Nýi tíminn - 12.03.1947, Blaðsíða 3

Miðvikudagur 12. marz 1947.
NÝI TIMINN
S
nógu erfitt fyrir fullorðna fólkið Samt verð ég að kynda afetn;
að hafa sig upp. Bragginn var, sólanhringinn, því sjúklingarnir:
óinnréttaður þegar við fengum þjást af eins miklum hitabrevt-!
.
hann. Viðgerðin hefur kostað um i ingum og verða í slíkum húsa
10 þúsund krónur — vinna þó kynnum. Eg verð alltaf að hafa
ekki reiknuð. Fyrst þegar við andvara á mér alla nóttina.
fluttum hingað, fraus inni þegar j í öllum lækningafeókum segir
fraus úti. Nú er bragginn for-. að um meðgöngutímann þurii
skalaður, og mikið skárri síðan. konan að lifa rólegu og áhyggju-;
Eftir þennan tima, þrjú ár sem litlu lífi. Hún eigi að lesa hýrg- í
fjölskyldan hefur feúið hér, eru andi bækur, vera mikið í hreinu
dívanar, kommóður og skápar lofti, sofa vel og forðast geðs- 1
allt botnlaust af fúa. Grunnur- • hræringar. Þar stendur líltoa að
inn er eitt fen og gólfið frýs i allir þeir sem umgangast kon-
þegar frost er. Hurðarlaus una, heimilisfólk og samborgarar
sundurryðgaður toárujárnskamar
felasir við braggadyrunum. Það
er stundum erfitt að komast
þangað, segir konan. í þýðviðri
rennur aurinn hér ofan af hæð-
inni og tekur í miðjan kálfa á
leiðinni út þangað. Það er bezt
eigi að taka sérstakt tillit til
hennar.
Umhverfi þessarar móður kem
ur ekki heim ' við forskrift
lækningabókanna.
— Komizt þér á Landspitalann j
til að fæða? spyr ég. — Eg hef I
Á annað þúsund Eeykvíkingar búa i lierinamuiskáium.
að segia það eins og er, segir sótt um það, svarar hún. En ég skarpleg kona og er að sjóða
unga konan. Maður ofkælist , veit ekkert. Eg ætla að reyna að ■ kjötsúpu. Allt er hreint og fág-
ikvef, eru þau með þao í marg- né éta hana upp. Þetta" er óriýt
hvert sinn sem maður fer þang-jkoma börnunum fyrir. Það er
enga hjálp að fá. Eitt augnablik
Vatnið þarf að bera um 100 i bregður fyrir gráthljóði í rómn-
metra. Það væri nú ekki svo
voðalegt fyrir ungar og full-
hraustar manneskjur, segir hin
eldri. En fyrir mér sem er biluð
á heiLsu, er þetta allt nokkuð
andstætt. Eg er nú að verða
feúin að fara með það litla sem
eftir var af heilsunni, þessi þrjú
ár. Það er orðin dýr húsaleigan.
Brátt er ég stödd í öðrum
bragga. — Oliustybban mætir
mér í dyrunum. Þunguð kona
kemur til dyranna. Maður henn-
ar og elzta dóttirin liggja í rúm-
inu, haía fengið mænuveiki.
Börnin eru fjögur, Snotur börn,
furðanlega vel til fara. — Við
urðum að flytja í haust, segir
konan. Það vill enginn hafa
barnafólk í sínum húsum. Við
keyptum þennan bragga og lét-
um innrétta hann. En við höf-
um ekki fengið að leiða í hann
rafmagn. Maðurinn minn þolir
ekki olíustyibbuna. Honum verð-
ur svo þung^ fyrir brjósti. —
um. Það sækir allt að í einu,
segir hún. Börnin’ fá að feorða.
Þau eru alltaf kvefuð og móðir-
in getur litið látið þau vera úti,
að. íbúðin öll máluð í ljósum
lit, smekkleg( einföld glugga-
tjöld, útsaumaðir, hreinir og
sléttir dúkar á eldhústoorðinu.
Eg finn enga lykt nema af kjöt-
súpunni.
Þegar húsmóðirin hefur heyrt
þvi hún kcmst ekki yfir að lita , er'in<di mitt og sér jafnframl
I
eftir þeim. I undrunarsvip á mér, segir hún;
Steinolíuvélin í eldhúsinu ósar j — Við búum hér hjá mága-
og konan berst vrð sótið. fólki. Húseigendurnir bjuggu
Þið hafið vatn inni. — Já, hérna í qðru herberginu fyrst,
svarar hún. Við'keyptum líka en svo losnaði íbúðin uppi og
vatnssalerni og séttum það nið-
ur, en það er lítið gagn að því,
því vatnsmagnið er svo lítið. Eg
spyr hana um þvottinn. — I
toragga þar skammt frá er'þvotta;
pottur og þar þvo fjórar hús-
mæður. En það er bara verst
fyrir mig að þurfa alltaf að
vera að hlaupa frá, því þegar
ég kem aftur, er þvotturinn
gaddfrosinn í balanum.
