Freyr - 01.09.1974, Síða 9

Vatnsjöfnuður
við gnóttar-
gufun (mm),
tölulega rakt og kalt loftslag, t. d. á Norð-
urlöndum.
Hér á landi hefur notkun þeirra til þessa
verið bundin við grasfleti og garða um-
hverfis hús, aðallega í þéttbýli. Sú reynsla,
sem þar hefur fengist, sýnir, að örva má
sprettu grass hér á landi með vökvun.
Helstu hlutar vökvunarbúnaðar eru
dæla, pípur til að leiða vatnið á áveitu-
landið og úðarar, sem dreifa vatninu eins
og regni yfir gróðurinn. Hin öra tækni-
þróun hefur valdið því, að sífellt eru að
koma fram nýjar gerðir vökvunartækja.
Þær miða ýmist að því að lækka stofn-
kostnað eða minnka vinnuþörf við vökvun.
Skipta má vökvunarbúnaði í fjóra aðal-
flokka:
a) Kerfi með aðfærslupípum úr léttmálmi.
b) Kerfi, þar sem aðalstofnar eru pípur úr
léttmálmi, en frá þeim liggja slöngur
til úðaranna.
c) Kerfi, sem er allt úr slöngum.
d) Kerfi, þar sem úðarinn hreyfist með
sérstökum tæknibúnaði um landið, sem
vökva á. Við slík kerfi þarf litla vinnu,
en þau eru dýr.
Ég veit ekki til, að það hafi verið kannað
utan einu sinni, hversu mikill uppskeru-
auki fengist fyrir vökvun hér á landi. í það
skiptið var vorið fremur úrkomusamt, svo
að niðurstaðan varð sú, að engin uppskeru-
auki varð af vökvuninni. Á Norðurlöndum
hafa margar tilraunir með vökvun verið
gerðar, og til gamans eru sýndar niður-
stöður norskrar tilraunar í töflu 4. Eins og
fram kemur var tilraunin gerð árin 1956—
1960, en af þeim var árið 1959 óvenju þurrt,
eitt hið úrkomuminnsta sem komið hefur
austanfjalls í Noregi, þar sem tilraunin var
gerð.
Erfitt er að gera sér grein fyrir arðsemi
vökvunar, meðan ekki hefur verið kannað,
við hve miklum uppskeruauka má búast.
Stofnkostnaður vökvunarkerfis hlýtur að
vera afar breytilegur eftir aðstæðum. Þar
ræður mestu, hve misjöfn aðstaða er til að
ná í gott vökvunarvatn, en einnig hve stórt
land ætlað er að vökva. Fullkomnustu
tækin, sem krefjast minnstrar vinnu og
anna tugum hektara á einu vori, munu
vart kosta undir 1 milljón króna. En með
fáeinum dreifurum og stuttu slöngukerfi,
F R E Y R
297