Fylkir - 23.12.1965, Síða 5

JÓLABLAÐ FYLKIS 1965
5
JÓHANN GUNNAR ÓLAFSSON, bæjarfógeti á ísafirði:
Ur dögbóHarblööum Agnesar Aagaard
sýslumannsfrúar í Vestnannaeyjum
Agnes Mathilde Adelheide Grand-
jean, dönsk kennslukona af frönsk-
urj ættum að langfeðratali, giftist
árið 1874 Maríusi Aagaax-d sýslu-
manni í Vestmannaeyjum. Hún var
þát22 ára, en hann 37 ára að aldri.
Hun kom þó ekki til Eyja fyi'r en
vorið' 1875.
Það hefur veiúð ævintýraríkt
ferðalag fyrir unga stúlku af slétt-
um Danmerkur að sigla heimshöfin
á vit eiginmanns síns á lítilli fleytu
og setjast að í klettaeyju umgirtri
freyðandi úthafinu, þar sem veður-
barðir sjómenn leituðu á úthafið til
fiskveiða á opnum smákænum,
bæði vetur og sumar. Hún var allt í
einu komin í nýtt, framandi um-
hverfi, sem kom henni undarlega
fyrir sjónir. Og fólkið skildi hún
ekki og það ekki hana. Hún hlaut
það hlutskipti fyrst í stað að vera
mikið ein, einkum þó eftir að þau
hjón fluttust í Uppsali, sem þá
voru langt frá mannabyggðum og
svo áveðra, að hún var oft hrædd
um að stormui’inn feykti húsinu
og henni út í buskann.
Á einverustundum greip hún
penna í hönd og trúði blaðinu fyrir
hugrenningum sínum og áhyggj-
um og spjallaði á blaðinu við ætt-
ingja og vini suður í Danmörku,
en þeim ætlaði hún blöðin.
Þessir dagbókarþankar sýslu-
mannsfrúarinnar dönsku gefa góða
hugmynd um líf hennar í Eyjum og
hið daglega líf þar um þær mundir
á heimili hennar og kunningjanna.
Verða hér teknir upp nokkrir
kaflar úr dagbókinni og byrjað á
upphafinu:
,,Að kvöldi föstudags 30. júlí
1875.
Af því að Maríus er í kvöld hjá
Thomsen verzlunarstjóra í toddy
boði fékk ég mikla löngun til
þess að skrifa svolítið, til þess
að stytta mér einverustundirnar,
því að mér leiðist mikið, síðustu
kvöldin, síðan fór að dimma af
nóttu. í dag hefur vei-ið heldur
gott veður, en í gær var það
grátt og dapurlegt og ég var líka
heldur dauf í dálkinn. Eftir að
hafa drukkið te, fór Maríus til
Thomsens og ég í rúmið kl. 9,
af því að ég hélt, að þá liði tím-
inn fyrr. Eg hafði víst blundað,
er ég vaknaði við krafs í mús-
um, sem við Stóra-Maiúa þekkj-
um vel. Það glamraði í .skjól-
unni, svo að hún hlaut að vei'a
inni í herberginu. Eg varð ægi-
lega hi-ædd og kallaði á Ellu, en
hún var þá komin í rúmið. Eg
þorði ekki að fara á fætur, svit-
inn spratt út og líf mitt var ekki
upp á mai'ga fiska. Loksins kom
Maríus. Eftir að ég hafði svolít-
ið vatnað músum, jafnaði ég
mig.
Eg er svo ánægð yfir því, að
Maríus getur umgengizt Thom-
sens-fjölskylduna, en sú dýrð
stendur ekki lengi, af því að
eldri bi'óðirinn, Nicolaj, siglir
heim í október. Sá yngri, Júlíus,
yerður hér, en hann er okkur
ekki eins geðfelldur.
Það kemur fyrir, að ég er
reglulega döpur út af einver-
unni, sem ég bý við, eða öllu
heldur fásinninu. Bara, að hér
væri þó ekki nema ein mann-
eskja, sem ég gæti talað við.
Stundum finnst mér, að ég gæti
gefið ár af lífi mínu, ef ég mætti
aðeins eina stund hafa hjá mér
óstvini mína og vini að heiman
til þess að spjalla við þá. Svona
var mér innanbrjósts í gær. En
ég get aðeins staðið fyrir framan
myndirnar af ykkur og horft á
þær og látið hugann reika heim
og minnst horfinna daga. Nú
skrifa ég ekki meii'a í kvöld.
Mér er ekki rótt innanbrjósts."
En frúnni var ekki alltaf svona
þungt fyi'ir hjarta. Hún skrifaði í
dagbókina:
„Síðdegis mánudaginn 20. ág-
úst:
Maríus er ó sjó í veðiferð.
