Mjölnir - 28.01.1948, Síða 2

2
M J ö L N I R
MJÖLNIR
— VIKUBLAÐ — ..
Útgefandi :
Sósfalistafélag Siglufjarðar
Símar 19í og 210
Ritstjóri og ábyrgðarraaöur:
Helgi Guðlaugsson
Blaðið kemur út
alla raiðvikudaga.
Áskriftargjald kr. 20,00 árg.
Afgreiðsla Suðurgötu 10.
SiglufjarfiarprenlsmiSja h. f.
Hrunstjórnin rænir
einu mánaðarkaupi
af hverjum launþega
Með dýrtíðarlögunum er
vísitalan lækkuð um 8,5%. Það
er sama og kaupið sé lækkað
um 1/12. Með öðrum orðum,
á árinu 1948 munu launþeg-
verða sviftir einu mánaðar-
kaupi vegna dýrtíðarlaga
stjórnarinnar. Þessi gífurlega
árás á launakjör almennings
er nú reynt að verja með því,
að hún muni leiða til lækkun-
ar á vöruverði. En á þeim
tima, sem liðinn er, liafa enn
engin merki þess komið í ljós,
að vöruverð sé að lækka. Er-
lenda varan er öll hækkandi,
t.d. hefur verðlag á kornvöru
nýlega hækkað um 50% í New
York.
En maður skyldi nú halda,
að þær vörur, sem ríkisstjórn-
in getur framkvæmt lækkun á,
væru lækkaðar, en því fer
fjarri. Þegar dýrtíðarlagafrv.
ríkisstjórnarinnar var lagt
fram, var nefnd sem ein höfuð
afsölcun fyrir því að lækka
vísitöluna í 300, að bændur
myndu verða látnir lækka vör-
ur sínar tilsvarandi. En þó nú-
verandi ríkisstjórn sé bæði
afturhaldssöm og slæm, þá
eiga þó bændur innan hennar
menn, sem hafa reynzt þeim
góðir, að minnsta kosti í sam-
bandi við afgreiðslu dýrtíðar-
málsins.
Ríkisstjórnin hefur verið að
undirbúa kauplækkun hjá
launþegum frá því hún tók við
völdum. En eins og kunnugt er
hefur alltaf verið um það tal-
að af hálfu hennai’, að land-
búnaðarafurðir skuli færðar
niður jafnhliða kaupinu, —
þannig, að bændur fórnuðu
eins og launamenn. I núver-
andi stjórn er það Framsókn-
arflokkurinn, sem gætir liags-
muna bænda, og er þá að sama
skapi áleitinn á hagsmuni
launamanna, eins og reynsla
undanfarinna ára hefur marg
sýnt. Fullti’úar launamanna
áttu svo að vera Stefán Jó-
hann og Emil Jónsson og
íhaldsmennirnir Bjarni Ben.
og Jóhann Þ. Þessir menn og
floklcarnir, sem á balc við þá
standa, hafa reynzt svikulir
við launafólk og endurtekur
Ætlar ríkisstjórnin að svíkja Siglfirðinga
um týsisherzluverksmiðjuna ?
(Framhald af 1. síðu)
Þvi næst var farið að afla
véla. Lögð var áherzla á að
kaupa þær vélar, sem lengstur
var afgreiðslutími á, þ.e. vélar
til vatnsefnisframleiðslu og
var fest kaup á þeim í Eng-
landi fyrir ca. 1,3 millj. ísl. lu\,
en afgreiðslutíminn var 18
mánuðir. Þessar vélar eiga að
vera tilbúnar i aprílmánuði
n.k. Byggingarnefndin var
önnum kafinn í starfi sínu.
Hún var búinn að útvega
reyndan erlendan efnaverk-
fræðing til að takast á hendur
sig nú gamla sagan frá tíð
þjóðstjórnarinnar þegar geng-
isskráningarlögin og gerðar-
dómslögin voru sett.
