér gengur.
Skrifar hann langt mál um ýmsar sáningarað-
ferðir sem hann hafi reynt.
Meltekjan var talin jarðarhlunnindi og er
það skiljanlegt að svo hafi verið fyr á tímum
eftir því sem samgöngur og aðrir lifnaðarhætt-
ir voru þá. En nú á tímum er alveg rangt
að telja meltekjuna hlunnindi. Islenzkakornið
verður Meðallendingum vafalaust mikið dýrara
•en útlendur kornmatur.
Það fer langur tfmi í að skera kornið og
þar við bætist að þetta verður venjulega að
gerast áður en heyskapur er úti. A vetrum
fer og mikil vinna í að hreinsa og hirða um
kornið, en sleppum því. Til einhvers þarflegs
mætti þó nota þann tíma.
Sagt var mér í suraar, þarna austur frá,
að einn maður skæri melstöng á 2 hesta á
dag og að 10—12 hesta af góðri stöng þyrfti
til að gera eina korntunnu. — Það virðist svo
sem heppilegra væri að nota þennan tíma til
heyskapar eða jarðabóta og ekki er vinnukraft-
urinn of mikill í Meðallandi fremur eu annar-
staðar.
Sumir bæir i þessari sveit hafa fram að
síðustu árum ekki notað annan kornmat yfir
veturinn en melkornið. Sagt er þó, að á eng-
um bæ hafi fengist meira af því en 5 tunnur.
Nú orðið eru það nokkrir bæir sem engu íslenzku
korni safna.
Það virðist vera auðráðin gáta, að það-
tefji fyrir viðgangi melsins, að kornið sé tekið
en ekki lofað að sá sér aftur. Væri hvert einasta
korn tekið mundi melurinn fara þverrandi og
deyja út að lokum. En auðvitað verður altaf
nokkuð eftir af þroskuðum stöngum, sem á
hverju hausti verður að nýju útsæði og þess-
vegna helzt melgresið nokkuð við.
Eitt er það enn, sem. gert er til að eyða
melgresinu og það er meljurif. Jarðstöngla og
rætur melgresisins kalla Skaftfellingar „busku“
og „sumtag". Þetta rífa þeir óspart. Úr
buskunni gera þeir reiðinga, bæði til heima-
brúkunar og sölu, en sumtagið hafa þeir í ýmis-
konar bönd, gjarðir, hnappheldur o. fl.
í hvassviðrum fýkur úr melakollum, melj-
urnar verða berar og losna, er þá siðurinn sá,
að rífa alt lauslegt og flytja heim. Eengju
meljurnar að vera kyrrar, mundu þær tefja
fyrir áframhaldandi foki og sumar mundu gróa
á ný.
í hvassviðri miklu, sem gekk um Meðal-
landið síðastliðið vor, losnaði feiknin öll af
meljura. Var þá öllu lausu safnað. Heyrði eg
það haft eftir einhverjum gömlum manni þar, að
mikil blessun hefði þetta verið fyrir sveitina.
Það er ekki von að betur sé ástatt en
rairain er á, i sandfokshéraði, þar sem hugsun-
arhátturinn er svona. Reyndar eiga ekki allir