*
Næst er ég aftur komin í
kjallara í Austurbænum. Glugg-
arnir eru 20 cm. upp úr jörðu.
Við eldavélina stendur ung og
þau komust þangað. Við borgum
dhga húsaleigu, en reynum að
halda þéssu við eftir föngum.
Maðurinn minn málar allt pláss-
iþ á hverju ári. Eina ráðið er
ar vikur. ' Heimilislæknirinn
kennir íbúðinni um.
Fjölskyldan hefur sótt um
íbúð á Skúlagötunni, en það
verða víst ekki margir sem kom-
saumavél, en rotturnar dansa
þarna niðri, dauninn leggur upp,
og á nóttunni sýður í skolpleiðsl
unum eins og í bver. Stundum
er varla svefnfriður fyrir þessari
ast þar inn; sé'gir konan um leið I tónlist úr undirdjúpunum. *
og ég fer. | Svo lekur eddhúsið ef nokkuð
, »
Nú er ég að nálgast miðbæinn. ^er niður á baðherbergisgólfið
Geng inn undir tröppur niður ■ bérna fyrir ofan. Það kemur
á við. Kem niður í eldhús til oft fyrir að ég verð að fleygja
miðaldra konu. Hún býður mér matnum.
að ganga inn í stofu. Það er enn
þá niður á við. Hún sýnir mér
inn í annað herbergi. Þar eru
fjórir beddar með hreinum sæng
úrfötum. Hún' býr þarna ásamt
þremur uppkomnum dætrum.
Konan lyftir upp gamalli hand-
saumavél. Eg ímynda mér að
að vera alltaf að hreinsa til j hún ætli áð fara að taka til og
annars væri þetta bara dauði.
Það eru 190 cm. undir loft, ef
gluggi er opnaður, fyllist allt.iaf
ryki frá fjölfarinni götu. Um
langan tíma um daginn nægði
kolaofninn í eldunarplássinu
ekki til að hita nema það og
annað herbergið. — Kolin voru
svo vond. Þá rann herbergið allt
rýma gangveginn. Undir sauma-
vélinni kemur í ljós gat ca. 35
cm-. á lengd og 20 á breidd, þar
sem það er að breiðast.
— Hefur ekki verið eitrað
fyrir rottur hér?
— Jú en þær hafa aldrei ver-
ið fjörugri en fyrst á eftir, svar-
ar húsmóðirin. Þeim hefur ekki
í slaga. Ef börnin fá smávegis enn tekizt að flytja saumavélina
Þegar lengst gengur verður
manni stundum á að hlæja. Um
daginn vorum við að drekka
kaffi í eldhúsinu. Það voru
nokkrar kunningjakonur hjá
mér. Þá kom jrfir okkur skúr.
Geðslegt' er það ekki.
Eg kveð en doka við um leið
og konan sýnir mér innganginn,
þar sem fjalirnar hrynja úr
veggnum. Hér rennur allt inn
þegar rignir segir hún annarshug
ar og að lokum kemur spurning-
in, sem ég er stöðugt að búast
við: Vitið þér hvenær þetta verð
ur útkljáð með Skúlagötuhúsin?
Við sóttum um og höfum vott-
orð hjá lækninum.
Framh. á 7. síðu. .
eitthvað að gerast, þar sló hjurta þjóðlífi a” , 'ðveldanna. d.ggur sovétrithöfundur. um ástæðum hafði ég fengið þá vín ásamt hæíilognm skammti
samtíðarinnar. f dahl Grieg Fyrst er Grieg var í Moskvu, Seinna kom í Ijós, að hann var skoðun, að ekki væri hægt að af „sakuski“ át' vísu sinn
vildi vera, í'-r.r n stórfengleg- kynntist hann einkum mönnum þá’ttakandi í aðgerðum, sem binda neinar vonir vi-i norska þátt í að gera . ..a kvöld svo
ustu atburö.. gc-.Aust. Þess úr sendi.- -eitum hinna ýmsu. iji!.- etoki gátu talizl bera vott um rithöfunda í slíkum málum. ánægjulegt. En aðalatriðið vai;,
vegna fór hann til Moskvu. Hann landa' og fréttariturum hinna jgjóðhollustu. Grieg hafði t. d. skrifað ,,Norge að Grieg var meistari í samræðu
var ekki ákafur fyigismaður hins erlendu si-irbtaða. llann hafði i Gi jeg var gæddur eins konar i váre njerter“ og þvi annst listinni, þegar þannig lá á hon-
nýja skipulags, en heJdur ekki upph'aíi byrjað rithöfundaríeril eðljsliegri. rrranniþekkingú. Hann mér, að hann hlyti að vera þjóð- um. Hann var ekki svo háfleyg-
fyrirfram svarinn fýgn.qLmaður sinn.sem blaðamaður og bar því sagði ,.mér seinna,. að sér hefði ernissinnaður. L. trúði því ekki, ur, að hann yrð'í þreytandi,
þess; hann kom lii að kynna sér jafnan hiýjan hug . til blaða- aéltaf íundist Pilnjak skorta eitt- en híns vegar var augljóst. að fyndni hans kom öllum í goit
það. manna. Einkum umgekkst harm úvað. Mann gat ekki gcrt sér hann var cnn reikandi, skorti skap sem kringum hann vorrj.
