Akranes - 01.07.1944, Page 8

92
AKRANES
Ræða Arnljóts Guðmundssonar
bœjarstjóra:
Góðir tilheyrendur!
Við erum komin hingað á sjómanna-
daginn 1944 til þess að sjá eitt af fram-
faramálum bæjarins orðið að veruleika,
til þess að sjá Bjarnalaug fullgerða.
Við þetta tækifæri verður manni ó-
sjálfrátt hugsað til þess, hversu fákunn-
andi og fáfróðir við vorum fyrir manns-
aldri síðan. Þá voru syndir menn víðast
hvar jafn sjaldséðir og hvítir hrafnar,
og það var sagt, að þekkja mætti ís-
lendinga frá öðrum þjóðum á því, að
þeir sykkju,.ef þeir féllu í vatn, og eng-
inn kann tölu á þeim mannfjölda, sem
látið hefur lífið fyrir þetta kunnáttu-
leysi.
Nú er liðin full hálf öld síðan mönn-
um varð ljóst, að við svo búið mátti ekki
standa og farið var að kenna unglingum
og fleirum sund við laugarnar í Reykja-
vik. Þaðan barst nokkur sundkunnátta
út um land.
Lengi munu flestir hafa litið á sundið
sem fagra íþrótt, frekar en lífsnauðsyn,
en nú er öllum ljóst, að fyrst og fremst
er það lífsnauðsyn, að allir sjómenn
kunni sund. Nú er markið sett hærra.
Löggjöfin stefnir að því, að allir heil-
brigðir menn, karlar og konur læri sund,
bæði sjávar- og sveitafólk. Hér er um
menningarmál að ræða, sem auk þess
getur bjargað lífi margra manna. Með
byggingu Bjarnalaugar hefur ræzt sú
von Akurnesinga, sem eiga allt sitt und-
ir sjónum, að eignast sundlaug, sem ger-
ir mögulegt, að bæjarbúar standi jafn-
fætis öorum landsmönnum á þessu sviði.
Það mun sannast, að Bjarnalaug eflir
ekki aðeins sundkunnáttu bæjarbúa. —
Það fer ekki hjá því, að hún efli einnig
heilbrigt íþróttalíf, en af því getur margt
gott leitt. Allir vita, hve mikils virði
það er, að hafa hraustan líkama, og að
íþróttaiðkanir eru hin mesta vörn gegn
drykkjuskap -og annarri óreglu, en í-
þróttalífi fylgir einnig annar dýrmætur
kostur, drengilegur hugsunarháttur, að
hafa ætíð rétt við í hverjum leik, ekki
aðeins á leikvelli, heldur einnig í öllu
okkar lífi og viðskiptum við hvern
mann.
Eg vík þá að öðru þýðingarmiklu atr-
iði viðvíkjandi Bjarnalaug.
Þið vitið öll, að bæjarfélagið hefur
haft mörg járn í eldinum undanfarið,
Vatnsveitan er nýbyggð, gagnfræðaskóli
nýstofnaður og skólahús nýbyggt, áður
en þetta ár líður verður skólpveita vænt-
anlega komin um allan bæinn. Garða-
land hefur nýlega verið ræst fram, bæj-
arhúsið er nýbyggt, unnið hefur verið
að nýlagningu vega og þessa dagana er
verið að byrja byggingu nýrra hafnar-
mannvirkja.
Þrátt fyrir þessar bæjarframkvæmdir
hafa bænum borist meiri og stærri gjaf-
ir en dæmi eru til á þessu landi. Til elli-
heimilis hefur verið gefið stórfé nýlega,
s. 1. haust var bænum gefin Bíóhöllin,
vandaðasta kvikmyndahús landsins, og
nú í dag bætist Bjarnalaug við. Það er
satt að segja undravert, að allt þetta
skuli gerast á þessum tímum, þegar all-
ur heimurinn er í uppnámi.
Áður hefur því verið lýst, hvern veg
aflað hefur verið fjár til byggingar
Bjarnalaugar. Skömmu eftir hið svip-
lega andlát Bjarna heitins Ólafssonar,
eða 25. apríl 1939, stofnuðu nánustu ætt-
ingjar og vinir Bjarna heitins og gaml-
ir ungmennafélagar minningarsjóð hans
og var sjóði þessum fyrst og fremst ætl-
að það verkefni, að koma upp sundlaug
fyrir eigið fé eða með tilstyrk annarra.
Sjómannasunnudagurinn var haldinn
hátíðlegur hér á Akranesi í fyrsta sinn
sumarið 1939. Þau félagssamtök, sem
aðallega stóðu að sjómannasunnudegin-
um voru skipstjórafélagið Hafþór og
sjómanna- og vélstjóradeild Verklýðs-
félagsins. Það var ákveðið þegar í upp-
hafi, að ágóði af hátíðahöldunum skyldi
renna til Bjarnalaugar. Það eru þessir
aðilar, sem nú hafa verið nefndir, sem
aðallega höfðu forgöngu um byggingu
hinnar nýju sundlaugar. Árið 1939 var
hafizt handa um fjársöfnun til bygging-
ar laugarinnar, og nú árið 1944, er laug-
in tekin til afnota fyrir almenning.
