Nýi tíminn - 10.06.1954, Page 3

3. og 4. apríl.
DAGARIDANMÖRK
Fimmtudagur 10. júní 1954 — NÝI TÍMINN-----(3
Aovörun.
Það eru vafalaust hundruð
Islendinga sem þekkja Árósa
allvel, a. m.k. betur en undir-
ritaður. Þeir eru hérmeð var-
aðir við þvi að lesa þessa -^--y
grein. Hinir eru þó miklu
fleiri sem ekki hafa til Árósa
komið og ætlast máske til
einhverrar frásagnar.
Árósar — Akureyri.
Það er þá fyrst til að taka
að íbúar Árósa eru taldir
vera frá 160—165 þús., eða
nokkru fieiri en allir Islending-
ar. Borgin liggur vel við verzl-
un og siglingum, er mikil verzl
unarborg. Hér heyrir maður
setninguna: Kaupmannahöf n
er ekki öll Danmörk. Borgin
á sér .langa sögu og íbúarnir
eru stoltir af bórginni sinni,
gott ef þeim er ekki eitthvað
svipað innanbrjósts og Akur-
eyringum, sem þykjast líka
vera höfuðborg (a. m. k. ó-
umdellanlega Norðurlands),
og Akureyringum til athug-
unar er rétt að geta þess að
fyrir 100 árum kváðu íbúar
Árósa ekki hafa verið nema
8 þús.
önnur stærsta hafnarborgin.
Árósar kváðu vera önnur
stærsta hafnarborg Dana,
næst á eftir Kaupmannahöfn,
enda liggur hún vel við flutn-
ingum, við „blátt og brosandi
sundið“ eins og íbúarnir orða
það, og ég efa ekki að hér
sé mjög vinalegt á björtum,
hlýjum sumardögum. — Legu
pláss við bryggjur og bakka
er samtals 7—8 km og kvað
eiga að aukast í 10 km. Héð-
an ganga skip vikulega, ekki
aðeins til nærliggjandi hafna
heldur og til Þýzkalands,
Frakklands, Englands og
Norður- og Suður-Ameríku,
enda fer álitlegur hluti af
landbúnaðarafurðum Dana
um Árósahöfn.
Heimskort í brugghúsi.
Danir virðast furðu lagnir
við að útvega sér markaði.
Innan sviga mætti geta þess
að það mikla Ceres-brugghús
Árósa bauð okkur sexmenn-
ingunum heim, og eftir að
vlð höfðum þrammað um völ-
undarhús hinna miklu brugg-
kera og vorum komnir upp í
dagsljósið aftur til að kynnast
drykkjunum fullgerjuðum sá-
um við heimskort eitt merki
legt, þar sem merkt voru f'
viðskiptalönd fyrirtækisins, m.
a. í Asíu og Suður-Ameríku. —
Það skyldi enginn gera lítið
út því afreki að gera danskt
vatn að eftirsóttri vöi-u i fjar-
lægum heimsálfum.
MOTTINA
við stóðum gagnvart skipa-
smíðastöð Burmeister & Wain
og ígrunduðum að þjóðin á
þessu flata landi, sem hvorki
á vatnsafl, kol né málma,
skuli samt smíða stálskip,
ekki aðeins fyrir sjálfa sig
og okkur Islendinga, heldur
og fyrir sér margfalt stærri
þjóðir. Það mætti gjarna
Það eru ekki aðeins hafskip í
Árósahöfn, þar eru einnig
inargir smábátar — og þeim
er líka ætlaður staður!
- verða þeim sem mest fjand-
£ skapast gegn íslenzkum iðn-
aði nokkurt umhugsunarefni.
Án vatnsafis, kola og raálma.
En það skal malt, og meira,
til þess að danskt vatn verði
útflutningsvara, og maltið
framleiða Danir sjálfir. En
þá erum við farin að tala
um iðnað — og það er ein-
mitt iðnaður sem veitir Árósa-
búum mestar tekjur. Sam-
kvæmt skýrslum og töflum
(að vísu nokkurra ára göml-
um) er olckur vom látnar í
té, greiðir iðnaðurinn þar
meir en helmingi hærri upp-
hæð í laun en sú starfsgrein.
önnur sem næst honun
kemst. Og í þessu sambandi"
slcuiuíh við skreppa til Kaup-
mannahafnar aftur þar sem
, Háskólinn.
