Mjölnir - 17.10.1975, Page 2

MINNINGARORÐ
Mjölnir
Útgef.: Alþýðubandalagið í Norðurlandskjördæm i vestra
Á'uyrgðarmoður: Hannes Baldvinsson. — Afgreiðsla: Suðurgötu 10, Siglufirði.
Sími 7 12 94. Girónúmer 71294. - Siglufjarðarprentsmiðja h.f.
200 mílur
Fiskveiðilandhelgin hefur nú verið færð út í 200 mílur,
með einróma samþykki allra stjórnmálaflokka og einhug
þjóðarinnar, enda er tilvera okkar sem þjóðar í húfi,
hvorki meira né minna. Ef ekki tekst að stemma stigu
við frekari rányrkju á fiskimiðunum alveg á næstu miss-
erum, verður helztu nytjafiskunum því sem næst útrýmt
og landið því tæplega byggilegt.
Þjóðin er einbeitt og einhuga í þessu máli, en það sama
verður ekki sagt um stjórnmálamennina. Foringjar íhalds-
ins heimta samninga við Breta og Vestur-Þjóðverja um-
fram allt, og Framsókn er opin í báða enda eins og venju-
lega. Ráðherrar eru nú á förum til Bretlands til samninga
um veiðiréttindi Bretum til handa, — ekki bara innan 200
mílnanna, heldur innan 50 mílna, ef þeir þora. Það eina,
sem getur hindrað þá, er öflugt aðhald. Það aðhald þarf
þjóðin að veita þeim.
Ármannsfell — Ármannsfell
í haust gaus upp mikill strókur á síðum Reykjavíkur-
blaða og kom í Ijós, að Ármannsfell var glóandi af eim-
yrju vegna innbyrðis átaka í Sjálfstæðisflokknum og því
byrjað að gjósa upp inn síður dagblaðanna.
Líkt og í hinu fræga votergeitmáli í bandaríkjunum var
upphafið klaufaskapur og lausmælgi. Það kostaði banda-
ríkjaforseta æru og embætti þetta mikla vatnsgat þeirra
vestra, en ekki er enn séð fyrir afleiðingar ármannsfells-
gossins í Reykjavik, það er ekki séð hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn klofnar, hvort Birgir ísl. missir embættið eða
hvort saksóknari rikisins fellur í þann gíg, að láta sem
ekkert sé og breiða velsæmisblæju yfir allt saman. Máske
fær einhver sjálfstæðispresturinn það verkefni, að láta
Albert Guðmundsson leggja hönd á helga bók og sverja
að Sjálfstæðisflokkurinn sé heiðarlegasti flokkurinn í
landinu. En hver tekur mark á slíkum eiðstaf? Fólkið í
landinu hefur séð hvert dæmið eftir annað um spillingu
auðstéttarinnar, sem beitir Sjálfstæðisflokknum fyrir sig.
Ármannsfellsmálið kemur skarpar fram í ljósið en ýmis
önnur, vegna beinna tengsla þess við borgarmál og flokks-
mál íhaldsins. En öll hin málin, sem falin eru og ólíklega
komast í dagsins ljós, þau eru eflaust ekki svo fá, né
heldur veigaminni en þau, sem upp gloprast hjá gálausum
undirsátum stórlaxanna.
Eru skattamálin í lagi hjá
Siglfirðingum ?
Aki Jakobsson
fyrrverandi ráðherra
F. 11. júlí 1911. - D. 12. sept. 1975.
Þann 12. sept. s.l. barst
hingað til Siglufjarðar andláts-
fregn Áka Jakobssonar. Við
að heyra þessa fregn var eins
og upp í hugann kæmi eitt-
hvað, sem átti að vera gleymt
og þurrkað út, — eitthvað já-
,kvætt, skemmtilegt og spenn-
jandi skaut upp kollinum.
Fram í hugann komu atburð-
í ir liðinna ára, áranna, þegar
viðhorf í litla bæjarfélaginu
okkar stóðu á því stigi, að ung-
ur menntamaður, já, og rauð-
liði, var valinn hér bæjarstjóri.
Ekki svo að skilja, að hann
væri valinn þess vegna, nei,
hér þurfti að taka til höndun-
um. Festa, reglusemi og jafn-
rétti hafði ekki verið öllu ráð-
andi í stjórn bæjarmála, og
því þá ekki að verða við kröf-
um vinstri manna og lofa
kandídat þeirra að falla á próf-
inu?