Að sjálfsögðu má þakka verk þetta
að nokkru leyti bjartsýnum og djörfum
forgöngumönnum, en að baki þeirra hef-
ur staðið fjölmennur flokkur félags-
lyndra manna, sem látið hafa sér annt
um framfaramál og velferð bæjarins.
Eg hef ekki lengi verið búsettur á
Akranesi, og þekki af þeirri ástæðu ekki
Akurnesinga jafnvel og margur annar.
Eg verð að segja það í þessu sambandi,
og vil taka það fram, að hér er ekki um
skrum eða ýkjur að ræða, að hvergi hef
ég orðið var við jafn almennan áhuga
fyrir því að bæta hag bæjarfélagsins og
tryggJa afkomu bæjarbúa sem hér í
þessum bæ. Eins og sýnt hefur verið
fram á, hefur þessi áhugi komið mjög
greinilega fram í verki hin síðustu ár,
predikanir um þessi mál eru hégómi, ef
ekki fylgir raunverulegur vilji til þess
að fórna einhverju í þágu bæjarfélags-
ins. Akranes er að vissu leyti bær land-
námsmannsins, enda þótt hér hafi verið
mannabyggð í meir en þúsund ár. Flest
er ógert af því, sem gera þarf til þess
að byggja upp bæjarfélag, sem veitt geti
bæjarbúum öryggi og þann aðbúnað, er
bæjarfélagi ber að gera. Ekkert er slíku
bæjarfélagi nauðsynlegra en það, að all-
ir bæjarbújar taki höndum saman til
þess að efla hverskonar framfarir og
menningu. Bygging Bjarnalaugar sýnir
bezt, hverju orka má í þessu efni, ef
vilji er fyrir hendi.
Fyrir hönd bæjarstjórnarinnar þakka
ég þá veglegu gjöf, sem hinum unga
kaupstað hefur borist í dag. Bæjarstjórn-
in metur mikils þann dugnað og elju,
sem forgöngumenn þessa máls hafa
sýnt, og hug allra þeirra karla og
kvenna, sem að baki hafa staðið og stutt
málið með vinnugjöfum og fjárframlög-
um.
Svo sem skýrt hefur verið frá, er
Bjarnalaug helguð minningu drukkn-
aðra sjómanna, og nöfn þeirra sjó-
manna, sem drukknað hafa frá Akra-
nesi verða skráð á sérstakan stað í hús-
inu.
Það voru tilmæli þeirra samtaka sjó-
manna, sem staðið hafa að byggingu
sundlaugarinnar, að laugin yrði heitin
eftir Bjarna Ólafssyni og kölluð Bjarna-
laug. Bjarni heitinn er einn þeirra
manna, sem drukknað hafa frá Akra-
nesi með sviplegum hætti, rétt við land-
steinana. Hans verður lengi minnst sem
landkunns aflamanns. Á Akranesi og
víðar verður hans einnig lengi minnst
vegna mannkosta hans og dæmafárra
vinsælda.
Bæjarstjórnin fagnar því, að sundlaug-
verði minnisvarði drukknaðra sjómanna
og að hún beri um ófyrirsjáanlega fram-
tíð nafn eins ágætasta sjómannsins, sem
stundað hefur sjóinn frá Akranesi.
Eftir að ræðumenn höfðu lokið máli
sínu, fór vígsla laugarinnar fram með
þessum orðum Ól. B. Björnssonar:
Þetta hús, þessa stofnun, höfum við
öll sameiginlega reist í minningu þeirra
manna okkar, sem mestu hafa fórnað.
Það er Ijós vottur um menning, skilning
og ræktarsemi. En hið raunhæfa gildi
hefur hún með því að þjóna lífinu um
aldur og ævi. Með þessum orðum vil ég
biðja þá þrjá vösku sjómenn, sem við
sjáum hér í hermannabúningi okkar
lands, að vígja „Bjarnalaug“, með því
að kasta sér til sunds.
Þar með hef ég fyrir hönd þeirra að-
ila er mér fólu, afhent bænum þessa
sundlaug til eignar, umráða og afnota,
samkvæmt því, sem ég hef áður sagt.
Lifið heil.
Sérstakir gestir við þessa athöfn alla
voru þau, ekkja Bjarna Ólafssonar, og
Ólafur, sonur þeirra.
„Þangað þori ég ekki að líta“.
Einhverju sinni reri Hallgrímur Jóns-
son hreppstjóri í norðan kælu. Ekki var
vindur meiri en það, að róið var undir,
en sennilega hefur „útlitið“ ekki verið
gott, — að því er einhverjum hásetanna
fannst. — Einhverntíma á útleiðinni
fara skipverjar að tala um að útlitið sé
ekki gott. Hann sé „uppgenginn á heið-
ina“. Þar sem Hallgrímur sat við stýrið,
sá hann ekki „uppganginn“ á heiðinni,
nema að líta við. Þá segir Hallgrímur:
„Já, hann er sjálfsagt uppgenginn. Þang-
að þori ég ekki að líta. Haldið þið áfram
að róa. Það gengur ekki of vel.“