Fulltrúar bænda í ríkisstjórn
inni, sem voru sjálfir að undir-
búa kauplækkun, framkv.
allstórfellda hækkun á land-
búnaðarafurðum s.l. haust til
þess að vera undir það búnir
að geta framkvæmt einhverja
málamyndalækkun, þegar þeir
framkvæmdu kauplækkanirn-
ar. Skulu nú talin nokkur
dæmi:
1. 6. sept. s.l. var rtijólk hækk-
uð um 11 au. pr. liter, en
nú hefur hún aftur verið
lækkuð um 6 au. Raunveru-
leg hæklcun 5 au. á litra.
2. Rjómi var hæklcaður um
1,00 kr. á litra, en nú hefur
ríkisstjórnin lækkað liann
aftur um 30 au. Raunveru-
leg hækkun er 70 au. á
litra.
3. Smjör var hækkað um kr.
1,50, en nú lækkað um 80
au. kg. Raunveruleg hækk-
un er 70 au. á kg.
4. Kindakjöt var í haust
liækkað um kr. 1,50, en
er lækkað nú um kr. 1,05.
Raunveruleg hækkun er þvi
45 au. á kiló.
Þannig er með allar land-
búnaðarvörur. Ríkisstjórnin
hækkaði þær allar í haust til
þess að geta látist læklca þær
þegar kaupið yrði lækkað. —
Heimska menn telur ríkis-
stjórnin launþegana vera, ef
hún liehlur, að svona loddara-
kúnstir muni villa nokkrum
sýn. Það eru launamenn, sem
einir eru látnir fórna, allir
aðrir, bændur, útgerðarmenn,
kaupmenn, og síðast en ekki
sízt, heildasalamir, verða ým-
ist ekki fyrir neinni skerðingu
á tekjum sínum eða beinlínis
hagnast á „dýrtíðarráðstöfun-
um.“
Verkafólk og launamenn eru
nú sem óðast að fá opin augun
fyrir því, að hinar svokölluðu
dýrtíðarráðstafanir er launa-
lækkun og ekkert annað, fram-
kvæmdar skv. skipun auð-
mannastéttar Reykjavíkur.
Kosningarúrslit sem nú hafa
frétzt frá verkalýðsfélögum
staðfesta það, að verkalýðurinn
er að búa sig undir að lirinda
kauplækkunarherferð ríkis-
stjórnarinnar.
tæknilega stjórn á verksmiðj-
unni. Það var meining liennar
að hef ja smíði verksmiðjunn-
ar árið 1947 og ljúka smíðinni
árið 1948, svo að liægt væri að
starfrækja hana veturinn 1948
—’49.
Sjálfstœðis- og Alþýðu-
flokkurinn svíkja nýsköp-
unina. Hrunstjórnin
mynduð.
Til óhamingju fyrir Siglu-
fjörð skeðu þeir atburðir að
loknum þingkosningunum 1940
sem komu i veg fyrir byggingu
verksmiðjunnar. Að afstöðnum
kosningunum sneru Sjálfstæð-
is- og Alþýðuflokkurinn við
blaðinu, sneru baki við ný-
sköpuninni, skeyttu elckert um
fögur loforð fyrir kosningar,
leigðu Bandaríkjunum herstöð
á Reykjanesi og tókst að koma
nýsköpunarstjórninni frá. —
Eftir nokkurt samningaþóf
mynduðu svo þessir flokkar
ásamt Framsókn núverandi
ríkisstjórn, sem gerði það að
stefnumáli sínu, að boða það,
að hrun væri óhjákvæmilegl
og jafnvel æskilegt. Aðal
áhugamál þessarar stjórnar er
að stöðva allar verklegar fram-
kvæmdir og koma á atvinnu-
leysi. I lýsisherzluverksmiðju-
málinu var það fyrsta verk
ríkisstjórnarinnar, að setja
byggingarnefndina af, þá sneri
hún sér að því að fá riftað
kaupunum á vélunum en tókst
það eklci. Málið var falið
stjórn S.R. og þar hefur Sveinn
Benediktsson og fulltrúar
stjómarflokkanna gætt þess
dyggilega að allar framkvæmd-
ir væru stöðvaðar.
