Freyr - 01.01.1915, Side 14

8
FREYR.
ur ljósa grein fyrir þeim aíarmikla mun, sem
er á góðum og vondum kúm. Það verður aðeins
gert með mjólkur og fóðurskýrslum. Það er ekki
nóg fyrir kvern einstakan bónda að bafa á til-
finningunni, bvað bver kýr gefur af sér og étur,
og láta þar við sitja. iSTei, beldur á bann í
félagi við sveitunga sína að nota þau bjálpar-
meðul, sem þekt eru og reynd að því, að geta
bætt kúakynið svo að allar kýr verði eins góð-
ar og þær beztu, sem nú gerast og betri.
Hér á landi, — þar sem ekki bafa verið
haldnar fóður- og mjólkurskýrslur með ættar-
tölum, nema í einstöku sveit, og það aðeins nú
síðustu árin, — er ekki bægt að kaupa að til
kynbóta hérlenda, góða nautgripi, með föstu
arfgengi. Það verður því fyrsta sporið til kyn-
bóta nautpenings, að leita að beztu gripunum
innan bverrar sveitar, síðan reyna kynfestu
þeirra, og þvi næst að leiða þá saman eftir
eiginleikum og útliti.
Þetta er því aðeins bægt, að sem flestir í
sömu sveit séu í nautgripafélagi og befji leitina
innan vébanda þess.
Takmark nautgripafélaganna er í fám orðum
þetta: Að gera kýrnar braustar, velbygðar,
samkynja og með fast arfgengi, svo að þær
gefi sem mestan arð af sem minstu fóðri.
Að efla þannig alla góða eiginleika naut-
gripa, og útrýma öllum arfgengum göllum,
bafa erlend nautgriparæktarfélög náð með því,
að halda nákvæmar skýrslur yfir ætterni,
mjólk, fóður og fitumagn, og nota til undaneldis
þroskaða, brausta, velbygða gripi af góðu kyní.
Yanda vel uppeldi kálfa og meðferð á naut-
gripum, og mjólka sem bezt, og halda naut-
gripasýningar o. s. frv.
Það er ofur auðskilið, að fyrsta sporið í
nautgriparæktinni sé að balda skýrslur yfir ætt-
erni, fóður, mjólk ogfitumagn. Skýrslurnar eru
áttavitinn, sem bendir á beztu og lökustu kýrn-
ar. Þær segja okkur bvernig kýrnar borga-
fóðrið sitt, bvort þær fá of mikið eða of lítið
að éta. Þær segja okkur, bvaða kosti þessi
eða bin kýrin hefir, hvort bún gefur mikla og
feita mjólk fyrir tiltöiulega lítið fóður, eða ekki.
Og eftir nokkur ár segja skýrslurnar okkur,
bvort þessir góðu eiginleikar séu arfgengir.
Auk þessa vekja þær ábuga bjá eiganda
og fjósamanni á nautgriparæktinni, og veuja þá
á reglusemi og umbugsun um, bvað þeir eru
að gera og eiga að gera.
Eg ætla því að biðja ykkur að muna þaðr
að fyrst af öllu verður að halda skýrslur í
nokkur ár, áður en að nokkrar verulegar kyn-
bætur geta átt sér stað, því það eru skýrslurn-
ar sem veita þá þekkingu og reynzlu, sem bægt
er að byggja á binar eiginlegu kynbætur.
Menn mega þvi ekki vera of bráðlátir, og
balda að kýrnar batni undir eins og byrjað er
að balda skýrslur, beldur nota tímann til þess
að afla sér meiri þekkingar á kynbótum naut-
gripa.
Fóður- og mjólkurskýrslurnar með ættartöl-
um verða bændur, sem eru í félaginu, að halda,
eða láta halda, og bera ábyrgð á þvi, að þær
séu svo rétt gerðar sem bægt er. Réttast er
að láta fjósamanninn gera það, ef bann er trúr
og samvizkusamur, og öðrum ætti eiginlega
ekki að trúa fyrir fjósaverkunum. í skýrslun-
um eru eyðublöð til þe3S að skrifa ætterni og
fleira, og er það mjög áríðandi, að það sé gert
með nákvæmni, til þess að bægt sé að sjá, þeg-
ar lengra líður frá, af bvaða ætt þessi grip-
ur er, og er þá altaf bægt af skýrslunum að
sjá, bvort ættin befir góða eiginleika eða ekki.
Einnig er það áríðandi, að undaneldisgrip-
irnir bafi þá kosti og "'einkenni, sem mjólkur-
kyn á að bafa, og sé af góðu kyni. Því vel
geta bitst fallegir einstaklingar, þótt ættin sé
slæm. En þá eru þau oftast ekki arfgeng, og