Fylkir - 23.12.1965, Qupperneq 25

JOLABLAÐ FYLKIS 1965
Ur dagbókarblöðum
Framhald af 6. sí'ðu.
landinu. Hann reiknaði líklega
með því að verða boðið að borða
miðdegisverð, en ég fann enga
köllun til þess. Við höfðum
rauðsprettu og klatta.
Kl. 4, þegar ég var í þann
veginn að fara inn á Eiði, kom
frú Sörensen með litla dreginn
sinn. Eg helti þá upp á kaffi og
hún var líka í teinu. Við höfum
aldrei boðið þeim hjónum hing-
að yfir, af því að við kinokum
okkur við að umgangast hann
sökum þess, að hann er alveg ó-
mentaður og rustalegur maður.
Hann var áður lögregluþjónn og
nú er hann verzlunarstjóri og
nýtur traust Brydes, en hér er
fólk á annarri skoðun. Sagt er,
að hann drekki allmikið og
hangi oft fullur í búðinni hálfar
næturnar. Konan er þægileg og
greiðvikin, og mér er vel til
hennar, en að sjálfsögðu einnig
ómenntuð.
Frú Bjarnasen er talin vera
málug, og ég hef verið vöruð
við henni og er nú mjög varkár,
en það dregur úr umgengni. En
hún er óvenjulega bóngóð. Þetta
eru nú þessar tvær fjölskyldur.
Þriðja er fjölskylda Thomsens
verzlunarstjóra. Bróðursonur
gamla Thomsens er íslendingur,
lítill og þreklegur og alltaf þög-
ull. Eg hef ekki ennþá heyrt í
honum röddina. Hann er eitt-
hvað yfir þrítugt. Hann giftist
dóttur maddömu Roed, ekkju
með 6 börn eftir bróður Bjarna-
sens. Nú hefur eitt barnið bætzt
við. Konan er miklu eldri en
hann og mjög ófríð, en dugleg og
þægileg. Sagt er að Jes sé held-
ur óþjáll heima fyrir, um tíma
afbrýðisamur og jós því yfir
hana grófustu skammaryrðum.
Nú er sagt, að hann sé ástfang-
inn í uppkominni stjúpdóttur
sinni, laglegustu stúlku. Þetta
sýnir, hvernig þeir eru framá-
menn eyjarinnar, svo að þið get-
ið séð hvaða ábati muni vera að
því að umgangast þá.
Föstudagskvöld. í kvöld er ég
ein á ný og hef fyrir stafni það,
sem þið sjáið.
í gær kom læknirinn í langa
heimsókn. Það er heldur
skemmtilegt að hlusta á hann,
en annars er hann mér ekki að
skapi. Hinsvegar líst mér betur
á prestinn, sem kom meðan við
sátum undir borðum og drakk
með okkur te. Hér er fólk að
jafnaði ávarpað með fornöfnum
sínum og það er svo skringilegt,
að heyra Ellu segja Nicolaj og
íúlíus.
Hér er mikil fátækt og um 60
börn, auk gamalmenna, á sveit-
inni. Hér ríkir því sá siður, að þeg-
ar lögð er á mann einhver út-
svarsupphæð, getur hann annað-
hvort greitt hana með reiðufé
eða tekið í fóstur eitt eða fleiri
börn, eftir því, sem þau eru met-
in. Menn verða að ala önn fyrir
þeim og kenna þeim, en þau
verða að gera það gagn, sem
þau geta. Þetta gildir árið, en
er venjulega endurnýjað, af því
fólk vill helzt hafa sama barnið.
Ella er alin upp á þennan hátt af
Bjarnasenshjónunum.“
Læknirinn kemur hér fyrst við
sögu hjá frúnni. Það var Þorsteinn
Jónsson í Landlyst. Hann var Vest-
mannaeyingum alt í öllu, oddviti,
læknir, prestur, ef svo bar undir
og á stundum sýslumaður í fjar-
veru yfirvaldsins. Hann var stund-
um nefndur Eyjajarl.
Frú Ane Sörensen var kona
Frederiks Sörensens verzlunar-
stjóra í Garðinum. Þau voru bæði
um þrítugt. Hann var ekki lang-
vinnur í Eyjum, enda var hann ó-
vinsæll. Var honum laus höndin
og átti í ýmiskonar útistöðum og
málaferlum út af meiðslum. Jón
halti vinnumaður gamla læknisins
flúði til Ameríku upp úr væring-
um við Sörensen og bar þar beinin.
