Nýi tíminn - 19.02.1953, Síða 2

2) v- NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 19. febrúar 1953
sfindém og kommúnisma,
Séra Jóhann Hannesson kveðst andvígur Kína-
stjérn vegna þass a§ hún „hafi sparkað í rass-
inn á sér, rekið sig át og iæst hurðinni“
Stúdentafundurinn á sunnud. um kommúnisma og kristindóm
var fjölsóttur, en þótt einkennilegt megi virðast tóku ekki aðrir
til máls en sósíalistar, að frátöldum guðfræðingum. Jóhann
Hannesson kom þar fram með þá athyglisverðu — en ekki sann-
kristnu — yfirlýsingu að afstaða hans til kínversku alþýðu-
stjórnarinnar vaeri sprottin af persónulegum hefndarhug: það
væri ekki hægt „að taka í hönd l*ess, sem áður liefði sparkað
í rassinn á manni, rekið mann út og læst hurðinni.“
Hér fer á eftir stutt frásögn
af fundinum, en honmn verður
að sjálfsögðu útvarpað í heild
eins og fyrri fundum Stúdenta-
félagsins:
KomRiúnismi og einlífi
Séra Jóhann Hannesson talaði
fyrstur. í upphafi ræðu sinnar
varpaði hann fr.am fjölda spurn-
inga, þar á meðal voru spurningar
eins og þessar t. d.: Erum við
sjálf að þokast nær kommúnisma,
sem sé þægilegri en marx- lenin-
stalinisminn? Var kirkjan komm-
únistisk áður en Marx kom til
sögunnar? Fæstum þessara spurn-
inga leitaðist séra Jóhann við að
svara.
Þvínæst rifjaði hann upp sögu
fyrstu kristnu safnaðanna og
vitnaði þar m. a. í postulasöguna
um það sameignarskipulag
(kommúnisma) ■ sem þeir höfðu
með sér. Hann vitnaði í ummæii
margra kirkjufeðra, sem báru
með sér andstyggð þeirra á auð-
söfnun og arðráni („auðmaður-
inn er ræningi", „sameign er eðli-
leg, einkaeign yfirgangur“ o. s.
frv.) og benti á, að klaustrin
hefðu verið byggð á afneitun
jarðneskra gæða og samyrkju, og
sagði að kirkjan'héfíii'gengið éiin
lengra í kommúnisma en Stalín
. og Maó Tsetúng. Hins vegar hefði
hún reynt hann til þrautar og gef-
izt upp á honum. Það vaeri reynsla
hennar að kommúnismi gaefist að-
eins vel í klaustrum, þar sem kyn-
in væru aðskilin!
Hann sagðist ekki ætla að ræða
hugsjónaíræði kristninnar og
marxismans, en lét sér nægja að
taka fram, að þar væri mikið djúp
staðfest á milli. Það væru aðferð-
ir marxismans, sem skiptu máli
en ekki hugsjónafræðin, og þær
aðferðir samrýmdust ekki krist
inni kenningu.
Hann sagði að manneðlið væri
spillt. og ef mönnum lærðist ekki
að breyta eftir lögmálum Guðs
þá gæti dómurinn orðið sá, að
marxisminn kæmist til valda
einnig hjá okkur. Spillingin væri
svo mikil í hinum vestrænu þjóð-
félögum, að við lægi, að þau
hryndu til grunna. Hinsvegar var
helzt að skilja á séra Jóhanni, að
engin lausn mundi fást á þessu
ófremdarástandi hérna megin
grafarinnar, við yrðum að bíða
sameignarþjóðfélagsins hinum
megin. Hann klykkti út með því,
að hann vonaðist til að sjá þar
suma af bræðrum sínum sem
kommúnistar hefðu drepið.
