Freyr - 01.05.1970, Side 58

Frá Kalráðstefnu
16.—19. febrúar 1970
Yfirlit um níðurstöður
Fram kom, að veðurfarssveiflur erti þær
sömu yfir allt landið, þó verður kólnun
jafnan mest í nyrztu héruðunum. I stór-
um dráttum fylgjast árstíðirnar að í liita-
farssveiflum, ef tekið er meðaltal margra
ára. Af 124 ára hitamælingum í Stykkis-
liólmi kemur fram, að tímabilið frá 1853
—1892 hefur verið jafnkaldast. Þá komu
einstök mjög köld ár.
Eftir að ræktun í nútímaskilningi hófst
um síðustu aldamót, liafa fylgzt að kulda-
ár og áföll í ræktuninni. Þar má nefna
árin 1918—1920, 1949—1952 og síðan
1961. Af annálum og heimildum frá fyrri
öldum kemur fram, að kal og sprettuleysi
hefur lirjáð búskapinn frá fyrstu tíð.
Allar* lifandi verur eru liáðar liitastigi
og geta beðið tjón af snöggum liitabreyt-
ingum, þannig hefur jafnvel liinn inn-
lendi gróður stiiðugt orðið fyrir áföllum
af völdum harðinda. Hitt er svo Ijóst, að
nútímaræktunarbúskapur er á margan
liátt viðkvæmari en sá sem áður var rek-
inn, m. a. vegna þess, að stöðugt er Ieitað
eftir vaxtarmeiri grastegundum og þær
örvaðar til meiri sprettu með áburðar-
gjöf. Slíkt verður ætíð á kostnað þols
plöntunnar. Auk þessa hefur ræktunin
að nokkru færzt lit á lakari landssvæði
með tilliti til jarðvegs og annarra vaxtar-
kjara. Beztu túnstæðin voru fyrst tekin til
ræktunar.
Áhrif hitafars á búsæld almennt eru
mjög greinileg. Heyfengur af hverjum ha
lands fylgir ekki aðeins meðalhita vaxtar-
tímans, lieldur má einnig finna samband
á meðalhita ársins og heildarheyfengs
landsmanna. Áætla má, að liann rýrni um
15—20% við hverja gráðu, sem meðalárs-
liitinn lækkar.
Ekki virðist samband á milli liita liaust-
mánaðanna og kals. Miklar frosthörkur
yfir vetrarmánuði geta án efa valdið kali.
Langvarandi svellalög á túnunum liafa
reynzt mjög skaðleg. Yorið er þó sá tími,
sem mest ástæða er að hafa í liuga, þegar
leitað er veðurfarsorsaka fyrir kali. I Ijós
hefur komið, að saman fara vor með lágu
liitamagni og kalár. Áberandi er, að áföll
eftir fyrstu vorhlákur eru mjög afdrifarík.
Á ráðstefnunni var skýrt frá fjölda til-
rauna og rannsókna, sem beint eða óbeint
var ætlað að varpa ljósi á kalvandamálið,
auk ýmissa athugana og reynslu, sem einn-
ig má draga ályktanir af í þessu sambandi.
Jafnframt var vitnað til erlendra tilrauna
og vitneskju um kal og þær bornar saman
við það, sem hér er bezt vitað.
238
F R E Y R