Freyr - 01.09.1974, Page 5

FREYR
BÚNAÐARBLAÐ
70 árgangur
Nr. 17—18, sept. 1974
Utgáfustjórn:
BÚNAÐARFÉLAG ÍSLANDS
STÉTTARSAMBAND BÆNDA
Útgáfustjórn:
EINAR ÓLAFSSON
HALLDÓR PÁLSSON
Ritstjórn:
GÍSLI KRISTJÁNSSON
(ábyrgðarmaður)
ÓLI VALUR HANSSON
Heimilisfang:
BÆNDAHÖLLIN, REYKJAVÍ K
PÓSTHÓLF 7080, REYKJAVÍK
ÁskriftarverS kr. 500 árgangurinn
Ritstjórn, innheimta, afgreiðsla og
auglýsingar:
BœndahöIIinni, Reykjavík — Sími 19200
Ríkisprentsmiðjan Gutenberg
Reykjavík — Sími 38740
EFN I :
Áhrif veðurfarsins
Vanmetinn vaxtarþáttur
Verðgildi — kúgildi — manngildi
Fóður nautpenings í Noregi
Inndjúpsáœtlun
Prótein úr olíu
Ánamaðkur
Húðir og skinn
Máluð þök
Skýrsla Búnaðarbankans 1973
Ársþing norsku bœndasamtakanna
Alltaf kemur eitthvað nýtt
Útlönd
Molar
ÁHRIF VEÐURFARSINS
„Sumarið, sem aldrei kom“ var jyrr á árum viðkvæði,
sem ýmsir notuðu þegar rœtt var um árið 1882.
„Þá var vetur, en aldrei snjór“ hafa ýmsir mælt þegar
vitnað var til vetrarins 1927—’28. Og í búnaðarsögu okk-
ar er frá því sagt, að svo góður vetur hafi verið eitt sinn
á 17du öld, að „lóur urpu á góu“. Frá ári til árs og frá
einu tímabili til annars hafa verið sveiflur í árferði og
veðurfari og víst er það veðráttan, sem hefur mjög mikil
áhrif á alla tilveru okkar íslendinga, bœði til lands og
sjávar, enda eðlilegt þar sem við búum svo nærri „norðr-
inu“, við Dumshaf og jaðar hafísa.
En veðurfarið er viðsjált víðar en hér. Uppskera bregst
að verulegu eða öllu leyti hér og þar um heiminn þegar
þurrkar brenna allan gróður og svíða jörð, svo sem gerst
hefur í Afríku að undanförnu, já, raunar um víðari lands-
svæði norðan og sunnan miðbaugs um undanfarin ár.
Þar er það of mikið sólskin og of lítið úrfelli, sem veldur
vandanum.
Ekki er vitað um nein úrrœði til þess að hafa vald á
stórfelldum sveiflum í veðurfari lofthvolsins, að minnsta
kosti ekki þvi, er varðar ís og kulda. Hinsvegar virðast
ýmsir vísindamenn vera á eitt sáttir um, að eyðing víð-
áttumikilla skóga og umfangsmikil brennsla olíu eigi
mikinn þátt í vaxandi hita báðumegin við miðbaug og í
tengslum við það sé úrkoma minnkandi, grunnvatn liggi
dýpra í jörð en áður og af því stafi stœkkandi eyði-
merkur.
Ofþurrkar hafa valdið uppskerubresti að undanförnu
svo að birgðir matvöru hafa til þurrðar gengið og haldist
það viðhorf lengur er spáð almennara hungri í heimin-
um en til þess hefur gerst. Og viðhorf á því sviði er
síður en svo álitlegt á ýmsum svæðum heimsins.
En hvað með íslensk viðhorf? Sé það rétt, sem tjáð
er, að eyðing skóga og aukin brennsla olíu hafi í för með
sér hækkandi hitastig í gufuhvolfinu, af því að kolvetna-
samböndin myndi þar einskonar þak, eins og gler í gróð-
urhúsi, þá œtti veðurfar okkar að horfa til hækkandi
hitastigs. Hvað sem því líður eru möguleikar nokkrir
hér til þess að rœkta undir glerhimni verulegt eða mikið
magn fœðufanga á meðan jarðvarminn hrekkur. Um
hækkandi hitastig gufuhvolfsins ráðum við engu, en
hitt er víst, að við getum skapað skjól og þannig breytt
veðurfari og ræktunarskilyrðum á takmörkuðum svæð-
um. G.
F R E Y R
293