Freyr - 01.07.1945, Blaðsíða 13

FRE YR
99
lega ráðum hans í sambærilegum tilfell-
um og reyna þau sjálfir, meðan önnur
einfaldari eða þá öruggari ráð eru ekki
fyrir hendi. Hvað mjólkina snertir, er mér
gunnugt um, að hún hefir reynzt vel við
ýmis konar eitrunum í meltingarfær-
um (1,2).
Einna athyglisverðast finnst mér það ráð
Sigurðar að gefa fénu vel á morgnana, áð-
ur en það er látið út. Vil ég nú leitast við
að færa nokkur rök að þessu.
Þó ekki sé hægt að útiloka, að umræddur
sjúkdómur stafi af sýklum, t. d. líkum þeim,
sem orsaka bráðapest eða lambablóðsótt,
þá tel ég þó, að svo stöddu, líklegra að um
meltingartruflun sé að ræða, sem komi
fram við snögg fóðurskipti.
Magnús Einarsson dýralæknir lýsir í
Dýralækningabók sinni, bls. 116, vamb-
þembu í kúm og kindum. Þár segir hann
meðal annars: „Einkum ríður á að láta ekki
fóðurbreytingar verða snöggar. Meðan kýr
eru óvanar grængresinu, má ekki sleppa
þeim út á fastandi maga.“
Sigurður Hlíðar yfirdýralæknir segir frá
tilsvarandi fyrirbrigðum á sauðfé í bók
sinni, bls. 157 (1). Þar stendur meðal ann-
ars: „Þembuhættast er, þegar féð étur
gráðugt (t. d. nýslegna há, kartöflugras,
frosið grænmeti o. fl.), og drekkur ískalt
vatn rétt á eftir.“
Mér hafa borizt til rannsóknar undan-
farin ár, aðallega að vorinu, innýfli úr
kindum víðs vegar af landinu, sem hafa
drepizt skyndilega með mjög líkum hætti
og Sigurður lýsir við fjörubráðann. Sumar
þessara kinda kunna að hafa komizt í fjöru
en aðrar ekki. Alltaf virðist eftir upplýs-
ingum að dæma, að um fóðurskipti hafi
verið að ræða.
Kindur þessar veikjast skyndilega, þemb-
ast upp, það rennur grá, þunn vilsa fram
úr þeim og stundum gorlituð. Þær drepast
á skömmum tíma.
Innýflaskoðunin bendir helzt í þá átt,
að um meltingartruflun sé að ræða, sem
orsaki lömun í görnunum. Kindinni virð-
ist hætta við því, eftir að hún er lögst, að
fá sérkennilega lungnabólgu, sem vænta-
lega stafar frá því, að vökvinn, sem rennur
fram úr henni, eins og áður er lýst, komizt
ofan í lungun. Svo mikið er víst, að í lung-
um þessara kinda finnast eingöngu coli-
sýklar, sem eiga heima í garnainnihaldi
heilbrigðra dýra. Virðist máttleysið stafa
frá meltingartrufluninni og eitrun frá inni-
haldi meltingarfæranna, en þegar lungna-
bólgan kemur til viðbótar, veldur það úr-
slitum.
Eins og fyrr er sagt, hafa slík fyrirbrigði
ekki verið rannsökuð til neinnar hlýtar,
svo mér sé kunnugt, en í sambandi við upp-
lýsingar Sigurðar um fjörubráðann vildi
ég aðeins leyfa mér að benda á það, að ef
orsök hans væri sýklar, sem kindin æti með
þaranum, væri meðgöngutíminn ótrúlega
stúttur, og sömuleiðis kemur batinn fyrr
en vænta mætti, eftir að illskeyttir sýklar
hefðu náð sér niðri í meltingarfærum kind-
arinnar.
Hitt virðist mér geta passað furðu vel,
að kindin, sem hefir að miklu leyti verið
fóðruð inni á heyi og er hleypt út gjafar-
laust í nægan þara úr köldum sjó, geti
mjög skyndilega orðið fyrir meltingartrufl-
un, líkt og lýst hefir verið hér að fráman.
í samræmi við það er og árangurinn af
meðferð Sigurðar, og bezta ráðið, sem fyrr
segir, að gefa kindunum vel á morgnana,
áður en þeim er hleypt í þarann, til þess
að þær eti minna af honum og hægar. Ef
því verður við komið, er eflaust hyggileg-
ast að hafa féð aðeins stutta stund í fjöru