Höfuðbórg,• JSovétríkjanna var frmga fréttaritara.fyrir hinar ai- iu.e-in fyrir, tovað það var, en hon þekingu á marxisma og hinni Hann var ekk: bttur, ■ en hafði
alls. ekki glæsileg i þá daga. Hún þjóðlegu fréttastofjir. Slíkir menn um fannst hann aldrei heill. dialektísku efnishyggju, og því sérstakt • lag á að láta þá, setn
var kaldranaleg-og hv i-sdagsleg. verða að l.unr.a á. mörgu skil cg : - J ár vann ég hjá alþjóða- var það blátt áfram skylda min við hann ræddu, njóta sdn til
l'ólkið, sem sást á götunum, var ekki sízt að geta fylgzt vel með úigúuf.vrirtæki. sem hafði að- að beina honum inn á rétta fulls. f stuttu máJi sagt, hann
fálátt og druiiiáíégt eða .fúllt því, scm geríst bak við hin páli- seLir sitt við Nikolskaja-götu. braut. Rödd L. var næri-i ógn- var snillingur og bráðskemmti-
einhvers konar óróa. Meginá- tísku tjöld. Margir þessir frétta- Eg hafði enn ekki hitt Nordahl and:, hin himinbláu augu hans legur félagi. Hio eina, sem var
herzlan vár lögð á uppbyggingu ritarar em gáíumenn en verða Grieg er hann hafði dvalizt störðu ásakandi á mig. Eg varð dálítið þvingandi við hann, var
þungaiðnaðarins. Framleiðsla oft ,og tíðum kærulausir stefnu- nokkrá mánuði í Moskvu. En þá nð láta undan. eirðarleysi hans og tilhneyging
þeirra vara, scm töldust til auk- leysingjar á bví að tala og skrifq _ , ,vo til, . að vinur minn L. Eg hitti Nordahl Grieg í fvrsta til að nota samtíðarmenn sína
inna lifsþæginda. varð að sitja eins og hu.mænctur þeirra viíja. t.íunskur ritnöfund. v, sein dvaiizt sinn á iieiinili L. á vinnustofu á sem uppistöðu í skáldverkum
á hakanum. Mikill meirihluti í Moskvu hafði Grieg gott tæki- ••laíði um hfíð í Moskvu, spurði hótelinu við Kitaigorod-múrinn, sínum. Þetta kvóid naut hann
þjóðarinnar virtist lítinn áhuga færi til að kynna sér þessa á- .itt sinn hvort • cg þekkti Þar bjó L. ásamt konu sinni, sem sín prýðilega, Kann sagði okkur
hafa á þessum stnrkostlegu á- rekstra milli samvizkunnar og Grieg. Eg kvað nei vi.ð. .,En var rússnesk. Nordabl Grieg var sögur úr hinum þrönga heimi
ætlunum, sem ekki virtust veila líísbarái .u:mar. Aihuganir sínar .verður að kynhast honum. þar fyrir, er ég kom og sat mak- dipjómatanna og þlaðamannanna
þjóðinni þægilegra og ánægju- hefur hann ett fram í bók sinr r flugskarpur náungi, og indalega í hægindastól. Það var í Moskvu, rœddi um andlega líf-
legra líf. ,,Vcr úrr. alla ver.öld". h.arm er á góðri leið með að siður hans eins 'og sumra ann- ið heima, og að tokum barst tal-
En þessir menn urðu að beygja Grieg kynfitist- einnig þekkl- uec.ln okkar maður.“ L. var ný- arra. sem ég þekki, að hann vildi ið að fasismanum í Þýzkalandi,
sig undir hinn slerka vilja verka ur rússneskum rithöfundum. Um .^g., orðinn sósíalisti og var helzt vera í nærri láréttri stell- sem um þessar mundir hafði
lýðsstéttarinnar. Smátt og smátt eiit skoið bjó ,.ann hjá .Boris ákafur, þegar um var að ingu, cr hann ætlaði að veita þurrkað út síðustu leifamar af
fylltist þjóðin ábuga. einkum Pilnjak. P'újak var ekki. fylgis- ræöa.þjónustu við hið góða mál- andanum útrás. Weinarlýðveldir.v. ífann hvatti
æskan. Þeiia var umbrotatími, roaður sovói-skipujagsins, cjn engu ö;i:. Eg, verð að játa, að ég var Þ. v ': m.mfundir okkar gáfu okkur hina ,rétttrúuðu“ til að
það voru leysingar og gróandi í að síður var hann viðurkenndur dúlúið efablandinn. Af -. inhverj-' góð iyrirheit. Hið. ága ia Krím- Fraroh. á 7. s><“.