Mjölnir - 10.11.1943, Blaðsíða 2

2
MJÖLNIR
4
TILKYNNING
Viðskiptaráðið hefir ákveðið nýtt hámarksverð á föstu fæði og ein-
stökum máltíðum sem hér segir:
I. Fullt fæði karla ..... kr. 315,00 á mánuði
Fullt fæði kvenna ...... kr. 295,00 á mánuði
II. Einstakar máltíðir
Kjötréttur .:................ kr. 4,00
Kjötmáltíð (tvíréttuð) ...... kr. 5,00
22. október 1943.
Ákvæði tilkynningar þessarar koma til framkvæmda frá og með
Reykjavík, 20. október 1943.
VERÐLAGSTJÖRINN.
Fjárlagafrumvarpið.
Tekjumar.
Meiri hluti nei'ndarinnar liefur ekki
viljað hækka tekjurnar samkv. 2. gr.
frv. nema uni 18,650.000 kr. og af
þeirri upphæð er þó raunveruleg
tekjuhækkun ekki nema 10.950.000 en
7,700.00 er liækkun vegna formsbreyt-
inga. Við leggjum hins vegar til, að
tekjuáætlun samkv. 2. gr. hækki um
31.150,000 kr., en af þeirri hækkun er
vegna formsbreytinga 8.700,00 og raun
veruleO hækkun því ekki nema 22.450.
00 kr. Við leggjum því til, að tekju-
áætlun samkv. 2. gr. liækki raunveru-
lega (án formshreytinganna) um 11,5
millj. kr. meir en meiri hlutinn leggur
til.
Ágreiningur okkar er aðeins um 4
liði i þessari grein, og skai nú nánar
vikið að hverjum um sig.
1. Tekju- og eignaskattur er áætl-
aður af meiri lilutanum 19,5 millj.
en við leggjum til, að hann verði á-
ætlaður 21 millj. 1 ár er liann álagður
22 millj. og virðist ástæðulaust að
búast við þvi, að tekjur á þessu ári
séu neitt lægri en þær voru •#.]. ár.
2. Stríðsgróðaskatturinn er áætl-
aður af meiri hlutanum 12 millj. kr.,
en við leggjum til, að hann verði á-
ætlaður 14 millj. I ár er liann átagður
14 millj. og gilclir því það sama um
hann, að okkar áliti, og um tekju- og
eignaskattinn.
3. Vörumagnstollur er áætlaður af
meiri hlutanum 8 mittj. kr. en við
leggjum til, að liann verði áætlaður
9 millj. kr. Vörumagnstollurinn reynd-
ist árið 1942 9.420,00, og í ár mun
hann reynast 9,6—10 millj. eftir því,
sem hezt verður séð.
4. Verðtolturinn er áætlaður af
meiri hlutanum 30.000,000 kr. en við
viljum áætla hann 38 millj. Árið 1942
reyndist verðtollurinn 39.387,00 og 1.
okt. í ár var hann jafnhár og á sama
tíma í fyrra. Altar líkur henda því til
þess, að hann muni verða svipaður í
ár og s.I. ár.
Breytingatillögu meiri hluta nefnd-
arinnar við aðra liði þessarar greinar
erum við samþykkir.
Tekjuáætlun samkv. 3. gr. leggjum
við til að hækka um kr. 11,693,412
frá frv. eða um 10,200,00 meir en
meiri hlutinn hefur fallizt á.
Ágreiningur okkar við meiri hlutann
í þessu tilfelli er nær eingöngu vegna
þess, að meiri hlutinn vill ekki, að
svo komnu máli, taka með í tillögur
sínar tekjuauka áfengis- og tóbaks-
verzlunarinnar, sem fram kemur
vegna hinnar nýju verðhækkana hjá
þessum stofnunum, en meiri hlutinn
tekur í sínar till. aðeins þann hagnað
þessara síofnana, sem yrði með því
verðlagi lijá stofnunum, sem gilti fyrr
á þessu ári. Við getum hins vegar
engan veginn fallizt á að taka aðeins
liluta af hagnaði stofnananna og miða
við verðlag, sem liðið er Iijá, en telj-
um óhjákvæmilegt að miða við nú-
gildandi verðlag og áætla allar tekjurn
ar. Samtals leggjum við því til, að
tekjur samkv. frumv. (2. og3. gr.)
verði áætlaðar 22,7 millj. kr. hærri
en meiri hlutinn hefur fallizt á og
42.843,412 hærri en frumv. gerir ráð
fyrir.
