Nýi tíminn - 12.03.1947, Blaðsíða 3

Nýi tíminn - 12.03.1947, Blaðsíða 3
Miðvikudagur 12. marz 1947. NÝI TIMINN S nógu erfitt fyrir fullorðna fólkið Samt verð ég að kynda afetn; að hafa sig upp. Bragginn var, sólanhringinn, því sjúklingarnir: óinnréttaður þegar við fengum þjást af eins miklum hitabrevt-! . hann. Viðgerðin hefur kostað um i ingum og verða í slíkum húsa 10 þúsund krónur — vinna þó kynnum. Eg verð alltaf að hafa ekki reiknuð. Fyrst þegar við andvara á mér alla nóttina. fluttum hingað, fraus inni þegar j í öllum lækningafeókum segir fraus úti. Nú er bragginn for-. að um meðgöngutímann þurii skalaður, og mikið skárri síðan. konan að lifa rólegu og áhyggju-; Eftir þennan tima, þrjú ár sem litlu lífi. Hún eigi að lesa hýrg- í fjölskyldan hefur feúið hér, eru andi bækur, vera mikið í hreinu dívanar, kommóður og skápar lofti, sofa vel og forðast geðs- 1 allt botnlaust af fúa. Grunnur- • hræringar. Þar stendur líltoa að inn er eitt fen og gólfið frýs i allir þeir sem umgangast kon- þegar frost er. Hurðarlaus una, heimilisfólk og samborgarar sundurryðgaður toárujárnskamar felasir við braggadyrunum. Það er stundum erfitt að komast þangað, segir konan. í þýðviðri rennur aurinn hér ofan af hæð- inni og tekur í miðjan kálfa á leiðinni út þangað. Það er bezt eigi að taka sérstakt tillit til hennar. Umhverfi þessarar móður kem ur ekki heim ' við forskrift lækningabókanna. — Komizt þér á Landspitalann j til að fæða? spyr ég. — Eg hef I Á annað þúsund Eeykvíkingar búa i lierinamuiskáium. að segia það eins og er, segir sótt um það, svarar hún. En ég skarpleg kona og er að sjóða unga konan. Maður ofkælist , veit ekkert. Eg ætla að reyna að ■ kjötsúpu. Allt er hreint og fág- ikvef, eru þau með þao í marg- né éta hana upp. Þetta" er óriýt hvert sinn sem maður fer þang-jkoma börnunum fyrir. Það er enga hjálp að fá. Eitt augnablik Vatnið þarf að bera um 100 i bregður fyrir gráthljóði í rómn- metra. Það væri nú ekki svo voðalegt fyrir ungar og full- hraustar manneskjur, segir hin eldri. En fyrir mér sem er biluð á heiLsu, er þetta allt nokkuð andstætt. Eg er nú að verða feúin að fara með það litla sem eftir var af heilsunni, þessi þrjú ár. Það er orðin dýr húsaleigan. Brátt er ég stödd í öðrum bragga. — Oliustybban mætir mér í dyrunum. Þunguð kona kemur til dyranna. Maður henn- ar og elzta dóttirin liggja í rúm- inu, haía fengið mænuveiki. Börnin eru fjögur, Snotur börn, furðanlega vel til fara. — Við urðum að flytja í haust, segir konan. Það vill enginn hafa barnafólk í sínum húsum. Við keyptum þennan bragga og lét- um innrétta hann. En við höf- um ekki fengið að leiða í hann rafmagn. Maðurinn minn þolir ekki olíustyibbuna. Honum verð- ur svo þung^ fyrir brjósti. — um. Það sækir allt að í einu, segir hún. Börnin’ fá að feorða. Þau eru alltaf kvefuð og móðir- in getur litið látið þau vera úti, að. íbúðin öll máluð í ljósum lit, smekkleg( einföld glugga- tjöld, útsaumaðir, hreinir og sléttir dúkar á eldhústoorðinu. Eg finn enga lykt nema af kjöt- súpunni. Þegar húsmóðirin hefur heyrt þvi hún kcmst ekki yfir að lita , er'in<di mitt og sér jafnframl I eftir þeim. I undrunarsvip á mér, segir hún; Steinolíuvélin í eldhúsinu ósar j — Við búum hér hjá mága- og konan berst vrð sótið. fólki. Húseigendurnir bjuggu Þið hafið vatn inni. — Já, hérna í qðru herberginu fyrst, svarar hún. Við'keyptum líka en svo losnaði íbúðin uppi og vatnssalerni og séttum það nið- ur, en það er lítið gagn að því, því vatnsmagnið er svo lítið. Eg spyr hana um þvottinn. — I toragga þar skammt frá er'þvotta; pottur og þar þvo fjórar hús- mæður. En það er bara verst fyrir mig að þurfa alltaf að vera að hlaupa frá, því þegar ég kem aftur, er þvotturinn gaddfrosinn í