Þegar við höfðum lokið við að
borða og sátum og spjölluðum
saman, stakk Júlíus höfðinu inn
úr dyrunum, sem alltaf standa
opnar, þegar gott er veðúr, eins
og í dag, það er reglulega hlýtt.
Hann bað Maríus að koma
með og þeir fóru í skyndi.
Það greip mig líka löngun til
að fai'a út, en ennþá hef ég ekki
farið út ein. Eg gekk því niður
eftir til' maddömu Sörensen, til
þess að fá hana út með mér. En
hún var ekki heima.
Eg fór því heim og sótti Mar-
íu litlu Bjai'nasen, sem hafði ver-
ið hjá mér allan daginn. En það
er þó ekki skemmtilegt af því að
hún talar aðeins íslenzku, þó hún
skilji allt, sem ég segi.
Við fórum inn á Eiði. Og þar
sat ég á stói'um steini allt að
tveimur klukkustundum og lét
Jóhann Gunnar Ólafsson.
Atlantshafið hrynja við fætur
mér og di'eifa yfir mig úða sín-
um. Barnið var mjög rólegt og
kastaði steinum. Það minnti mig
á litla Áka, sem sætti hörðum
átölum Lukke fyrir það, að hann
kastaði smásteini í höfnina.
Þannig í'ifjast smámunirnir upp
fyrir mér.
Hafið hefur mikil áhi’if á mig.
Eg þreytist aldrei á því að sitja
og hlusta á brimniðinn. Það er
eins og komi yfir mig dásamleg
i'ó og friður, sem lætur mig
gleyma öllu, sem þjakar og þjá-
ir. Eg vildi leggjast til hinztu
hvíldar við hafið. Þó orkar það
ekki alltaf þannig á mig. Stund-
um er eins og ég sé dregin af
ósýnilegu afli og ég finn til nær
ósigrandi löngunar til að stökkva
út í freyðandi bárurnar. Eg
hygg, að það sé þegar ég er
taugaveiklaðri en ella. Kannske
finnst ykkur þetta hástemmt, en
ó stað, þar sem maður er neydd-
ur til umgengni við sjálfan sig,
vill það við brenna.
Á laugardaginn gengum við
langa leið og eftir tedrykkjuna
fór Maríus til Thomsens og ég
hakkaði kjöt í bollur i súpuna
næsta dag. Hvorttveggja var
gott. Meðan við sátum að borð-
um kom Júlíus og spui'ði okkur,
hvort við vildum koma í útreið-
artúr. Maríus hafði nýlega, fyrir
tilstilli Bjarnasens fengið loforð
um lán á tveim hestum. Hér er
erfitt að fá hesta, því að þeir
ganga sjálfala, og því verður
fyrst að fá mann til að leita
þeix-ra, og svo þai-f til reiðtýgi,
sem verður að taka að láni á
ýmsum stöðum. Þetta veldur
því, að útreiðar eru erfiðar hér.
Kl. 4 vorum við þó tilbúin eftir
mikið mas og Nicolaj, Júlíus,
Maríus og ég hleyptum af stað,
en þá kom í ljós, að hesturinn
minn vildi með engu móti
hlaupa. Júlíus varð alltaf að
vera í nágrenninu til að beita
hann svipunni, en því svaraði
hann með því að slá. En er frá
leið lét hann betur að. Kven-
söðullinn íslenzki er eins og
helmingurinn af söðli Áka, sem
skrúfa má á borð. Hann er úr
tré með skinnklæði og litlum
fótaskemli. Þeir eru vai'asamir,
því að þeir geta auðveldlega
farið um hrygg, svo að reiðmað-
urinn steypist kollhnís, sem ekki
er gott. Þetta varð mikil
skemmtireið. Veði’ið var hlýtt, of
hlýtt til að vera í kápu, sem ég
ber alltaf á í'eið. Heima hefði
naumast enginn lagt upp í svona
i-eið. í fyrstu riðum við sanda
fast við hafið, því næst lá leiðin
upp grýtta bakka og flatir, ým-
ist upp eða niður. Loks náðum
við settu marki: Stórhöfða.
Lengi-a er ekki hægt að komast,
því að við höfðum farið yfir alla
eyna. Við riðum upp I mikla
hæð, fremst fx-am á snarbratta
fjallsbrúnina við hafið. Það
mundi hafa farið hrollur um
þig, mamma, hefðir þú séð okk-
ur frammi á fjallsbrúninni.
Hugsaðu þér, ef hesturin hefði
hi-asað. Á tindinum stigum við
af baki og hvíldum okkur og
nutum lxins dásamlega útsýnis.
Við stigum síðan aftur á bak.
Júlíus lyfti mér í söðulinn. Hann
er riddari minn og kennari. Þeg
ar við komum niður af fjallinu,
hleyptunx við þangað til við
Frh. á næstu lesmálssíðu.