Tímarit Verkfræðingafélags Íslands - 29.12.1929, Blaðsíða 4

54
TÍMARIT V. F. í. 1929.
in alveg tilgangi sínum. .Tcg býsl viS því, að menn
þroskist lítið á því, að læra dæmi utanað, og að
með þvi lagi verði stærðfræðiaðferðirnar aldrei svo
tamar, að þær verði verulegt vopn í liöndum þeirra.
til þess að leysa ný viðfangsefni stærðfræðilegs eðl-
is. Jeg vil leiða hest minn hjá því, að ræða um þrosk-
andi áhrif stærðfræðinnar á einstaka nemendur.
Þau eru líklega mjög misjöfn. En stærðfræðikunn-
átta gerir menn hæfa til þess að leggja stund á ýms-
ar fræðigreinar, sem þeir mundu annars gefast upp
við, eða fara yfir á liundavaði. Fyr á tímum voru
flest fræði skrifuð á latínu. Nú er talsverður hluti
vísindanna skrifaður á máli stærðfræðinnar, og hún
er því eins sjálfsagður lykill að mentun, eins og lat-
ínan var. Einn af mentamönnum okkar sagði við
mig fyrir nokkru. Jeg hefi nú í seinni tíð haft mik-
inn áhuga fyrir sociologi, og lesið nokkuð um þau
efni, og jeg roðna af skömm í hvert skifti sem jeg
rekst á stærðfræðilega formúlu, og hugsa stundum
með sjálfum mjer, að gott hefði verið, að kunna
skólastærðfræðina sína betur.
Stærðfræðin er, ýmsra hluta vegna, mjög nauðsyn-
legt skólafag. Til þess að komast niður í henni, þarf
mikla sjálfstæða vinnu og þolinmæði, og það er mjög
sjaldgæft, að óskólagengnir menn sjeu vel að sjer í
stærðfræði: þar munu flestir þurfa aðsloð kennara,
til þess að brjóta isinn, og halda vökinni auðri að
baki sjer. Hinsvegar er ekki svo óalgengt, að óskóla-
gengnir menn sjeu vel að sjer í tungumálum, sögu
og jafnvel sumum greinum nátlúrufræðinnar. Mjer
er óhætt að fullyrða, að langflestir, sem ekki læra
stærðfræði í skólum, fara hennar alveg á mis, og eru
því útilokaðir frá því að kynna sjer öll „exakt“ vís-
indi. Þess vegna verða menn að læra stærðfræði í
skólunum, og læra liana vel; þetta virðast allar þjóð-
ir vita, nema íslendingar, eins og eftirfarandi tafla
gefur liugmynd um. En svo búið má ekki standa.
Við þurfum að öðlast vald yfir náttúrunni engu sið-
ur en aðrar þjóðir, það ætti ekki aðeins að vera oklc-
ur ljúft og skylt, heldur einnig metnaðarmál, að taka
þátt í viðleitninni til þess.
Tafla, er sýnir stundafjölda námsgreinanna:
Gagnfræðadcilcl Lærdómsdeild
Stærð- fræði Eðlis- og cfna- fræði Stærðfræði Eðlis- og efnafr
Málad Stærð- fræðid. Málad. Stærð- fræðid.
Danmðrk (Hellerup) . 25 10 6 19 18
Svíþjóð (Östermulm) . 28 8 11 24 3 19
Prússland 18-22 10 16 20 8 20
ísland (Rvík) 16 5 — 19 2 19
Sigurkarl Stefánsson.
Leiðrjetting,
Af innganginum i grein mína „Húmaníóra“ í 4.
liefli „Timaritsins" verður eigi annað skilið, en að
stærðfræði sje ekki kend í Akureyrarmentaskóla, en
])etta er rangt, að því er skólastjóri segir mjer. Kveðst
hann liafa fengið leyfi stjórnarráðsins til þcss að láta
kenna stærðfræði í öllum skólanum og fengið þar
til samþykki meiri hluta nemenda.
Reykjavík, 21. mars 1930.
Ólafur Daníelsson.
Hundrað ára afmæli Fjöllistaskólans i Kaupmannahöfn.
Den Polytekniske Læreanstalt 1829—-
1929 ved J. T. Lundbye. Kbh.
1929.
I tilefni af afmæli Fjöllistaskólans í Kaupmanna-
höfn hefir skólinn, eins og venjulega gerist við slík
tækifæri, látið semja sögulegt minningarrit. Að þessu
liafði Inspektör Ilarding unnið um nokkurt árabil,
og var vel á leið kominn með það, en þegar hann f jell
frá, sumarið 1928, reyndist alt, sem eftir liann lá,
vera hraðritað og með öllu ólæsilegt öðrum. Varð
])ví að byrja á nýjan leik, og var prófessor Lundbye
fenginn til þess að semja ritið. Það er mesta furða,
hve vcl honum liefir tekist, með ekki lengri fyrirvara,
að semja jafn riiikla og merkilega bók og þá, er nú
liggur fyrir, 483 bls. í stóru broti; ekki einungis er
frágangur bókarinnar prýðilegur, heldur er hún að
efninu til hin skemtilegasta og fróðlegasta. Höfund-
urinn segir tiltölulega lítið frá eigin brjósti, lieldur
lælur forstjórana tala og aðra, scm að skólanum
hafa staðið. En þar sein lijer er yfirleitt um að ræða
merkustu menn hvern á sínu sviði, er með þessu
fengin saga skólans i fylstu merkingu, og jafnframt
hinar skýrustu myndir af þeim mönnum, sem
n'okkru máli skifla i þessu sambandi. En heildin gef-
ur glögga mynd af veigámiklum þætti menningar-
sögu Dana á síðastliðinni iild. Fyrst lýsir höf. stutt-
lega tildrögum að stofnun skólans, en rekur síðan
sögu skólans undir stjórn þeirra 8 manna, sem hafa
tekið við hver að öðrum sem forstjórar lians fram
að Jiessu: H. C. Örsted, J. G. Forchhammer, C. G.