balanum. * Næst er ég aftur komin í kjallara í Austurbænum. Glugg- arnir eru 20 cm. upp úr jörðu. Við eldavélina stendur ung og þau komust þangað. Við borgum dhga húsaleigu, en reynum að halda þéssu við eftir föngum. Maðurinn minn málar allt pláss- iþ á hverju ári. Eina ráðið er ar vikur. ' Heimilislæknirinn kennir íbúðinni um. Fjölskyldan hefur sótt um íbúð á Skúlagötunni, en það verða víst ekki margir sem kom- saumavél, en rotturnar dansa þarna niðri, dauninn leggur upp, og á nóttunni sýður í skolpleiðsl unum eins og í bver. Stundum er varla svefnfriður fyrir þessari ast þar inn; sé'gir konan um leið I tónlist úr undirdjúpunum. * og ég fer. | Svo lekur eddhúsið ef nokkuð , » Nú er ég að nálgast miðbæinn. ^er niður á baðherbergisgólfið Geng inn undir tröppur niður ■ bérna fyrir ofan. Það kemur á við. Kem niður í eldhús til oft fyrir að ég verð að fleygja miðaldra konu. Hún býður mér matnum. að ganga inn í stofu. Það er enn þá niður á við. Hún sýnir mér inn í annað herbergi. Þar eru fjórir beddar með hreinum sæng úrfötum. Hún' býr þarna ásamt þremur uppkomnum dætrum. Konan lyftir upp gamalli hand- saumavél. Eg ímynda mér að að vera alltaf að hreinsa til j hún ætli áð fara að taka til og annars væri þetta bara dauði. Það eru 190 cm. undir loft, ef gluggi er opnaður, fyllist allt.iaf ryki frá fjölfarinni götu. Um langan tíma um daginn nægði kolaofninn í eldunarplássinu ekki til að hita nema það og annað herbergið. — Kolin voru svo vond. Þá rann herbergið allt rýma gangveginn. Undir sauma- vélinni kemur í ljós gat ca. 35 cm-. á lengd og 20 á breidd, þar sem það er að breiðast. — Hefur ekki verið eitrað fyrir rottur hér? — Jú en þær hafa aldrei ver- ið fjörugri en fyrst á eftir, svar- ar húsmóðirin. Þeim hefur ekki í slaga. Ef börnin fá smávegis enn tekizt að flytja saumavélina Þegar lengst gengur verður manni stundum á að hlæja. Um daginn vorum við að drekka kaffi í eldhúsinu. Það voru nokkrar kunningjakonur hjá mér. Þá kom jrfir okkur skúr. Geðslegt' er það ekki. Eg kveð en doka við um leið og konan sýnir mér innganginn, þar sem fjalirnar hrynja úr veggnum. Hér rennur allt inn þegar rignir segir hún annarshug ar og að lokum kemur spurning- in, sem ég er stöðugt að búast við: Vitið þér hvenær þetta verð ur útkljáð með Skúlagötuhúsin? Við sóttum um og höfum vott- orð hjá lækninum. Framh. á 7. síðu. . eitthvað að gerast, þar sló hjurta þjóðlífi a” , 'ðveldanna. d.ggur sovétrithöfundur. um ástæðum hafði ég fengið þá vín ásamt hæíilognm skammti samtíðarinnar. f dahl Grieg Fyrst er Grieg var í Moskvu, Seinna kom í Ijós, að hann var skoðun, að ekki væri hægt að af „sakuski“ át' vísu sinn vildi vera, í'-r.r n stórfengleg- kynntist hann einkum mönnum þá’ttakandi í aðgerðum, sem binda neinar vonir vi-i norska þátt í að gera . ..a kvöld svo ustu atburö.. gc-.Aust. Þess úr sendi.- -eitum hinna ýmsu. iji!.- etoki gátu talizl bera vott um rithöfunda í slíkum málum. ánægjulegt. En aðalatriðið vai;, vegna fór hann til Moskvu. Hann landa' og fréttariturum hinna jgjóðhollustu. Grieg hafði t. d. skrifað ,,Norge að Grieg var meistari í samræðu var ekki ákafur fyigismaður hins erlendu si-irbtaða. llann hafði i Gi jeg var gæddur eins konar i váre njerter“ og þvi annst listinni, þegar þannig lá á hon- nýja skipulags, en heJdur ekki upph'aíi byrjað rithöfundaríeril eðljsliegri. rrranniþekkingú. Hann mér, að hann hlyti að vera þjóð- um. Hann var ekki svo háfleyg- fyrirfram svarinn fýgn.qLmaður sinn.sem blaðamaður og bar því sagði ,.mér seinna,. að sér hefði ernissinnaður. L. trúði því ekki, ur, að hann yrð'í þreytandi, þess; hann kom lii að kynna sér jafnan hiýjan hug . til blaða- aéltaf íundist Pilnjak skorta eitt- en híns vegar var augljóst. að fyndni hans