Nýi tíminn - 23.10.1952, Side 6

6) — NÍI TÍMINN — Fimmtudagur 23. október 1952
óþokkabragðaráðuneyti að verki
SÉRHÆFING er kjörorð nú-
tímaris, í vopnasmíðum ckki
síður en á öðrum sviðum, en fáa
mun hafa órað fyrir því að sér-
hæfingin er komin á það stig
að farið er að framieiða skot-
vopn, sem að allri gerð eru mið-
uð við það eitt að þau séu
hentug verkfæri í höndum laun-
morðingja. Af einskærri tilvilj-
un varð það opinbert í april í
vor, að sl:k vopn' \eru smíðuð
í þúsunda tali fyrir Bandaríkja-
stjórn. Þá bar það við að maður
að nafni Schuster var myrtur á
götu í New York. Morðið vakti
óvenju mikla athygli, vegna þess
að Schuster hafði rétt áður komið
upp um Sutton nokkurn, banka-
ræningja, sem lengi hafði verið
leitað. Mánuði eftir að morðið
var framið fannst morðvopnið,
og að sögn New York Times 8.
apríl þ.á. var það skammbyssa,
nefnd Chiefs Special, „tiltölulega
ný flöt tegund með stuttu (tveggja
þumlunga) hlaupi og aðeins sex
og hálfs þumlunga löng enda á
milli.... til notkunar fyrir menn
í leyniþjónustu hersins vegna
þess að hún er svo flöt að ekki
ber á þótt menn í borgaralegum
klæðum beri hana.... Vopnið er
smíðað til notkunar í návígi og
tii þess að skjóta hratt.... hægt
er að skjóta þeim fimm skotum,
sem þessi slcammbyssa tekur, svo
ótt að óvönum eyrum myndi
heyrast að einungis tveim hefði
verið hleypt af“. Byssan, sem
Schuster var banað með, var ein
af fjórtán, sem stolið hafði verið
af bryggju Bandaríkjahers í
Brookiyn úr sendingu 2000 sams-
konar skotvopna, sem fara áttu
til Evrópu.
HIÐ bandaríska stórblað gaf
þessar upplýsingar í fram-
hjáhlaupi i frásögn af fréttnæmu
morðmáli og oar ekki á að því
þættu þær á neinn hátt rnerki-
legar. Hins vegar er hætt við að
ýmsum Evrópumönnum þyki það
hálf óþægileg tilhugsun að vita
þúsundir bandarískra spæjara
laumast mitt á meðal sín búna
návígisskotvopni, sem er svo hug-
vitssamlega gert að ekki sér einu
sinni bungu á vasanum og fimm
skothvellir renna saman í eitt við
notkun þess. Bandariskum ráða-
mönnum er gjarnt að státa af
því, hve mörgum milljónum þeir
geti banað með kjarnorkusprengj-
um sínum en ljóst má vera af lý&-
ingunni á Chiefs Special að þeir
hafa ekki síður hugsað fyrir
manndrápum í smáum stíl. En
nú hefur tekizt svo óhöndulega til
að hluti af skránum yfir þá, sem
ætlunin er að kála við tækifæri,
hefur komizt i hendur manna,
sem eru ekki meira en svo hrifn-
ir af því að bandaríska leyni-
þjónustan trakteri fólk, sem
henni gezt ekki að, á fimm
skammbyssukúlum á sekúndu.
Það vakti geysilega athygli er
þýzki sósíaldemokratinn Georg
August Zinn, - forsætisráðherra
fyikisstjórnarinnar í Hessen,
skýrði frá því i siðustu viku að
bandaríska lcyniþjónustan hefði
skipulagt fyrrverandi nazistaliðs-
foringja til skæruhernaðar og
morða.
^HC<KKI var von að Zinn gæti
orða liundizt. Af 95 papp-
írsörkum þöktum nöfnum þess
fólks í Vestur-Þýzkalandi, sem
átti að „gera óskaðlegt", með
byssukúlum ef þörf þætti, voru
nöfn flokksbræðra hans, vestur-
þýzkra sósialdemokrata, á 80 en
aftökulistinn yfir kommúnista
komst fyrir á 15 örkum. Máske
hefur nafn Zin n sjálfs verið
þarna að finna, því að í hópi
sósíaldemokratanna, sem koma
átti fyrir kattarnef, voru þing-
menn á fylkisþingum og ríkis-
þingi og ráðherrar í fylkisstjórn-
um. Bandai'íska hernámsstjórnin
í Þýzlcalandi hefur játað að upp-
lýsingar Zinn séu réttar, og Don-
nelly hernámsstjóri hefur orðið að
lofa að senda utanrikisráðuneyt-
inu í Washington skýrslu um
þessa framtakssemi bandarísku
leyniþjónustunnar í Vestur-Þýzka-
landi.
