Dagblaðið Vísir - DV - 04.10.2004, Qupperneq 25

DV Fókus
MÁNUDAGUR 4. OKTÓBER 2004 25
Þýskar og amerískar barnabækur í Þjóðarbókhlöðu
Sýning og fyrirlestrar
í tengslum við Barnabókaviku
sem hófst í síðustu viku verður opn-
uð sýning á myndskreytingum í am-
erískum og þýskum barnabókum í
Þjóðarbókhlöðunni á þriðjudag og
stendur í tíu daga. Sýningarnar eru
hlutí af barnabókadagskrá sem
verður í Þjóðarbókhlöðu 5.-7. októ-
ber.
Kjarninn í sýningunni eru 100
nýjar bandarískar barna og ung-
lingabækur og er úrvalið kallað Ima-
ges of Children in Contemporary
U.S. Children’s Literature. Það er
bandaríska sendiráðið sem hefur
keypt og gefið Landsbókasafhi ís-
lands - Háskólabókasafni úrvalið.
Hins vegar er farandsýning á
þýskum bama- og unglingabókum
sem Goethe Zentrum hefur fengið
að láni frá Internationales Jugend-
bibliothek og heitír: Deutsch-
sprachige Kinder- tmd Jugend-
bucher der Gegenwart.
Við opnunina á morgun verða
flutt stutt yfirlitserindi, annað um
bandarískar og hitt um þýskar
barnabókmenntír. Það eru sérfræð-
ingarnir dr. Carole Scott frá San
Diego háskólanum í Kaliforníu og
dr. Bettína Kummerling-Meibauer
dósent við Háskólann í Tubingen
sem flytja erindin. Fleiri fyrirlestrar
verða haldnir á hátíðinni á miðviku-
dag kl. 16 og fimmtudag kl. 16. Fyrri
daginn tala þær Maria Nikolajeva frá
Háskólanum í Stokkhólmi og Nina
Christíansen frá dönsku barnabóka-
stofruminni, en seinni daginn þau
Kimberley Reynolds frá Háskólan-
um í Newcastle og David Rudd frá
Bolton Instítute í Bretíandi.
Sýningarnar verða opnar í Þjóð-
arbókhlöðunni 5.-15. október en
fara þá út á land.
Richard Avedon 1923-2004
Frægur Ijósmvndani látinn
Richard Avedon lést á föstudaginn af heilablóðfalli. Hann hafði veikst við myndatökur í Texas
fyrir grein um lýðræði fyrir The New Yorker. Með fráfalli hans fækkar enn í þeirri kynslóð Ijós-
myndara Vesturlanda sem setti hvað sterkaastan svip á þróun greinarinnar frá miðri síðustu öld.
Helmut Newton lést fyrir nokkrum vikum og Cartier Bresson dó í ágúst síðastiiðnum. Þeir týna
tölunni þessir stóru og um leið hækka myndir þeirra í verði á alþjóðlegum markaði ljósmynda,
markaði sem hefur ekki enn teygt anga sína hingað.
Avedon var mótaður sem ljósmyndari í stríðinu.
Hann var í ljósmyndadeild ameríska hersins þar sem
menn voru þjálfaðir í hröðum vinnubrögðum og urðu að
leita uppi myndefrú og velja þau eftir áhrifamætti.
Myndimar urðu að hafa áhrif á áhorfandann, hafa skýra
sögu og formlega byggingu samkvæmt reglum klassískr-
ar myndhugsunar. Það var
góður skóli. Hann kenndi
mönnum líka mannúð og
tamdi þeim að skoða ver-
öldina nakta í blygðunar-
lausu ástandi sínu.
Glanstímarit
Avedon var síðan ráð-
inn til Harpers og stofnaði
22 ára sitt eigið stúdíó.
Hann sóttí kúrsa í hinum
fræga skóla New School of
Social Research þar
sem Diane Arbus og
Eva Arnold lærðu,
meðal annarra, en
Avedon var í starfsliði
Harpers til 1965 þegar hann var ráðinn til Vogue en frá
1992 var hann fyrsti ljósmyndari The New Yorker.
Það var glanstímaritið sem gerði hann að listamanni.
Hann gat valið útfærslur sjálfur og stýrt uppstillingum og
frá honum þróaðist mannamyndin, var svarthvít heim-
ild á björtum fleti framlýst en skuggalaus eins og maður-
inn væri nakinn og einn móti hvítri eiltfðinni. Áhrif hans
sjást meðal annars í útskornum myndum á sfðum þessa
blaðs.
Hann kom einnig á þeim sið að ramma myndir sínar
með svörtu óskýru og ójöfnu striki úr framköllunarklef-
anum og rauf þannig hinn snyita frágang myndarinnar,
hún varð til gagns en ekki skartgripur.