kom öllum í goit það. manna. Einkum umgekkst harm úvað. Mann gat ekki gcrt sér hann var cnn reikandi, skorti skap sem kringum hann vorrj. Höfuðbórg,• JSovétríkjanna var frmga fréttaritara.fyrir hinar ai- iu.e-in fyrir, tovað það var, en hon þekingu á marxisma og hinni Hann var ekk: bttur, ■ en hafði alls. ekki glæsileg i þá daga. Hún þjóðlegu fréttastofjir. Slíkir menn um fannst hann aldrei heill. dialektísku efnishyggju, og því sérstakt • lag á að láta þá, setn var kaldranaleg-og hv i-sdagsleg. verða að l.unr.a á. mörgu skil cg : - J ár vann ég hjá alþjóða- var það blátt áfram skylda min við hann ræddu, njóta sdn til l'ólkið, sem sást á götunum, var ekki sízt að geta fylgzt vel með úigúuf.vrirtæki. sem hafði að- að beina honum inn á rétta fulls. f stuttu máJi sagt, hann fálátt og druiiiáíégt eða .fúllt því, scm geríst bak við hin páli- seLir sitt við Nikolskaja-götu. braut. Rödd L. var næri-i ógn- var snillingur og bráðskemmti- einhvers konar óróa. Meginá- tísku tjöld. Margir þessir frétta- Eg hafði enn ekki hitt Nordahl and:, hin himinbláu augu hans legur félagi. Hio eina, sem var herzlan vár lögð á uppbyggingu ritarar em gáíumenn en verða Grieg er hann hafði dvalizt störðu ásakandi á mig. Eg varð dálítið þvingandi við hann, var þungaiðnaðarins. Framleiðsla oft ,og tíðum kærulausir stefnu- nokkrá mánuði í Moskvu. En þá nð láta undan. eirðarleysi hans og tilhneyging þeirra vara, scm töldust til auk- leysingjar á bví að tala og skrifq _ , ,vo til, . að vinur minn L. Eg hitti Nordahl Grieg í fvrsta til að nota samtíðarmenn sína inna lifsþæginda. varð að sitja eins og hu.mænctur þeirra viíja. t.íunskur ritnöfund. v, sein dvaiizt sinn á iieiinili L. á vinnustofu á sem uppistöðu í skáldverkum á hakanum. Mikill meirihluti í Moskvu hafði Grieg gott tæki- ••laíði um hfíð í Moskvu, spurði hótelinu við Kitaigorod-múrinn, sínum. Þetta kvóid naut hann þjóðarinnar virtist lítinn áhuga færi til að kynna sér þessa á- .itt sinn hvort • cg þekkti Þar bjó L. ásamt konu sinni, sem sín prýðilega, Kann sagði okkur hafa á þessum stnrkostlegu á- rekstra milli samvizkunnar og Grieg. Eg kvað nei vi.ð. .,En var rússnesk. Nordabl Grieg var sögur úr hinum þrönga heimi ætlunum, sem ekki virtust veila líísbarái .u:mar. Aihuganir sínar .verður að kynhast honum. þar fyrir, er ég kom og sat mak- dipjómatanna og þlaðamannanna þjóðinni þægilegra og ánægju- hefur hann ett fram í bók sinr r flugskarpur náungi, og indalega í hægindastól. Það var í Moskvu, rœddi um andlega líf- legra líf. ,,Vcr úrr. alla ver.öld". h.arm er á góðri leið með að siður hans eins 'og sumra ann- ið heima, og að tokum barst tal- En þessir menn urðu að beygja Grieg kynfitist- einnig þekkl- uec.ln okkar maður.“ L. var ný- arra. sem ég þekki, að hann vildi ið að fasismanum í Þýzkalandi, sig undir hinn slerka vilja verka ur rússneskum rithöfundum. Um .^g., orðinn sósíalisti og var helzt vera í nærri láréttri stell- sem um þessar mundir hafði lýðsstéttarinnar. Smátt og smátt eiit skoið bjó ,.ann hjá .Boris ákafur, þegar um var að ingu, cr hann ætlaði að veita þurrkað út síðustu leifamar af fylltist þjóðin ábuga. einkum Pilnjak. P'újak var ekki. fylgis- ræöa.þjónustu við hið góða mál- andanum útrás. Weinarlýðveldir.v. ífann hvatti æskan. Þeiia var umbrotatími, roaður sovói-skipujagsins, cjn engu ö;i:. Eg, verð að játa, að ég var Þ. v ': m.mfundir okkar gáfu okkur hina ,rétttrúuðu“ til að það voru leysingar og gróandi í að síður var hann viðurkenndur dúlúið efablandinn. Af -. inhverj-' góð iyrirheit. Hið. ága ia Krím- Fraroh. á 7. s><“.

x

Nýi tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Nýi tíminn
https://timarit.is/publication/883

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.