Ekki andstæður, heldur
hliðstæuur
Gunnar Benediktsson flutti síð-
an framsöguræðu sína. Vakti
hann athygli á því í upphafi, að
Stúdentafélagið hefði tekið upp
nýtt snið á vali umræðuefnis; nú
væru ekki leiddar saman ahd-
stæður heldur samherjar. Ef and-
stæður hefðu verið valdar, hefði
umræðuefnið getað heitið: komm-
ún ism i og kapítalismi; eða komm-
únismi og kirkjuvöld eða kristin-
dómur og ortódoksar kirkjustofn-
anir. Því næst rakti Gunnar
hvernig trúarbrögð eru aðeins
eitt atriði þess hugmyndaheims,
sem skapast og þróast í sambandi
við þróun og ástand framleiðslu-
og þjóðfélagsafla. Kristindómur-
inn hefði t. d. upphaflega verið
samtvinnaður þjóðfrelsisbaráttu
og öreigauppreisn, og hinir félags-
legu þræðir þessa uppruna hafa
megnað að setja mót á ýms fé-
lagsleg úrlausnarefni í þjóðfélög-
um þeim, sem hafa talið sig krist-
irinar trúar. Útbreiðsla kristin-
dómsins hefur einnig staðið í sam-
bandi við þjóðfélagsbreytingar,
og eru dæmi íslandssögunnar
næg sönnun þess.
í beinu framhaldi af þessu vék
Gunnar síðan að því að þunga-
miðjan í þróun kristni og kirkju
er afskipti ríkisvaldsins af kirkj-
unni sem stofnun, unz svo er
komið að meginandstaða kristin-
dómsins er víða kirkjan sjálf.
Víða hefur kirkjan verið eitt
miskunnarlausasta kúgunarvald
ráðastéttanna, og rakti Gunnar
þá sögu ýtarlega. Af þessum á-
stæðum hafa víða orðið árekstr
ar milli alþýðuhreyfinga pg
kirkjuvalds, en þeir eðlilegu á-
rekstrar gerðir að tröllasögum
Benti Jiann á hvernig alþýðuríkin
væru nú að framkvæma kenn-
ingu kristinna manna um fagurt
mannlíf, og ættu þeir, sem kynní
ust áður neyðinni og smáninni í
Kína að hafa sérstakar forsendur
til að skilja það og meta. Afstaða
þeirra til þróunarinnar nú væri
í rauninni svar við því, hvort þeir
væru í raun og sannleika kristn-
ir menn.
Raunalega lítil áhrif.
Að afloknu hléi tók til máls
Skúli Thoroddsen læknir. Skýrði
hann frá kynnum sínum af ofsa-,
trúarfólki, og kvaðst efa stórlega
að því liði betur en trúleysingj-
um. Hann kvaðst ekki efa að
margir góðir og vel hugsandi
menn væru í hópi trúboða — en
hversvegna predika þeir endilega
hreina kristna trú meðal svert-
ingja í Afríku eða Asíumanna en
ekki meðal borgara og stjórn-
málamanna í VestuLvEvrópu, sem
lítt virtust mótaðir af kristilegu
hugarfari. Taldi hann áhrif krxst-
innar trúar á þjóðfélög þau, sem
teljast kristin, hafa reynzt rauna-
lega lítil í 2000 ár sem sú ágæta
trú hefði verið boðuð, og því
væri fullreynt að hún væri eng-
an vegin einhlít.
Mjög á^annan veg.
Ingi II. HeJgason bæjarfulltrúi
talaði næstur. Svaraði hann ýms-
um atriðum í ræðu séra Jóhanns
og benti á tengsl kristindóms. og
kommúnisma. Benti hann á að
hinir frumkristnu söfnuðir, sem
hefðu verið hreinræktuð öreigá-
hreyfing með ^nneignarsniði,
héfðú leýstst upp vegná þess að
þeir voru einangraðir íljandsam-
legu- þjóðfélagi. Það hefði álltáf
vantað forsendur þess að hægt
væri að lifa samkvæmt hugsjón-
um kristninnar í svonefndu
kristnu þjóðfélagi. Enn rakti Ingi
frásögn norsks kristniboða af
þróuninni í Kína og var hún mjög
á annan veg en greinar séra Jó-
hanns.
Valdatæki yfirstéttar.
Þá talaði Björn Þorsteinsson
sagnfræðingur og leiðrétti ýmsar
missagnir séra Jóhanns um marx-
isma. Lagði hann áherzlu á, að
þótt hér hefði ekki verið mikið
um að kirkjan væri hagnýtt bein-
línis sem valdatæki yfirstéttar,
hefði hún víða verið beittasta
vopnið gegn sókn alþýðustétt-
Þrefaldur útdráttur.
Síðan talaði Thorolf Smith
stud. theol. Flutti hann fyrst út-
drátt úr ræðum fyrri ræðumanna,
síðan útdrátt úr gömlum. ferða-
sögum sínum og loks útdrátt úr
greinum Vísis um hengingar j
Prag.
