Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 15.12.1929, Page 5

TlMARIT V. F. I. 1929.
35
strandstaðnum“. Einhver húmanisti hefir líklega
staðið á bökkunum fyrir innan Laxá og horft á skip-
verja vera að velkjast í brimrótinu, selt sig siðan
niður og ort kvæði, 15 cm á lengd og 9 á breidd. Hitt
kvæðið var lengra, 25 cm, en ekki nema 5 á breidd,
svo að bað var hóti minna en það fyrra.
I sama blaðinu voru 5 — fimm — smásögur
og nokkrar skrítlur að auki. Þetta var mjer sagt
um daginn: Ungur stúdent hafði gefið út kvæðabók,
sem hjet „Hjarðir“ eða „Hrannir“ eða „Stritlur“,
jeg man annars ekki livað liún hjet. Kunningi hans
sagði við hann, að mikið væri hann nú búinn að
yrkja, ekki eldri, heila kvæðahók. Skáldið svaraði á
þá leið, að hann liefði því miður lítinn tíma al'gangs
skyldustörfum, annars mundi hann geta ort iniklu
meira — framleitt miklu meiri lýrik, próportiónala
að flatarmáli við þann tíma, sem hann hefði afgangs
daglegum skyldustörfum. En húmanistunum þykir
framleiðslan ekki nóg. Þessvegna er nú i ráði að
flytja inn 50 — fimmtiu — arkir af lýrik „virkileg-
um bókmentum“ frá Ameríku. Það heyrði jeg í gær.
Það er líkt um blómdaggarúðalýrikinaogumsýróp-
ið. Hún er andleg fæða handa einföldum sálum, sem
þekkja ekki aðra bctri. Jeg gat lesið liana þegar jeg
var um tvítugt, það geta margir á þeim aldri. Ef jeg
væri einvaldur, skyldi jeg láta rikar stúlkur á aldr-
inuin frá 16 til 25 ára framlciða alla lýrik í landinu
fyrir ekkert. Jú, mjer er alvara, jeg get varla hugs-
að mjer auðvirðilegra karlmannsverk, en að sitja og
prjóna saman hendingar. Svo telja þeir alþýðunni
trú um, að lýrikin sje „fín“, svo að hún þorir varla
að lesa það sem hún licfir gaman af. Sjer er nú hver
vitleysan.
Jeg get ekki still mig um að minnast á „Stúdenta-
blaðið“ í þessu sambandi, þó að jeg eigi ekkert úti-
standandi við stúdentana, síður en svo. Þeir lialda
aðalhátið einu sinni á ári og gefa þá út blað. Nú
skyldi maður lialda, að þegar stúdentar — „blóminn
af íslenskum æskulýð“ eru þeir venjulega nefndir
— leggjast á eitt til þess að gefa út eitl aðalblað,
einusinni á ári, mundi þar gefa á að lita eitthvað
nýtt, eitthvað djarft og skemtilegt, óvanalegt. En
margt fcr öðruvisi en ætlað er. Þar voru eitthvað um
tuttugu kvæði, að jeg held, jeg týndi blaðinu og taldi
ekki kvæðin. Og þau voru öll i þessum venjulega
dúr, eða rjettara sagt moll, þar vantaði hvorki „Yor-
nótt“ nje „Sumarkvöld“ og kyrfilega hugsa jcg að
„Horfnar ástir“ hafi setið þar á sínum stað, þó að
jeg muni það ekki. Öll voru skáldin sem jeg las þar
full af heilagri alvöru, engum stökk bros. Ekki svo-
lciðis, þetta var allt sauðmeinlaust og hneyxlaði eng-
an. En vei þeim, er ekki veldur hneyxlunum. Betra
væri honum að skrifa eins og Þorbergur eða Kiljan,
svo að einhver nenti að lesa það, þó að úti kynni að
slá fyrir honum við og við — hvar vorum við nú aft-
ur? Jú, jeg var að skrifa um Stúdentablaðið, til þess
að sýna, hvernig „bókmentirnar“ liggja eins og farg
á hinum mentaða æskulýð landsins.
Jeg sný mjer svo aftur að skólunum. Húmanist-
arnir segja, að þeir sem þurfi endilega að læra þessa
stærðfræði og eðlisfræði eða hvað það nú er, geti þá
farið í stærðfræðideildina i mentaskólanum. En
þetta er alveg rangt. Bæði er það, að skólarnir eru
tveir, livor á sínu landshorni, en stærðfræðideildin
ein, og svo miklu frelcar liitt, að Jiað er eigi von á
}þvi, að unglingar um fermingu, sem nú taka gagn-
fræðapróf, geti strax áttað sig á því, hvorn veginn
þeir eigi að fara, og leiti þvi heldur til hinnar deild-
arinnar, þar sem þcir eiga frekar von á feitum vitn-
isburðum, án þess að þurfa að gera sjer þá fyrir-
höfn að setja sig inn í greinir, sem þeim veitir erfitt
að læra. Þar þurfa þeir ekki annað en fletta upp í
orðabókum, og sjá! Þær leysa fyrir þá öll próblem.
Er það ekki munur? Þó er mjer ekki grunlaust um,
að ýmsir nemendur máladeildanna í mentaskólan-
um hjerna hafi eitthvert hugboð um, að hjer sje ekki
alt með feldu, en það er varla hægt að snúa við,
þegar búið er að velja. Þeir verða að halda áfram
með sínar smásögur og sín kvæði, á latínu, ensku,
þýsku, frönsku, dönsku og íslensku, eintómar smá-
sögur og kvæði, því að efni kenslubókanna er aldrei
annað.
Annars hefi jeg hej'rt, að í nágrannalöndunum
sjeu nýmála-deildirnar langmest sóttar af kvenfólki,
sem leiti sjer svo atvinnu við skrifstofustörf og þess-
liáttar að afloknu stúdentsprófi. Sjeð hefi jeg sjálf-
ur skólaskýrslu frá Danmörku, |þar sem í máladeild
var einn karlmaður, hitt alt kvenfólk, en í stærð-
fræðideildinni voru tómir karlmenn. Og mjer liefir
'erið sagt af kunnugum að í enskum skólum sje
algengast að karlmenn sæki stærðfræðideildirnar, þá
fornmáladeildirnar, en síður liinar, En hjer er alt
öðru máli að gegna, því að hjer svifur „bókmenta“-
andinn yfir vötnunum.
Það er nú af sem áður var. Það stendur einhvers-
staðar í mínum liistoríubókum, að við innganginn
að skóla Platons í Aþenu hafi verið letruð orðin:
Mr]óelg dyeofiérQrjiog ríoíroi. Þessum orðum ættu nú
húmanistarnir okkar að víkja við, og letra vfir út-
ganginn úr sínum skólum: Mrjðeig yroiiéiQr^og sí-ítcú.
Ólafur Daníelsson.
Matematiska uppgiftcv för latingyninasiet.
1. En likbent triangel ABC har spetsen A och basen BC.
Hur stor bör vinkeln A vara, om en cirkel, som tangerar
sidorna AB och AC i D och E, sá att AD = 2DB, har sin
medelpunkt pá basen?
2. Vilket várde skall r ha i ekvationen
æ2 -|- 7t + r = 0,
för att summan av kuberna pá ekvationens rötter skall
vara 77?