U
TR því að bandaríska leyni-
þjónustan undirbýr hóp-
morð í bandamannaríkjum sínum
í Vestur-Evrópu, má nærri geta
hvaða starfsaðferðum hún beitir í
„óvinalöndunum" í austurhljuta
álfunnar. Bandaríska vikuritið
U.S. News & World Report skýrði
lítillega frá þeim fyrirætlunum,
sem efst voru á baugi í Was-
hington árið 1948. I hefti, sem
kom út 9. apríl það ár, segir
frá „hernaðaraðgerð X" sem ver-
ið sé að undirbúa. Þar er rætt
um ýmsar leynileiðir í „barátt-
unni gegn kommúnismanum" allt
frá „fjárhagsaðstoð við andkom-
múnistíska v'éikaiýðsforingja" í
Vestur-Evrópu til „morða á kom-
múnistaforingjum" í Austur-Evr-
ópu. I New York Tlmes 9. des-
ember í fyrra ræðir James Rest-
on um „hernaðaraðgerð X“ í
framkvæmd. Hann kallar nefnd-
ina til að stjórna sálrænum hern-
aði (Psychological Strategy Bo-
árd), sení ‘Hú ' stárftfl4' i ‘•WáSMlftg*
ton, Óþokkabragðaráðuneytið. — 1
nefndinni eiga sæti fulltiúar ut-
anríkisráðuneytisins, landvarna-
ráðuneytisins, Bedeil Smith, hers-
höfðingi og fyrrverandi sendi-
herra í Moskva, nú yfinnað-
ur leyniþjónustu Bandaríkjanna.
(Central Intelligence Agency), og
formaður ncfndarinnar er Alan
Kirk aðmíráll, annar fyriverandi
Moskvasendihérra Trumans.
Nefndin hefur mikið fé til um-
ráða og þarf ekki að gera neina
grein fyrir, hvernig því er varið.
Reston hæðist að bandaríska ut-
anríkisráðuneytinu fyrir að bera á
móti þ\fl að Bandaríkjast j ó rn
„leiki bófa og lögregluþjóna hinu-
megin við járntjaldið".
^~\REIN Restons var skrifuð
að því tilefni að sovét-
stjórnin hafði mótmælt 100 millj-
ón dollára fjárveitingu Banda-
ríkjaþings til að styrkja „valda
menn sem eru búscttir í eða
hafa slóppið frá Sovétríkjunum,
Póllandi, Tékkóslóvakíu, Ungverja-
landi, Búlgaríu, Rúmeníu eða Al-
baníu, annaðhvort til að mynda
af þeim mönnum deiidir úr her-
afla Atlanzhafsbandalagsins eða
í öðrum tilgangi". Kersten full-
trúadeildarmaður, flutningsmaður
tillögunnar um þessa fjárveitingu,
sagði í ræðu á Bandaríkjaþingi:
„Að halda því fram að hermdar-
verk myndu ekki vera þáttur í
frélsunarhreyfíngU í Austur-Evr-
ópu er að gera sig beran að al-
gerri vanþekkingu á þv'í, hvað
frelsunarhreyfing er". Og í Nati-
on’s Business, málgagni Verzlun-
arráðs Bandaríkjanna, segir Ant-
hony H. Leviero, blaðamaður við
New York Times, í apríl í ár:
„Enginn embættismaður vill kann-
ast við það, en við erum að þjáifa
menn í að gerast njósnarar,
skemmdaiverkamenn, sérfræðingar
í grófari tegundum sá'ræns hern-
aðar." í kosningabaráttunni fyrir
forsetakosningarnar í Bandaríkjun-
um i haust hefur komið í ljós,
að ýmsum ráðamönnum þar í
landi þykir of lítið að gert á
þessu sviði. Eisenhower hershöfð-
ingi og Dulles, tilvonandi utan-
ríkisráðherra hans, hafa krafizt
þess að skemmdarverk og undir-
róðursstarfsemi i öðrum löndum
verði ekki lengur rekin á laun
heidur lýst yfir opinberlega að
Bandaríkjastjórn sé staðráðin í að
beita þeim aðferðum til að reyna
að kollvarpa öllum þeim ríkis-
stjórnum í hciminum, scm ekki
finna náð fyrir augum hennar.
M. T. Ó.
Steínuyíirlýsing Steíáns Jóhanns:
vcaicisny mmm
Stefna Bevans og íélaga hans í brezka verkamannaflokknum
og andstaða þeirra við bandarískan yfirgang er „ósósíalistísk.
barátta", sagði Stef'in Jóhann Stefánsson formaður íslenzka
Alþýðuflokksins á þingi 15. þ.m.