Það voru einmitt þessi próf-
verkefni hins unga bæjarstjóra,
sem meðal annars skutu upp
kollinum úr hafi minninganna.
Eitt hið fyrsta var fjallhár
bunki óreiðuskulda við bæinn,
j sérkennilegur að þvi leyti, að
'verstu skuldararnir voru þeir,
sem bezt voru settir. Lausn
þessa verkefnis, ásamt svo
J mörgum öðrum, gleður ennþá
:hugi eldri Siglfirðinga, og
jskemmst er frá því að segja,
’að þessi ungi bæjarstjóri fékk
1 ágætiseinkunn hjá alþýðu
manna.
| Framkomu Áka Jakobssonar
og viðmót má af því marka,
að hann eignaðist vini og
Ikunningja langt út fyrir raðir
I stuðningsmanna sinna og fé-
> laga.
Eðlilega lá leiðin til meiri
j virðingarstarfa, eins og kallað
jer, allt til ráðherrastóls. Hvort
i slíkar vegtyllur veita meiri
j hamingju en bæjarstjórastarf
jí smábæ, skal ósagt látið, en
i hinu verður ekki neitað, að
Áki Jakobsson markaði eftir-
minnileg spor í atvinnumála-
sögu landsins.
Því miður hefur siglfirzkum
vinstri mönnum ekki tekizt að
ná aftur þeirri reisn og fjölda-
fylgi, sem áratuginn 1937—
1947, en þar átti Áki vissulega
sinn þátt, og staðreynd er, að
Áki Jakobsson
margur verkalýðssinninn lítur
með söknuði til þeirra tíma.
Undirritaður þakkar Áka
gömlu, góðu árin, og gaman
hefði verið, ef þau hefðu orð-
ið fleiri.
Eftirlifandi konu Áka, Helgu,
og bömum þeirra, sendi ég
einlægar samúðarkveðjur.
Óskar Garibalda.
Áki Jakobsson fæddist 11.
júlí 1911 á Húsavík. Foreldrar
hons voru Jón Ármann Jak-
obsson, Hálfdánarsonar bónda
og kaupfélagsstjóra, og Val-
gerðar Pétursdóttur útvegs-
bónda frá Ánanaustum í Reykja
vík. Á barnsaldri fluttist hann
með foreldrum sínum til Winni
peg í Kanada, en 1920 fluttist
fjölskyldan heim aftur og sett-
ist að í Reykjavík.
Áki lauk stúdentsprófi í
Reykjavík 1931 og lögfræði-
prófi 1937. Á unglings- og
námsárunum tileinkaði hann
sér hugsjónir sósíalisma og
verkalýðshreyfingar. Hann var
einn af stofnendum Félags
ungra kommúnista og Komm-
únistaflokks Islands og meðal
áhrifamestu forystumanna þess
ara samtaka á meðan þau
störfuðu. Hannvar líka einn af
stofnendum Sósíalistaflokksins
og í hópi helstu forystumanna
hans, þar til leiðir skildust.
Hann var bæjarstjóri hér á
Siglufirði 1938-42, varð lands-
kjörinn þingmaður í vorkosn-
ingunum 1942 og þingmaður
Siglufjarðar í haustkosningun-
um sama ár. Hann var atvinnu-
málaráðherra í nýsköpunar-
stjórninni 1944-1946. Þingsæt-
inu hér hélt hann til 1953, er
hann hætti að vera í framboði
fyrir Sósíalistaflokkinn. Mun
þá hafa verið kominn upp veru
legur ágreiningur milli hans og
annarra forystumanna flokks-
ins. Gamlir vinir hans og stuðn
ingsmenn hér á Siglufirði gerðu
sér vonir um, að þessi ágrein-
ingur mundi jafnast, og Áki
skipa sér undir merki flokks-
ins að nýju. En 1956 fór hann
hér í framboð á vegum Alþýðu
flokksins, með stuðningi Fram-
sóknarflokksins, og náði kjöri,
og 1959 varð hann fyrsti vara-
þingmaður Alþýðuflokksins í
sumarkosningunum, en fór ekki
í framboð um haustið, og hafði
ekki teljandi afskipti af stjóm-
málum eftir það.