Gjöldin.
12. gr. Við þessa grein herum við
fram 3. breytingartillöguna, sem við
höfum ekki getað orðið meiri hlut-
anuin samferða með. Við leggjum til,
að veittar verði 500.000 kr. til bygging-
ar læknisbústaða og sjúkraskýla, en
meiri hluti nefndarinnar vildi aðeins
veita 250.000 kr.
Samkv. skýrstu landtæknis er ým-
ist verið að byggja eða standa fyrir
dyrum slíkar byggingar á 17 stöðum.
Er því tjóst mál, að ef sinna á þess-
um mörgu aðilum svo nokkru nemi
þá er 500.000 kr. sízt of liá upphæð,
og þótt svo færi, að ekki yrði hægt
að koma öllum þessum framkvæmd-
um á stað strax, þá virðist okkur, að
sízt sé minni þörf eða ástæða til að
leggja til hliðar nokkurt fé í þessu
skyni en til margs annars, sem nú er
lagt fé til hliðar fyrir.
Þá leggjum við til, að veitt verði
til byggingar sjúkrahúss á Akureyri
500.000 kr. en meiri hlutinn hefur
samþykkt 200 þús. kr.
Þriðja tillaga okkar við þessa grein
er um að gera sjúkrahúsum á Siglu-
firðjpog Vestmannaeyjum jafnhátt
undir höfði og sjúkrahúsunum á
Akureyri, Isafirði og Seyðisfirði og
hækka jafnframt nokkuð rekstrarstyrk
inn til allra húsanna.
14. gr. Við þessa grein geruin við
nokkrar breytingatillögur og eru þess-
ar helztar:
1. Styrkurinn lil Verzlunarskóla Is-
lands verði hækkaður úr 25 þús. kr. í
60 þús. kr. Verzlunarskólinn hefur
lengi haft jafnháan rekstrarstyrk og
Samvinnuskólinn, þrátt fyrir það, að
Verzlunarskólinn hafi 5—6 sinnum
fleiri nemendur og sé nú 6 ára skóli
með rétt fil að útskrifa stúdenta. Við
teljum þetta óeðlilegt og í ósamræmi
við styrkveitingu til allra skóla lands-
ins en meiri hlutinn hefur ekki viljað
fallazt á till. okkar
2. Til byggingar tmrnaskóla utan
kaupstaða hefur meiri liluti nefndar-
innar lagt til að veita 400 þús. kr., en
við leggjum til, að veittar verði 750
þús. kr. Samkv. hréfi fræðslumála-
stjóra er farið fram á 750 þús. kr, í
þessu skyni, og segir þar, að ef sinna
eigi þeim stöðum, sem þegar hafi
byrjað á framkvæmdum, og þeim, er
pantað hafa efni og ákveðið hafa að
hefja framkvæmdir á næsta ári, þá
veiti ekki af þessari upphæð. Auk
þess getur fræðslumálastjórinn að 12
skólahverfi önnur hafi mikið talað
um framkvæmdir og ýmis þeirra hafi
lagt í sjóði til skólabygginga og sum
mikið. Þó að veittar séu 750 þús.
verður ekki hægt að sinna þessum 12.
3. Byggingarkostnaður húsmæðra-
skóla í sveitum leggjum við til að á-
ætlaður verði 500 þús. kr. og auk
þess byggingarkostnaður til húsmæðra
skóla Árnýjar Filippusdóttur 20 þús.
kr. en meiri hluti nefndarinnar sam-
þykkti 340 þús. kr. og þar af til Ár-
nýjar 10 þús. kr. — Samkvæmt upp-
lýsingum, sein fyrir Jiggja, er aðal-
lega þörf á byggingarstyrkjum til
þriggja húsmæðraskóla í sveitum: að
Hallormsstað, í Borgarfirði og að
Laugarvatni.