Yfirlýsing þessi kom í um-
ræðum um viðbótarsamning við
Atlanzhafsbandalagssamning-
inn, sem ríkisstjórnin hefur
lagt fram á þingi, í honum felst
: ■ - ■■■ m
. .... : ,,a'
$jm ÍP
i í •/ W;"
i! , ?1,\ a™umm
*Bh............
Stefán Jóhann Stefánsson
fUllgilding á endurhervæðingu
Vesturþýzkalands og aðild þess
að svonefndu „Varnarbanda-
lagi Evrópu“.
Finnbogi Rútur Valdimars-
son benti á að þetta væri eitt
helzta átakamálið í Vestur-
Evrópu um þessar mundir og
hefði verið um langt skeið.
Væri engan veginn víst að V-
Þjóðverjar sjálfir létu að vilja
Bandaríkjanna í þessu efni, t.
d. væri vesturþýzki sósíaldemó-
krataflokkurinn algeriega and-
vígur þessum aðgerðum og
brezki verkamannaflokkurinn
sömuleiðis. Taldi hann ástæðu-
laust að íslendingar færu að
fuilgilda þetta mál, áður en út-
séð væri um úrslit þess.
Stefán Jóhann ókyrrðist mjög'
meðan Finnbogi lýsti afstöðu
sósíaldemókrata í Vesturevrópu
í þessu máli, og spratt síðan
upp til að flytja þá yfirlýsingu
sem að framan greinir. Jafn-
framt kvaðst hann vita það
af einkaviðtölum við ýmsa þú-
bræður sína í þessum löndum
að þeir værit ,,í prinsipinu“ sam
þykkir endurhervæðingu Vest-
urþýzkalands, þótt þeir létu
öðruvísi um sinn.
í Mannfjöldaskýrslum 1941—
1950, sem Hagstofan hefur ný-
lega gefið út, er meðal annars
að finna upplýsingar um hjóna-
bönd. Sést þar að af 1000 brúð
hjónum hafa um 80 brúðgumar
og 60 brúðir gifzt í annað sinn
og þrír brúogumar og ein briið-
ur þrisvar éða oftar.
Á þessum ái'atug hefur engin
brúðu’r komizt hærra en að
ganga að eiga þriðja mann
sinn. Hinsvegar giftist einn
brúðgumi í fimmta sinn árið
1941, einn í sjötta sinn 1943 og'
einn í sjöunda sinn 1947. Sé
þetta sami maðurinn sem vel
má vera, er þrautseigja hans
annálsverð.
13 af bókum Laxness komnar I
samsíæSri útgáfu
Heiman ég fór, hin nýja bók Halldórs Laxness sem Nýi tím-
inn hefur áður minnzt á, er nýkomin út og er það áttunda
hókin í heildarútgáfunni nýju af verkum hans.
Heiman ég fór er uppkast
að Vefa.ranum mikla og í for-
mála að bókinni segist höfund-
urinn hafa gengið frá því 1924
Dr. Stefán Einarsson fékk hand
ritið súður í Frakklandi, en þar
hafði Laxness skilið það eftir
í frönsku klaustri. Dr. Stefán
Einarsson o. fl. kunningjar
Laxness lögðu að honum að
gefa bók þessa út og í for-
mála bókarinnar segist Kiljan
hafa látið undan þessum ósk-
um og segir síðan: „....hvað
sem bókmenntagildi þessa litla
verks líður, þá er það sjálfs-
mynd úr æsku dichtung und
wahrheit æskumanns um gelgju-
ár sín fram til seytján ára
aldurs“.
Af heildarútgáfunni af verk-
um Kiljans hafa nú verið gef-
in út Vefarinn, Alþýðubókin,
Kvæðakverið, Salka Valka og
Sjálfstætt fólk af eldri bókun- ir 2—3 ár.
um og þrjár nýjar hafa komið
út í heildarsafninu Reisubókar-
korn, Snæfríður Islandssól og
nú síðast Heiman ég fór.
Nokkrar af fyrstu útgáfunum
af sumum bókum Laxness
komu út í samra fonni og broti
og heildarút.gáfan og hafa þær
nú verið bundrar inn í samskon
ar band og geta því fallið inn
í heildarútgáfuna. Eru það Sjö
töframenn, Atómstöðin, Vett-
vangur dagsins, Sjálfsagðir hlut
ir og íslandsklukkan. Eru því
13 af bókum skáldsins komnar
í samstæðri útgáfu.
tJtgáfunni Iokið eftir 2—3 ár.
Næsta bindi í heildarútgáf-
unni verður sennilega eitthvað
af smærri ritiun skáldsins og
þá að líkindum í einu bindi.
