Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1994, Blaðsíða 5

SKÝRINGAR VIÐ ALMANAKIÐ
N Fánadagur
• Nýtt tungl
t> Fyrsta kvartil
O Fullt tungl
3 Síðasta kvartil
5 Merkúríus
]) Tunglið
h Satúrnus
$ Úranus
Neptúnus
E Plútó
\ Stjörnuhröp
9 Venus
d Mars
2J. Júpíter
I töflum um sólargang telst dögun þegar sólmiðjan á uppleið er 18°
undir sjónbaug (láréttum sjóndeildarhring) og dagsetur þegar sól er
jafnlangt undir sjónbaug á niðurleið. Er þá himinn aldimmur yfir at-
hugunarstað. Birting og myrkur reiknast þegar sólmiðjan er 6° undir
sjónbaug. Sólris og sólarlag telst þegar efri rönd sólar sýnist vera við
sjónbaug og er þá reiknað með ljósbroti í andrúmsloftinu sem nemur
0,6°. Hádegi er þegar sólmiðjan er í hásuðri. Miðnætti (lágnætti) er 12
stundum síðar. Sólarhæð (H°) er hæð sólmiðju yfir sjónbaug á hádegi
(ljósbrot meðreiknað).
Um björtustu fastastjörnur og reikistjörnur er þess getið hve bjartar
þær eru, hvenær þær eru í hásuðri frá Reykjavík og hve hátt þær eru þá
yfir sjóndeildarhring. Einnig er tekið fram, í hvaða átt og hæð stjörn-
urnar eru við myrkur og í birtingu. Birtan er tilgreind í birtustigum og
fer stigatalan lækkandi eftir því sem stjarnan er bjartari (björtustu
stjömurnar fá mínusstig). Punktalína merkir að stjarna sé undir sjón-
baug allan myrkurtíma sólarhringsins.
Merkinu \ fylgir nafn þeirrar loftsteinadrífu sem um er að ræða.
Hverrar drífu gætir venjulega í nokkrar nætur en merkið er sett við þá
dagsetningu sem svarar til hámarksins.
Fjarlægð tungls er tilgreind í megametrum (Mm) en sólar í gíga-
roetrum (Gm).
9 3° S 5 kl. 07 merkir að Venus sé 3° sunnan við tunglið kl. 07. Út-
reikningarnir miðast við Reykjavík en tíminn er stundum tilgreindur
þótt tungl sé undir sjónbaug þar þegar samstaðan verður.
9 lengst í austur (18°) merkir að Merkúríus sé lengst í austur frá sólu
°g að fjarlægð hans frá sólu á himinhvolfinu sé 18°.
Tungl hæst (44°) merkir að tungl sé hærra á lofti í hásuðri frá
Reykjavík en dagana á undan og eftir, og að hæð þess nemi 44°.
Táknið 5 í stað tölu í tungldálkunum merkir að tungl sé svo sunnar-
lega á himinhvelfingunni að það nái ekki að koma upp í Reykjavík.
Táknið ]) merkir að tungl sé svo norðarlega að það setjist ekki.
Feitt letur í flóðdálkum auðkennir hæstu flóðin. Flóðhæð í Reykja-
Vl*k (tilgreind í svigum) reiknast frá fleti sem er 1,82 m undir núllpunkti
hæðakerfis Reykjavíkur og um 2,1 m undir meðalsjávarborði.
Um tímareikning. í almanaki þessu eru allar stundir taldar eftir mið-
tíma Greenwich sem nú er íslenskur staðaltími. A stöku stað reiknast
stundirnar fram yfir 24. Þannig myndi tímasetningin „25 32“ hinn 12.
janúar tákna það sama og 01 32 hinn 13. janúar.
(3)