Freyr - 01.08.1908, Blaðsíða 5

FREYfi.
þessa ótætis hnjóta; eg verð að fara að kaupa
mér sláttnvél, ef eg á að geta búið.
Hætt er við að það hefði lítið hætt búskap-
inn hjá lionum. Maðurinn hefir, eins og fleiri,
enga hugmynd haft um, hvaða skilyrði eru fyrir
því, að sláttuvél komi að notum.
Og þetta er eðlilegt; því enn má svo heita
að það mál alt sé nýjung hér á voru landi.
Um þessi skilyrði hefir nýlega verið ritað
í Isafold (Agúst í Birtingaholti, Halldór á
Hvanneyri, sr. Jóhann í Stafholti). Átti það mál
betur heima í „Frey“ eða Búnaðarritinu, sem
allir ísl. bændur ættu að lesa.
Mönnum verður skiljanlegt, að slægjuland-
ið þarf að vera vel slétt, til að fá vel slegið
með sláttuvél, er þeir vita og gæta þess, að
við sláttinn dregst ljárinn rétt fram, tekur
ljáfar svo breitt sem hann er langur, og svo
langt sem slægjubletturinn er stór á hvern veg.
Ljárinn leggur sig ekki eftir ójöfnum lands-
ins, sem undir honum verða á braut hans; hann
sleikir yfir smá-lautir, en honum verður að
lyfta yfir nabhana (þúfur, steina o. s. irv.); ann-
ars rekst hann (sker sig) í þá. En um leið og
lyft er yfir, verður óslegið kring um slíkár ó-
jöfnur.
Aftur á móti verða — sé vélinni vel stýrt
— engir bálkar milli skára, og engin ljáfara-
skil. Vel slétt land, slegið með sláttuvél, sem
rétt er stýrt, verður alt jafnslegið, svo nærri
sem ljárinn kemst.
Nær en um einn þumlung frá rótaðjafnaði
er varla við að búast að sláttuvélaljáir geti
slegið. Og svo nærri slæst því að eins, að
grasið sé ekki mjög lágt.
Sé grasið hátt, (stráin löng) hefir það nægi-
lega yfirvigt til að taka móti ljáshögginu, en
lága grasið, sem er þéttast niður við rótina,
leggst fremur uudan, og slæst ekki eins nærri,
stubbarnir verða lengri.
Sláttuvólaljárinn er þanpig, að mörg, þrí-
8&
hyrnumynduð blöð eru fest á langan, beinan
bakka. Oddar blaðanna vita fram, og þá er
vélin er dregin, kippist ljárinn ótt og títt til
og frá (að og frá vélinni) og sagar þannig gras-
ið eða klippir við brúnir fingranna, er undir
ijánum liggja.
Ljárinn leikur í stálkambi er dregst með
jörðinni. Hann er óbeygjanlegur (legst ekki
eftir smá-ójöfnum). Fram úr houum ganga
tennur, fingurnir. Þykt þeii-ra takmarkar það,
hve nærri ljárinn liggur. En þeir verða uaum-
ast hafðir þynnri eu 1jíi þumh; yrðu annars of
veikir og brotgjarnir,. ef í rækj.ust, sem ol't vill
koma fyrir.
Venjulega verða grasstubbarnir, er eftir
standa, nokkru lengri að jafnaði en þyktfingr-
anna némur. Veldur því bæði það, að stráin
bogna lítið eitt um leið og þau fá höggið, enda
bíta slíkir Ijáir ekki eins ^el og orfljáir (eru
sjalduar hvattir) — og það, að jörðin er sjald-
an s.vo fjalslétt, að .beinn ljár, 3—4 feta lang-
ur, taki alstaðar jafn nærri rót.
En vinnusparnaður er svo mikill að vóla-
slætti, að loðslæguin, ekki meiri en þetta, ætti
ekki að fráfæla menn vélanotkuninni, þar sem
einstök eða fleiri nærliggjandi sléttlönd eru til,
nógu víðáttumikil til þess að vinna þeirra svari
kostnaði — (borgi verð vélauna).
Sláttuvélar þær, er reyndar vóru í Rvik
18. júlí þ. á., slógu allar (4), einkum þó 2, svo
vel, að vel mátti við una, þar sem grasið var
sæmilega vaxið (á túni), og. því mýkra við rót-
ina, eins og gerist á fullvöxnu túngresi. Það
var viðunandi þótt ekki ætti að tvíslá, en eng-
inn hagur að slá nær, ef tvíslá skyldi.
En eg gjöri ráð fyrir, þótt ekki hafi það
reynt, að há (eftirsláttur) ýrði ekki slegin með
vél; grasið er þá venjulega miklu linara og oft-
ast lægra. Þá er líklegt að flestir bændur sæu
eftir stubbunum, sem eftir yrðu í slættinum.
Líklegt er að mest munaði um vélaslátt