Það er meining ríkisstjórn-
inni að svíkja Siglfirðinga um
þessa verksmiðju, það er þegar
komið á daginn.
Það er óþarfi að ræða hér
um hvílíkur skaði Siglfirðing-
um er bakaður með þessum
herfilegu svikum. En það er
ekki einasta Siglfirðingar, sem
skaðast, heldur þjóðin í heild,
því að herzla síldarlýsins
myndi í meðal síldarári auka
g j aldeyristek j ur þ j óðarinn ar
um nokkuð á annað hundráð
milljónir króna.
Siglfirðingar geta knúið
málið fram.
En þrátt fyrir það þó ríkis-
stjórnin sé nú staðráðin i að
bregðast Siglfirðingum í þessu
máli, þá er hægt áð hindra
það, ef Siglfirðingar eru sam-
talca. Bæjarstjórn þarf að talca
forystuna í baráttunni fyrir
því, að lýsisherzluverksmiðja
verði byggð. Undir foryslu
bæjarstjórnar ættu hin ýmsu
félagssamtök í bænum að hefj-
ast handa um kröfur á hendur
ríkisstjórninni í þessu réttlætis-
máli. Senda þarf fulltrúa á
fund ríkisstjórnar og alþingis
til að bera fram málið, og ef
Siglfirðingar eru nógu einhuga
er alveg víst, að ríkisstjórnin
verður að beygja sig.
mm*. *
Hversvegna stöðvar ríkisstjórnin og
Landsbankinn byggingu tunnuverksmiðja
á Siglufirði og Akureyri
Fyrir meir en hálfu ári mun
stjórn Tunnuverksmiðju ríkis-
ins hafa sótt um lán og gjald-
eyrisleyfi til Landsbanka Is-
lands fyrir vélum og húsum í
hinar fyrirliuguðu nýju tunnu-
verksmiðjur, sem í ráði er að
byggja hér og á Akureyri. —
Eftir þvi, sem blaðið veit rétt-
ast um þetla mál, hefur ekkert
endanlegt svar borizt, hvorki
frá Landsbankanum né gjald-
eyrisyfirvöldunum. Þá er ekki
vitað, að neitt hafi verið gjört
af ríkisstjórninni til þess að
ýta við þeim aðilum, sem þessi
inál heyra undir, en vitanlega
getur ríkisstjórnin, ef vilji
væri fyrir liendi, fyrirskipað
Landsbankanum og gjaldeyris-
yfirvöldum landsins að af-
greiða beiðni tunnuverksmiðj-
anna jákvætt. Nú mun þessum
málum þannig háttað, að vélar
til tunnuverksmiðjunnar hafa
fyrir mörgum mánuðum verið
pantaðar í Danmörku, og eitt-
hvað er búið að greiða í vélun-
um og geta þær orðið tilbúnar
til afgreiðslu nú bráðlega. Enn-
þá hefur ekkert loforð fengizl
fyrir gjaldeyri þeim, er á vant-
ar, svo að hægt verði að leysa
vélarnar út. Þá hafa verið
pöntuð stálgrindahús frá Eng-
landi, gætu þa\i komið nú fljót-
lega, en það sem verra er, er að
Landsbankinn hefur fram að
þessu þverskallast við að veita
lán ,svo að hægt sé að byggja
grunn undir húsið, og vitan-
lega hefur bankinn ekkert lán
viljað veita svo hægt verði að
leysa húsið út þegar það kem-
ur. Framkoma Landsbankans,
gjaldeyrisyfirvaldanna og rík-
isstjórnarinnar í þessu máli er
orðið eitt stórt hneyksli og
sýnir ljóslega hvernig ráða-
menn þjóðarinnar beita áhrif-
um sínum og valdi til þess að
stöðva byggingar á nýjum fyrir
tækjum. Þetta mál er mjög al-
varlegt fyrir siglfirzka verka-
menn, því með því að stöðva
byggingu nýrrar tunnuverk-
smiðju hér er verið að stuðla
að auknu atvinnuleysi yfir
vetrarmánuðina, þó nú í vetur
hafi verið næg atvinna hér, er
engin vissa fyrir því, að svo
verði i framtíðinni, til þess er
of lítil reynsla fengin með
veiði síldar á Suðurlandi að
vetri til, og ekki ótrúlegt, að
horfið verði að þvi ráði að láta
„Siglfirðingur“
vekur umtai.
