Fylkir - 19.10.1978, Síða 1

Málgagn
Sjálfstæðis-
félaganna í
Vestm.eyjum
Munið
Árshátíð
Sjálfstæðis*
félaganna
fyrsta
vetrardag

30. árgangur Vestmannaeyjum, 19. október 1978 18. tölublað
Sigurbjörn Sveinsson
1878 — 19. október — 1978
í dag eru liðin 100 ár frá
fæðingubamabókarhöfund-
arins Sigurbjamar Sveinssonar.
Hann var húnvetningur að ætt,
fæddur í Kóngsgarði í Bólstað-
arhlíðarhreppi 19. okt. 1878.
Foreldrar hans vom Sveinn
Sigvaldason bóndi og kona
hans Sigríður Þórðardóttir.
Föður sinn missti Sigurbjöm
mjög ungur, og kom það í hlut
móður hans að sjá honum
farborða þar til hann gat staðið
á eigin fócum. Bar Sigurbjöm
ævilangt afar hlýjar tilfinningar
til móður sinnar eins og ljóð
hans sýna glöggt (t.d. Til móður
minnar). Fimmtán ára yfirgaf
Sigurbjöm æskustöðvar sínar
og fór til Reykjavíkur, þar sem
hann nam skósmíðar. Þá iðn
stundaði hann á Akureyri
1902-1908. í kringum alda-
mótin tók Sigurbjörn þátt í
starfi hjálpræðishersins, m.a. á
ísafirði, og orti söngljóð, m.a.
„Þú vínviður hreini” sem
Halldór Laxness tók upp í bók
sína um Sölku Völku. Á
Akureyrar-árunum komu út
fyrstu bækur Sigurbjamar,
Nokkur kvæði 1906, og svo
Bemskan I-II 1907-1908.
-------------------N
Auknar
upplýs-
ingar
I dálkinum „Við viljum
breyta” í blaði okkar Fylki
6. maí s.l., er talað um of
litlar upplýsingar frá bæj-
arsjóði til bæjarbúa, en nú
hefur orðið breyting þar á.
Bæjarbúum gefst nú kostur
á viðtalstíma við bæjar-
fulltrúa á miðvikudögum
milli kl. 5 og 7 e.h. i Ráð-
húsinu.
Fyrsti viðtalstími bæjar-
fulltrúa Sjálfstæðisflokksins
verður miðvikudaginn 25.
okt. n.k. og síðan fjórða
hvem miðvikudag.
Vestmannaeyingar, mun-
ið viðtalstíma okkar 25. okt.
milli kl. 5 og 7 e.h.
Bæjarfulltrúar
Sjálfstæðisflokksins,
v___________y
Hann hvarf frá skósmíðinni
1908 og fluttist til Reykjavíkur
á ný, þar sem hann gerðist
kennari og gat í því starfi sinnt
betur þeirri köllun sinni að
skrifa sögur handa börnum.
Hann var 11 ár við kennslu í
Reykjavík, en fluttist þá til
Vestmannaeyja, 1919, þar sem
hann bjó æ síðan. Hér í Eyjum
fékkst hann við kennslu fyrst í
stað, eða til ársins 1932 er hann
sagði starfi sínu lausu sökum
heilsubrests. Eftir það hafði
hann á hendi einkakennslu,
einkum í ensku. Sigurbjörn var
einnig hljómlistarmaður mikill,
og enn fremur mjög kunnur
skákdæmahöfundur.
Sigurbjamar verður lengi
minnst sem eins hins fremsta
bamabókahöfundar á þessari
öld. Bækur hans náðu strax
mikilli hylli, og má sem dæmi
tilfæra frásögn Haralds Níels-
sonar prófessors í ísafold 1913,
Blaðið DAGSKRÁ birtir
fréttir af aðalfundi Herjólfs hf.
og telur að í skýrslu minni hafi
komið fram að vonlítið væri að
félagið fengi bætt tjón, sem
fram kom á m.s. Herjólfi við
ábyrgðarskoðun og telur að ég
sem þingmaður á þeim tíma
hafi staðið mig heldur slælega í
þessu sambandi. Annað hvort
er ritstjóri DAGSKRÁR á-
kaflega skilningssljór eða hér er
um vísvitandi rangtúlkun að
ræða.