Er manneðlið spillt.
Gunnar Benediktsson tók því-
næst til máls á ný og benti á, að
mikið djúp væri staðfest milli
skoðana sinna og séra Jóhanns.
Séra Jóhann teldi að manneðlið
væri spillt, en hann teldi að
manneðlið væri heiðarlegt ef það
fengi að rijóta sín. Hirti hann
loks Jóhann eftirminnilega fyrir
að láta nota sig til sjórnmálaá-
Framhald á 11. síðu
Samkeppnissýning á heimilisiðnaði
Árið 1949 efndi Ferðaskrifstofa ríkisicis og Heimilisiðnaðar-
félag íslands til samkeppnissýningar á íslenzkum minjagripum
í því skyni að auka fjölbreytni í minjagripaiðnaðinum. Voru
undirtektir mjög góðar og sýnt þótti, að hér var ærið verkefni
fyrir hendi. .
Önnur samkepptiissýning verður opnuð í Baðstofunni um
raiðjan aprílmánuð.
í framhaldi af þessu samstarfi
Ferðaskrifstofunnar og Heimilis-
iðnaðarfélags íslands stofnuðu
þessir aðilar fyrirtækið íslenzkur
heimilisiðnaður og hefur jafn-
framt á hendi leiðbeiningar varð-
andi framleiðsluna. Hefur fyrir-
tækið komið sér upp sérstöku
vörumerki, er tryggja á gæði vör-
unnar.
Sala farið vaxandi.
Sumarið 1951 opnaði svo Ferða-
skrifstofa ríkisins heimilisiðnað-
ar- og minjagripaverzlun í húsa-
kynnum sínum, Baðstofunni. Er
búðin í þjóðlegum stíl, eins og
nafnið bendir til. Sala hefur ver-
ið góð og farið vaxandi. Þá hefur
og aðstaða til verzlunar verið
bætt á Keflavíkurflugvelli og sala
einnig aukizt þar. Enn má geta
þess, að síðast á árinu stofnaði
frk. Nanna Þ. Gislason verzlun í
Þingholtsstræti 17, og hefur hún
m. a. á boðstólum vörur frá í. H.
Má segja, að vel horfi fyrir fyrir-
tækinu og nú þegar hafi góðum
áföngum verið náð.
Aðcins vel gerðir munir
lcoma til greina.
Samkeppnissýning, sem boðuð
var 1951 komst því miður ekki á,
en nú er það aftur á móti ætlun
í. H. að hefjast handa og koma
á sölu- og samkeppnissýningu í
Baðstofu F. r. um miðjan api-íl
n. k. og verða verðlaun veitt fyr-
ir bezt gerða muni og einnig fyr-
ir snjallar hugmyndir um minja-
gripi. Aðeins vel gerðir munir
koma til greina og æskilegt væri.
að framleiðendur miðuðu jöfnum
höndum við samkeppni og sölu.
Tillögur um verð hlutanna þurfa
að fylgja og jafnframt þarf að
láta í. H. vita, hversu mikils
magns má vænta af hverri teg-
und. Margs konar vörur koma til
greina.
Innlend efni —
innlendar fyrirmyndir.
Fjölbreytt prjónles, útsaumur
og vefnaður úr innlendu og er-
lendu efni, en þó sem allra mest
úr innlendu og eftir íslenzkum
fyrirmyndum. Skinnavara, t. d.
hanzkar, inniskór, veski, skór,
með íleppum og svo leikföng.
Smíðisgripir bæði tegldir og
renndir úr horni, beini, birki og
öðrum viði.
Samkeppni um þelband.
Sömuleiðis efnir í. H. til sam-
keppni um bezt unnið þelband,
hvítt og mislitt. Verðlaun verða
veitt fyrir bezta band hverrar
tegundar. Bandið þarf að vera
mismunandi gróft. Fínt band,
sem notað er 1 herðasjöl, má bæði
vera einþætt og tvíþætt. Af því
bandi er sérstaklega æskilegt að
fá litbrigði í sauðalitum, t. d.
mórautt, grótt og hvítt. Þá er
mikil eftirspurn eftir þelbandi í
vettlinga og sokka (helzt tvíþætt)
og eru .sauðalitir vinsælastir. —
Einnig er hvítt þelbandi jafnan
vinsælt í nærföt.