Bar Jón fyrir sig hníf er Sörensen
gerði atlögu að honum, og veitti
honiim áverka með vopinu.
Frú Bjarnesen var María, dóttir
Ásdísar í Stakkagerði og Asmund-
sens skipstjóra, fyrri manns henar.
Hún var gift Gísla Bjarnasen verzl-
unarstjóra í Tanganum og í Garð-
inum. Þau fluttust með börn sín
til Danmerkur árið 1883.
Jes Thomsen, verzlunarstjóri, var
fæddur á Vatneyri við Patreks-
fjörð og voru foreldrar hans Will-
iam Thomsen kaupmaður þar og
kona hans Ane Margareta. Hann
var uppalinn þar vestra og mun
því hafa talað íslenzku lýtalaust.
Frúin hefur þess vegna haldið, að
hann væri íslendingur, þó að hann
væri danskur í báðar ættir. Árið
1875 var Jes Thomsen 34 ára, en
konan fertug. Aldursmunurinn var
því ekki mikill. Kona hans var Jó-
hanna, ekkja Jóhanns Péturs
Bjarnasens, verzlunarstjóra í Garð-
inum, sem andaðist 1869. Meðal
barna þeirra voru Anton, verzlunar
stjóri í Eyjum, Nicolaj kaupmaður
í Reykjavík og Jóhanna kona Torfa
Magnússonar verzlunarstjóra í Eyj-
um.
Presturinn var séra Brynjólfur
Jónsson á Ofanleiti, mesti sæmdar-
maður. Um þessar mundir var 20
manns í heimili hjá honum að Of-
anleiti.
Og frúin heldur áfram að minnast
á fólkið og atburðina í kringum
sig:
,,í gær bar við leiðindaatvik.
Eiginmaður frú Roed skar í
sundur slagæðarnar á báðum
handleggjum. Hann er seinni
hraður hennar. Þau héldu brúð-
kaup fyrir 8 árum, en samt
misstu þau 14 ára gamla dóttur
fyrir nokkrum árum. Þau bjuggu
nefnilega saman um skeið upp á
kaþólsku. Roed var fyrst beykir,
en varð síðan verzlunarmaður í
Miðbúðinni, en var sagt upp
vegna óreglu. Á síðustu árum
hefur aðalstarfi hans verið að
mala kaffibaunirnar, klípa kand-
ís í sundur, og að drekka. Konan
sér urn allt annað. Hann hefur
legið um Vikutíma í þunglyndi.
Hánn sagðist engan mat verð-
25
skulda, af því að hann gerði
ekki neitt gagn, og vildi ekkert
þiggja. Á sunnudagsmorguninn
læddist hann út í hænsnahús og
þar skar hann sig inn að beini
á hægri hendi og djúpt í þá
vinstri. Þegar konan fann hann
var hætt að blæða. Læknirinn
batt fyrir æðarnar og prestur-
inn var sóttur. Síðdegis var lið-
anin mjög slæm af sárasótt, og
búizt við að hann mundi andast,
en hann hresstist við til allrar
óhamingju, því að þau eru blá-
fátæk og menn óttast, að þau
lendi á sveitinni. Það er sorg-
legt, að vera niðurkomin á
stað, þar sem svona mikil eymd
ríkir.“
Roed beykir lifði lengi eftir þetta.
Hann dó á sveit, eins og menn
höfðu óttazt. Hanna kona hans dó
löngu áður. Hún var áður gift Er-
iksen skipstjóra, en áður en liún
giftist, átti hún Jóhönnu, konu Jes
Thomsens, með Rasmussen skip-
stjóra. Maddama Roed rak veit-
ingahús í Vertshúsinu og átti það.
Þegar Agnes Aagaard byrjaði á
ný árið 1878 að skrifa dagbók sína,
færði hún þar inn þessa frásögn af
andláti hennar og útför:
„Eg hef orðið fyrir þeirri
rpiklu sorg að missa gömlu madd
ömu Roed. Hún dó 23. nóvem-
ber. Hún veiktist síðast í sept-
ember, nokkrum dögum eftir að
hún hafði verið hér í heimsókn.
Fæðingardagur hennar, 1. októ-
ber, var því ekki hátíðlegur
haldinn, eins og venjulega. Hún
sagðist ætla að safna saman vin-
um sínum, þegar hún hresstist.
Það kom að því, en með öðrum
hætti en hún hafði ráðgert. Hún
var jarðsett 30. nóvember. Dag-
inn áður var okkur boðið til út-
Framh. á næstu lesmálssíðu.