Eg gat þess í skýrslu minni að
vottorð, sem umboðsmaður
Norsk Veritas í Kristiansund
hefði látið lögfræðingum
Sterkoder í té, um að bæði öxull
skipsins og aðalvél og allur
annar búnaður þess hefði verið
í fullkomnu lagi þegar skipa-
smíðastöðin afhenti skipið,
gerði málsókn á hendur stöðv-
arinnar mjög hæpna, að dómi
lögfræðinga, sem látnir voru
skoða málið. Hins vegar yfir-
færði þetta vottorð kröfu fél-
agsins sjálfkrafa á hendur vá-
tryggjendur skipsins, enda
hafði þeim í upphafi jafnhliða
kröfu félagsins á skipasmíða-
um sögumar: „Þau (þ.e. böm
H.N.) lágu yfir þeim öllum
stundum og sumar sögumar
lásu þau aftur og aftur þangað
til þau kunnu þær utan bókar.
Þeim þótti svo gaman að leið-
indin við að læra að lesa hurfu
með öllu.”
Helstu bækur Sigurbjamar,
auk Bernskunnar I-II, eru: Þrjú
ævintýri 1909, Geislar 1919,
Æskudraumar 1921, Skeljar
1930. Ritsafn hans kom út í
tveim bindum 1948 og var
endurútgefið 1971.
Sigurbjörn kvæntist 1901
Hólmfríði Hermannsdóttur og
eignuðust þau tvær dætur.
Hann lést 2. febrúar 1950. Á
gröf hans í kirkjugarðinum
stendur höggmynd eftir
Magnús Á Árnason, drengur
að lesa í bók.
Sigurbirni var sýnd margvís-
leg virðing í lifanda lífi. Hann
hlaut riddarakross fálkaorð-
stöðina, verið send krafa um
bætur vegna tjónsins þó að
stjórn félagsins vildi fyrst láta
reyna á bætur frá skipasmíða-
stöðinni, þannig að rétti félags-
ins varðandi bætur var þegar í
upphafi gætt gagnvart báðum
þessum aðilum, það er seljend-
um og vátryggjendum.
Auk þess liggur það ljóst fyrir
að stjóm félagsins hefði ekki
tekist að losa skipið úr slippn-
um í fyrra vetur, ef mér hefði
ekki tekist að fá fyrrverandi
fjármálaráðherra til að leggja
fram tilsvarandi upphæð og
bótakrafan nam, annars vegar
sem bráðabirgðalán, kr. 20
millj., sem endurgreitt yrði af
væntanlegu auknu hlutafé rík-
isins og hinsvegar 10 mill.
króna aukaframlagi á fjár-
lögum þessa árs.
Ef ritstjóri DAGSKRÁR
telur þetta vera að „klúðra”
málinu, þá held ég að hann
hljóti að vera einn um þá
skoðun, sérstaklega þegar ég
gat þess í skýrslu minni á að-
alfundinum, að ég teldi undir-
tektir vátryggingarfélagsins
Framhald á 3. síðu
Að gefnu tilefni
unnar og var kjörinn heiðurs-
borgari Vestmannaeyja 1948.
Mestu varðar þó hvaða dóm
ritstörf hans fá hjá málsmetandi
mönnum. Nýlega komst Hall-
dór Laxness svo að orði um
Sigurbjöm Sveinsson: „Þegar
ég les Bemskuna I og II núna sé
ég að þetta em bækur handa
bókmenntasælkerum; furðu
margar þessara smásagna eiga
heima meðal gimsteina túng-
unnar; ég nefni Úngu hjónin
sem dæmi.” (í túninu heima,
bls. 137). Undir þessi orð ættu
allir lesendur Sigurbjamar,
ungir sem gamlir, að geta tekið
heilshugar.
Þýsk bókagjöf
Föstudaginn 29. september s.l. var BókasamVestmannaeyja
afhent mjög vegleg bókagjöf frá þýska útgáfufýrirtækinu Martin
Behaim Gesellschaft, samtals 110 bindi. Er hér um að ræða mjög
gott úrval þýskra bókmennta, auk rita um hin margvíslegustu efni.
Allar eru bækurnar í afar fallegu og góðu bandi og bera þýskum
bókagerðarmönnum gott vitni. Fyrir Bókasafn Vestmannaeyja
kemur þessi bókagjöf sér mjög vel, því að þýskar bækur í safninu
voru fremur fáar fyrir og svömðu engan veginn eftirspum. í
fjarveru Kurts Schleuchers, forstjóra bókaforlagsins, afhenti
Karlheinz Krug sendiráðsritari gjöfina við stutta athöfn í safninu.
Á myndinni, sem þá var tekin, em (talið frá vinstri) Ilse Guðnason
bókavörður, Haraldur Guðnason fv. bókavörður, Áki Haralds-
son, frá safnanefnd, Guðrún Sveinbjamardóttir, Gísli Gíslason
ræðismaður, Gerður Guðmundsdóttir, Sigurgeir Kristjánsson, frá
bæjarstjóm, Karlheinz Krug sendiráðsritari, Helgi Bemódusson
bókavörður, frú Krug.