Tískuljósmyndir
Meginviðfangsefni Avedons voru tískuljósmyndir.
Jafnvel þar braut hann línurnar, viðfangið varð ekki bara
gfna í fötum, heldur lifandi manneskja. Og mannamynd-
ir hans urðu mörgum til eftirbreytni. Hann gaf út bækur
með myndum sínum strax 1964: Nothing Personal og
síðar komu merk heimildarit: The Sixties með myndum
af helstu áhrifamönnum þess tíma, The Family með
myndum af áhrifamestu mönnum Bandarfkjanna 1976
og American West með myndum frá hinu goðsagna-
kennda vestri Bandaríkjanna. Hann gerði því margt
fleira en að skrá tuskubransann.
Stjarna
Avedon var stjarna. Hann var reyndar gerður að per-
sónu í frægri kvikmynd, Funny Face með Fred Astaire,
en stjömuglansinn var á þétt prentaðri örk offsetsins.
Myndir hans em svo nálægar að það er sárt að snerta
þær og verk hans hafa meira en margt annað mótað vit-
und okkar um einstaklinga þeirrar stóm þjóðar sem býr
vestan við okkur, svo margbrotin og brotgjöm sem hún
er.
r ichard Avedon spjallar við
■ sinnar I London árið 1995.
Richard Avedon Ljósmyndarinn
Díönu prinsessu á opnun sýningar
Ljósmyndin á veggnum er afTwigt
Allt breytt
Okkar þjóðleikhús og það breska
Það ætti að vera hressandi fyrir nýjan Þjóðleikhússtjóra að lesa um framgang Nikulásar Hytner í London en hann
hefur stýrt breska þjóðleikhúsinu í eitt og hálft ár. Hann er búinn að hrista svo upp í National að menn í bresku press-
unni tala um að það sé orðið allt annað hús.
Fyrst réðist hann í að lækka miðaverð-
ið á þeirri forsendu að það þyrfti fleiri
áhorfendur. Það komu 150 þúsundum
fleiri í húsið strax fyrsta árið.
Hann réðist í að setja upp mjög urn-
deild verk eins og Jerry Springer óperuna
- já ópem um Jerry Springer, sem sló alla
kalda og dró fullt af ungum áhorfendum í
húsið.
Hann veðjaði á pólitískt efrii, réði Dav-
id Hare til að skrifa leikrit um aðdraganda
stríðsins f írak, sem væri svona álíka og að
Tinna Gunnlaugsdóttir réði Ólaf Hauk til
að skrifa leikrit um fjölmiðlamálið.
Hann tók upp nýja stefnu í sviðsetn-
ingu barnaleikrita, lét leikgera Lúmska
hmTinn eftir Pullmann og lét af þessari
Egner/Lindgren-stefnu sem er að drepa
stóm leikhúsin á íslandi og er bara alveg
úr takt við það sem er að gerast í heimi
barna.
Næstu skref
Nú gengur hann skrefinu lengra. Gerðir
em samningar við frjálsa leikhópa og skortir
ekki dirfskuna, tekur upp samstarf við grúppu
sem vinnur hverja sýningu í samstarfi við
áhorfendur hverju sinni.
Hann leggur áherslu á að það verði að
brjóta múrana utan af leikhúsinu og gera það
að virku afli í samfélaginu, vísar til þess hvað
Tate hafi gert með myndlistina og er þá
skammt fyrir okkur að skilja hvað við er átt,
sýning Ólafs Elíassonar gerði útslagið með
það.
Margs konar leikhús
Hann vill sjá margs konar leikhús á suður-
bakkanum. Hugmyndir hans em reyndar ekki
nýjar af nálinni en hafa ekki verið uppi við í
áratugi. Á sínum tíma, fyrir 1970, var Joan
gamla Littlewood að tala á sömu nótum og
vildi stofna leikhús á suðurbakkanum þar
sem allskyns listír ættu skjól. Hún talaði á
sömu nótum en skortí bæði fjármagn og
hljómgrunn.
Hvað geturTinna lært?
í viðtölum um helgina hefur Edda Heiðrún
úttalað sig nokkuð um rekstur Þjóðleikhúss.
Hún talar um starfssvið ungs leikhúsfólks.
Hilmar Jónsson talaði í viðtölum helgar-
innar um opinn vettvang í Hafnarfirði. Það
eru ýmis teikn uppi um að leikhúsbransinn á
íslandi þurfi gagngerrar endurskoðunar við,
bara til að laga sig að tímanum. Og í þeim
uppskurði væri hollt að líta til úrræða Hytner
á suðurbakka Thames í London.