4. Til íþróttasjóðs leggjum við til að
veittar verði 650 þús. kr. eins og í-
þróttanefnd ríkisins hefur farið fram
á, en meiri hluti nefndarinnar liefur
hins vegar ekki viljað samþykkja
nema 450 þús. kr. Nú standa yfir
miklar framkvæmdir á vegum íþrótta-
sjóðs víðs vegar um allt land, svo
sem sundlaugabyggingar, leikvalla-
gerðir og bygging íþróttahúss og telj-
um við, að nauðsynlegt sé samkv. rök-
stucldu áliti íþróttanefndar að verða
að fullu við beiðni hennar.
15. gr. Við þessa grein berum við
fram 2. breytingartillögu, sem meiri-
hluti nefndarinnar hefur ekki getað
fallizt á. önnur er, að bókakaupa-
styrkurinn til Landsbókasafnsins
verði liækkaður í 100 þús. kr„ en hin
er að framlag til skálda, rithöfunda og
listamanna verði hækkað um þriðj-
ung, eða um 150 þús. kr.
16. gr. Við leggjum tit, að í þessa
grein komi tveir nýir liðir, annar
með verulega fjárveitingu til nýsköp-
unar í tandbúnaði, 4 millj. kr. en
liinn með 10 millj. til nýbyggingar
fiskiskipa.
Það er viðurkennt af öllum, að ó-
hjákvæmilegt sé að gera veruleg á-
tök til þess að koma á bættu skipu-
lagi til landbúnaðarframleiðslu okkar,
en hins vegar öllum ljóst, að slík stór
átök um breytta framleiðsluhætti komi
ekki til greina nema með miklu fjár-
framlagi frá ríkisins hálfu.
Sama er að segja um endurnýjun
fiskiskipanna. Vonlaust er að sú
endurnýjun fari fram án verulegs
stuðnings frá hendi hins opinbera. Við
álítuin, að ekki megi seinna verða en
á næsta ári, að ríkið leggi fram fé í
þessu augnamiði.
17. gr. Við þessa gr. berum við fram
breytingartillögu, sem meiri lilutinn
gat ekki'fallizt á, um að hækka styrk-
inn til slysavarna í 100 þús. kr.
Slysavörnum okkar er í svo mörg-
um efnum áfátt, að vér teljum þann
styrk, sem ríkið hefur veitt til þessara
mála, lítt sæmandi.
Auk þess flytjum við á þessari grein
till. um, að hluti sveitarfélaga af stríðs-
gróðaskatti verði áætlaður 7 millj. en
það er í samræmi við till. okkar um
heildarupphæð skattsins og skiptingu
hans samkv. lögum.
20 gr. Við þessa gr. flytjum við
breytingártill. um að verja til vita-
bygginga 700 þús. kr. í stað 350 þús.
sem ineiri hluti nefndarinnar hefur
samþykkt. Teljum við, að framlag þetta
sé þó mikils til of lágt.
Að öðru leyti en að framan greinir
munum við fylgja tillögum meiri liluta
nefndarinnar með örfáum undantekn-
ingum. Þó áskiljum við okkur rétt
til að fylgja breytingartillögum, sem
fram kunna að koma.
Samkvæmt þessu hækka fjárlögin
tekjumegin um kr. 42.843,412,kr. eða
22,7 millj. meira en í tillögum meiri
hlutans og gjaldmegin um kr. 34.156,
972, eða kr. 16, 962,750 meira en í
tillögum meiri hlutans.
Alþingi,2. nóv. 1943
Þóroddur Guðmundsson, frsm.
Lúðvík Jósefsson.
Verkakvennafélagið BRYNJA
hefur ákveðið að halda hluta-
veltu næsta sunnudag. Að vísu eru
búnar að vera margar hlutaveltur
undanfarið, en það væri illa gert
að láta það bitna á konunum, sem
hafa ötullega hjálpað til við hinar.
Konurnar eiga það sannarlega
skilið, að menn bregðist vel við
og styrki félag þeirra, sem er ungt
og fátækt þótt það sé ríkt af á-
huga og öðrum til fyrirmyndar um
starfsemi.
★

*
ý-
4