Áki Jakobsson var mikill
hæfileikamaður og ágætlega
menntaður bæði á almennan
mælikvarða og í pólitískum
fræðum. Ef til vill hafa persónu
töfrar hans borið hann lengst.
Hann var ákaflega aðlaðandi
maður, skemmtilegur, viðmóts-
hlýr, snjall í samræðu, vígfim-
ur og úrræðagóður í pólitísk-
um sennum. Sú persónulega
vinátta og hylli, sem hann naut
meðal fylgismanna sinna, olli
því, að þau vinslit, sem urðu
1956, voru mörgum fyrri sam-
herjum hans ekki aðeins poli-
tísk vonsvik, heldur einnig
þungt persónulegt áfall. Upp-
gjörið varð því sárt og leiðir
lágu ekki saman aftur.
Sagan mun kveða upp sinn
dóm um það, hverjir voru verð-
leikar hans, hver voru afrek
hans og hver mistök á hinum
pólitíska vettvangi. En nú,
þegar hann er allur, er þeim,
sem kynntust honum og áttu
með honum samleið, þó ekki
væri nema stuttan veg, minnis-
stæðastur persónuleiki hans,
viðmótshlýjan og sú alúðar-
fulla einlægni, sem einkenndi
fas hans og framkomu.
Eftirlifandi ekkju hans, Helgu
Guðmundsdóttur, bömum
þeirra og öðrum vandamönnum
votta ég einlæga samúð.
Benedikt Sigurðsson
Það mætti ætla, að Siglfirðingar séu fremur ánægðir
með skattana sína, því ekki hefur opinberlega verið um
þá rætt, né ádeilur hafðar í frammi þeirra vegna. Hver
nöldrar því í eigin barm, finnist honum of mikið á sig lagt,
hinum sem vel sleppa hlær liugur í brjósti og telja kannski
að hinir hásköttuðu séu ekki of góðir til að bera byrð-
arnar.
. .1 nokkrum smærri kaupstöðum og kauptúnum vestan-
og sunnanlands hafa skattborgarar bundist samtökum og
sent áskoranir til ríkisskattstjóra að láta rannsaka skatt-
framtöl ýmissa aðila, sem bersýnilega bera ekki gjöld til
jafns við aðra, ef eyðsla þeirra á ýmsum sviðum er tekin
með í dæmið.
Er engin þörf að slík rannsókn væri gerð á skattfram-
tölum Siglfirðinga? Er allt svo pottþétt hjá fyrirtækjum
og einstaklingum, sem talin eru sleppa mjög vel í skatt-
gjöldum, að ekki megi neitt frekar skoða framtöl þeirra?
Þormóður og
byggðamálin
Þormóður Runólfsson er af-
skaplega sár vegna afstöðu AB
til ritsmíðar hans um byggða-
mál. Það er skiljanlegt að Þor-
móð taki sárt til þessa afkvæm
is síns, eins burðugt og frum-
legt og það nú er. Hitt skal
viðurkennt, að trúlega liggur
nokkur vélritunarvinna á bak- |
við svona langhund og tölu-
iverður tími hefur líklega farið
í það að tína upp hitt og þetta
úr samþykktum og greinargerð
um Sambands íslenskra sveitar
félaga, en þau samtök hafa haft
þetta mál til meðferðar um all-
langt skeið.
Það skal viðurkennt, að á
nokkrum stöðum var alveg um
sérstaklega frumlega fram-
setningu að ræða í þessari rit-
smíð Þormóðs, eins og til
dæmis áhugi hans á því að
„jafna aðstöðumun“ og fleira
í þeim dúr. Það er rétt hjá Þor-
| móði að þessi samþykkt fór í j
gegnum bæjarstjórn á 7 atkv.
en ekki var hrifningin meiri
en það, að þegar Þormóður hélt
til Raufarhafnar með þetta af-
kvæmi sitt til þess að kynna
það öðrum sveitarstjómarmönn
um á fjórðungsþingi, þá vildi
nú ekki betur til en svo, að
annar fulltrúi Siglufjarðar á
þeirri samkomu hafði ekki geð
í sér til þess að fylgja Þormóði
og sat heima, þannig að ekki
hafa það verið alþýðubanda-
lagsmenn einir, sem ekki féllu
í stafi yfir frumlegheitunum og
þessum athyglisverðu tíðindum.
★
MJÖLNIR — 2