I. .H. vill stuðla að samræmingu
verðs á bandi, og að það verði
flokkað eftir gæðum. Þá fyrst er
hægt að koma á föstu verðlagi á
vöruna, að svo miklu leyti sem
verðsveiflur ekki hindra.
Fx-amhald á 11. siðu.
Dalarfull fyrirbrigði á Alþiisgi íslendiisga:
Stjórnarflokkarnir taka siraiaskiptum og samþykkja í
akafa tiilögur sem þeir felldu með köldu blóði fyrir
nokkrum dögum!
Furðulegir atburðir gerðust síðustu daga Al-
þingis, og er vart of mælt að kosningaskjálfti stjórn-
arflokkanna sé farinn að bera nokkurn árangur.
Þessa síðustu daga þingsins voru samþykkt-
ar í þinginu tillögur um tugmilljóna eft-
irgjafir lánsfjár úr ríkissjóði, og það tillögur sem
þingmenn íhalds og Framsóknar sambykktu að fella
við afgreiðslu fjárlaganna, er sósíalistar fluttu þær
bá.
Á fundi efrj deildar tveim dög-
tira fyrir þinglok er þeesi um-
skipti voru orðin sýnileg óskaði
Brynjólfur: Bjarnasson þingm.
stjórnarliðsins til hamingju
með sinnaskiptin. það væri
sannarlega ánægjulegt að þeir
fengjust nú til að veita góðu
máli lið, þó þeir væi'u nýbúnir
áð fella sömu tillögurnar!
I stuttu máli er gangur máls-
ins þessi:
1. Sneinma á þinginu flytur
Ásmundur Sigurðsson frumvarp
um útvegun si ofnfjár til Bún-
aðarbanka íslands, þar sem
lagt er til í 5. gr. að tiltekn-
•um iánum Búnaðarbankans sé
breytt í óafturkræft framlag.
2. Næstu daga á eftir flytjá
þrír' Framsóknarþingmenn í efri
deild sérstakt ’frumvarp vun
þessi ákvæði 5. gr. í frumvarpi
Ásmundar, og bæta við lánum
til byggingarsjóðs verkamanna
og lánadeildar smáíbúðarhúsa.
3. Hins vegar kom enginn á-
hugi fram hjá stjórnarflokkun-
um um að afgrciða málið og
var sýnilega. tilætlunin að þau
sofnuðu í nefnd. Þingmenn
Sósíalista fluttu því við 3. ym-
ræðu fjárlaga öll atriðin úr
íminvarpi Framsóknarþing.
mannanua sem breytingartil-
lögur við fjárlögin, að ríkis-
st'jórninni yrði heimilað að
breyta lánum til lánasjóða
landbúnaðarins, byggingarsjóðs
verkamanna og lánadeildar
smáíbúðarhúsa í óáftúrkræf
framlög og auka, þannig lána-
getu þessara sjóða verulega.
"Þingmenn Sjálfstæðisflókks-
ins og Framsóknar felldu allar
þær tillögur.
4. Um viku fyrir þinglok skilar
Ásmundur Sigurðsson ýtarlegu
nefndaráliti um frumvarp sitt
og rekur þar skollaleik stjórn-
arflokkanna í þessum málum.
Nefndarálitið var birt í Þjóð-
viljanum í gær.
5. Þá rumska hetjur stjórn-
arliðsins og afgreiddu nú
loks úr nefnd í fyrri
deildinni frumvarp Framsóknar
mannanna, sem þeir höfðu
látið sofa fram í þinglok, og
bættu meira að .segja við að
4 milljón kv. lán af greiðsluaf-
gangi ríkissjóðs 1951 til út-
rýmingar heilsuspillandi hús-
næðis skuli ríkisstjórnin lána
að nýju til samskonar fram-
kvæmda jafnóðum og það end-
urgreiðist. En tillögur Sósial-
ista um framlög og lánsheimild
til útrýmingar heilsuspillandi
húsnæði felldi íhald og Fram-
sókn hiklaust við fjárlagaaf-
greiðsluna.
Og loks sigldi þetta ágæta
frumvai’p er vaknaði svo snögg
lega með andfælum ag kosn-
ingaskjálfta er komið var fast
að þinglokum, hraðbyri gegn
um þingið!