Það óvenjulega atvik skeði í
gær, að blað sem út kom af
„Siglfirðingi“ vakti nokkuð um-
tal í bænum. I fyrsta lagi er
fellt niður hver gefi út blaðið
og hver sé ábyrgðarmaður þess.
í öðru lagi mun sjaldan í ís-
lenzku blaði hafa birst grein,
skrifuð af jafnmiklu æruleysi og
óþokkjaskap og grein sem í blaó-
inu er, jafnframt er greinin frá-
munalega heimskuleg. Auk lyga
um erlenda og innlenda komm-
únista, sem sumpart er Iapið
upp eftir heimildum þekktra
nazista, er í grein þessari gerð
mjög svívirðileg árás á mann-
orð Áka Jakobssonar og Þór-
odds Guðmundssonar. Eflaust
þorir greinarliöfundurinn, sem
setur X undir grein sína, ekki
að segja til nafns síns, því það
er alkunna að eftir því sem
innræti rógberanna er siðlaus-
ara, eftir því eru þeir lmglaus-
ari. — En fróðlegt er að vita,
livort stjórn Sjálfstæðisflokks-
ins hér vill taka á sig ábyrgðina
á ritsmíð þessari og telur það
virðingu sinni samboðið.
Máli þessu verður að sjálf-
sögðu svarað á viðeigandi liátt.
vinna ineira úr síldinni á Suð-
urlandi, en liægt hefur verið að
gera i vetur.
Menn hljóta að spyrja:
Hvaða öfl eru hér að verki?
Hversvegna stöðvar Lands-
bankinn byggingu tunnuverk-
smiðjanna á Siglufirði og Ak-
ureyri? Hversvegna fyrirskipar
ríkisstjórnin ekki Landsbank-
anuin að lána fé til þessara
framkvæmda? Eru máske ein-
hver dulin öfl að baki, sem
hafa áhrif á ríkisstjórnina í
þessu mál? Það er vitað, að er-
lendir tunnuframleiðendur eru
mjög andvígir því, að Islend-
ingar komi sér upp innlend-
um tunnuiðnaði. Er ríkisstjórn
Islands og Landsbankinn undir
áhrifum slíkra erlendra afla?
Af hverju stafar allur þessi
dráttur meða að veita umbeðin
lán og gjaldeyri? Það þýðir
ekkert, hvorki fyrir ríkisstjórn
né Landsbankann að bera við
féskorti. Það eru til nægir pen-
ingar. Síldveiðarnar í vetur
hafa aukið gjaldeyri Islend-
inga um 50—60 milljónir fram
yfir það, sem gjört var ráð
fyrir i hinni umtöluðu
skýrslu Fjárhagsráðs um gjald
eyri, svo það er engin afsökun
að bera nú við gjaldeyrisskorti
Hvernig sem þessu máli er
velt fyrir sér, er ekki hægt að
komast að annarri niðurstöðu
en þeirri, að af einhverjum
ástæðum, sem öllum almenn-
ingi eru ökunnar hefur ríkis-
stjórnin stöðvað byggingu
hinna nýju tunnuverksmiðja.
Almenningur hér á Siglufirði
og á Alcureyri krefst svars um
það, hverjar séu orsakirnar.
Ríkisstjórn og Landsbankinn
munu ckki sleppa við það að
gjöra grein fyrir framkomu
sinni í þessu máli.
G. J.