Næst kemur Ljósvíkingurinn í
1—2 bindum og er ráðgert að
heildarútgáfunni verði lokið eft-
w BTt In « M W
Gí voða, ef hér yrði erlendur
ylfi Þ. Gíslason ber her aö staðaldrl, og sjálfstu-ði
sig mjög upp undan því í AB- landsins yrði nafnið eitt, ef
blaðinu i gær að Þjóðviljinn aðrar þjóðir kænm hér upp
hafi litla trú á heilindum hans víggirðingum og gættu þelrra.
í sambandi við framferði her- Isiendingar eiga að halda
'námsliðsins og spillingu þá sem fast vlð algert vopiUeysi sitt,
af hernáminu leiðir. Segir pró-
fessorinn að þetta sé „skrýtið",
því eðlilegra hefði mátt télja
að sósíalistar „fögnuðu því, er
menn úr öðrum flokkum benda
á þessi vandamál og reyna
að greiða fyrir viðunandi lausn
þeirra".
Það er vissulega rétt að sósí-
alistar fagna hverjum þeim
manni sem af heilindum og
heiðarleik vill veita þjóðinni
lið í baráttu hennar gegn spill-
ingaráhrifum hernámsins, hvað
sem öðrum skoðanaágreiningi
•'iður. En Gylfi Þ. Gíslason get-
ur a.ldrei orðið í þeim hópi
framar.
bæði í frlði
og ófriði.Þéir
eiga aldrei
að segja
nokkurri
þjóð stríð á
hendur, aldr-
ei heyja
styrjöld gegn
nokkurri
þjóð. lsl. eiga
og aidrei að
Iejrfa erlendum her dvcl í Iand-
inu á friðartímnm og aldr-
ei þola þar neinar erlendar
herstÖðvar, enda er landíræðl-
leg lega Iandsins þannig, að
, á slíku er sem betur fer ekki
29. marz 1049 helt Gylfi Þ. þörf ti| varnai. landinu gegn
Gislason ræðu a Alþingi, og árá& úr þelrri átt| ^ Is_
rýimst m.a. pannie; ao orði: , , .. , x
x 6 ^ laiul myndi fyrst og fremst
„Eg var og er þeirrar skoð- óttast. Hi3 aukna
örygg;i sem
unar, að Island sé ekki í beinni af því lelddi myndl og hvergi
hættu ai hernámi Eússa þótt nærri Vega gegn þeirri gífur-
slyrjöld hrytist ut, milli þeirra iefrU hættu sem slíkt hefði í
og Bandaríkjanna. Ég taldi því for meS ser fyrir sjalfstæði
og tel enga ástæðu til lier- og þjo)“sernl lslendinga, tungu
varna hér á landi, sem betur þeirra og menningu“.
fer, því að sjálflr höfum við
engin tök á að koma þeim upp Þetta var 29. marz 1949,
°t> enga getu til að stofna þann skömmu fyrir kosningar. —
her, er gæti varið iandið árás, Nokkru eftir kosningar, í upp-
en af setu erlends hers í land- hafi árs 1951, settist þessi
inu á friðartímum mundl stafa sami Gyifi Þ. Gislason á
stórkostlegur þjóðernisháski. ls- laumufundi með öðrum þing-
Ienzkri tungu og íslenzkri mönnum þríflokkanna og bað
menningu hlyti að verða stefnt um að erlcndur her legði land-
ið undir sig.
Samkvæmt sjálfs sín lýs-
ingum bað hann um að yfir
Islendinga yrði leiddur stór-
kostlegur þjóðernisháski, að
íslenzkri tungu og íslenzkri
menningu væri stefnt í voða,
að sjálfstæði landsins yrði
nafnið eitt.
Síðan þagði Gylfi Þ. Gísla-
son um þeisi mál lengi vel, en
nú líður enn að kosningum,
og ptófessorinn hefur hafið
mikil ræðuhöld um siðferðileg-
ar afloiðingar hernámsins og
þann háska sem stafar af
sambúð hermannanna og is-
lenzkrar æsku.
En það þarf ekki mikla
röltvísi til að gera sér Ijóst,
að ef um það knma fyrir-
mæli frá hærri stöðum, frá
þeim aðilum sem buðu Gylfa
Þ. Gíslasyni til Bandaríkja-
ferðar í sumar, sezt hann um-
svifalaust á nýja leynifundi
og biður um að herliðið at-
hafni sig sem allra mest í
Reykjavílr og hafi sem nán-
ust samskipti við íslenzka
æsku.
Það eru þessar óbrotnu og
augljósu staðreyndir sem valda
þvi að enginn óspilltur Islend-
ingur getur treyst eiðum og
svardögum Gylfa Þ. Gíslason-
ar eða veitt honum umboð til
að fara með atkvæði sitt, engu
fremur en hægt er að treysta
Rannveigu Þorsteinsdóttur sem
hefur hegðað sér á nákvæm-
Iega sama hátt.
Og er þetta nokkuð „skrýtið",
Gylfi ?