Háskólinn í Árósum kvað
standa í fremstu röð hvað
snertir nútíma snið. Bygging-
ar stílhreinar, allgott svig-
rúm á grasvöllum. En rektor,
sem var svo vinsamlegur að
sýna okkur byggingarnar,
kvað þó aðkaliandi þörf meira
landrýmis undir nýjar bygg-
ingar. Þarna munu aðaliega
stunduð húmanísk fræði, en
við flausturslega yfirsýn með
fram veggjum norræna bóka-
safnsins sýndist mér skólinn
verðskulda að íslenzkar bæk-
ur væru þar fleiri. Þarna
stunda 1800 stúdentar nám.
, Flestir eða 80*0 læknisfræði..
Ekki spurði ég livort né hve
’ margir íslenzkir stúdentar
I dveldu þar, en þar eru tveir
I íslendingar prófessorar, dr,
■ Skúli Guðjónsson og dr. Lár-
us Einarsson. Dr. Skúli Guð-
jónsson var fjarverandi á ein-
Hér sést nokk-
ur hiuti af há-
skólahverfinu í
Árósum.
skólinn er bygj
ingasamstæðan
efst á mynd-
inni. Sambygg
ingarnar 3
næstar háskól
anum, eru
entagarðar.
Hér sést hluti af alþýðubókasafnsbyggingunni í Árósum.
hverri sérfræðingaráðstefnu
en dr. Lárus mun hafa verið
í bænum, og sáum við hvor-
ugan.
Málverk af Keykjavík.
I Árósum er hverfi eitt er
nefnist Gamli bærinn. Þetta
nafn ber þó ekki svo að skilja
að það eigi við elzta hluta Ár-
ósa heldur er þetta hverfi gam
alla húsa — sumra mörg
hundruð ára — er flutt hafa
verið víðsvegar að úr Dan-
mörk. Þar er gaman að koma.
Ekki aðeins til að sjá hinar
fornlegu útlínur húsanna held
ur þó miklu fremur innri gerð,
húsgögn og muni. — Gamla
kaupmannsbúðin minnti mig í
ýmsu mjög á „Búðina“ á
Raufarhöfn — og það hve við
eigum þar dýrmætan forn-
grip.
Og meðal annarra safn-
muna sem þarna eru geymdir
er málverk af Reykjavík, tal-
ið frá því um 1885.
Hver var Thorsteinson?
Hér bjó einu sinni íslenzkur
blaðamaður, sögðu stéttar-
bræðurnir í Árósum eitt sinn
við okkur. Hann hét Thor-
steinson. Hann er kominn
undir græna torfu fyrir fáum
árum. Hér vandaðist málið,
því Danirnir gátu engar upp-
lýsingar gefið um það hvaðan
af Islandi Thorsteinson hafi
verið, og við urðum að játa
þá vankunnáttu að geta ekk-
ert frætt þá um þenna horfna
stéttarbróður. Hann var eins-
konar lausamaður (free-lance)
í blaðamennskunni, skrifaði-
fyrir öll blöðin, en blaða-
mennska hans var þó fyrst
og fremst fólgin í því að selja
fréttir og uppiýsingar. Hann
kvað hafa verið með nefið
niðri í hverjum fréttvænleg-
um koppi, ef svo mætti segja,
og þess var minnzt með furðu
hve margt „gamle Thorstein-
son“ hefði vitað. „Það var ó-
hætt að trúa Thorsteinson
fyrir upplýsingum, hann kjaft
aði ekki frá fyrr en það var
tímabært,“ sagði einn Dan-
anna.
„Blái fuglinn".
Og svo var það nóttin.
Fyrra lcvöldið okkar í Árós-
um var okkur boðið í ieik-
húsið til að sjá „Den kære
familie“. Innihald leiksins
gamansamt þunnmeti, en
þakkað sé snjöllum leik Jo-
hannesar Meyers, er lék
þarna sem gestur frá Konung
lega leikhúsinu var þetta á-
nægjulegasta kvöldstund.
Á leiðinni frá leikhúsinu,
þegar þrej-ttir skrokkar okk-
ar voru fyrirfram farnir að
skynja hvíld mjúkrar sængur
beygði .gestgjafi' okkar þetta
kvöld aílt í einu inn í húsa-
sund og leiddi okkur gegn um
mannþröng svo mikla, að
þéttar troðast ekki sauðir í
haustréttum á Islandi, og ein-
hversstaðar inni i iðrum jarð-
arinnar tókst honum það
kraftaverk að útvega okkur
borð á bezta stað. I þessum
skemmtilega boghvelfingasal
var kátt fólk er dansaði af
hjartans lyst. Áð/v.ísu var svo
þáttskipað á gólfinu að ekki
gafst tækifæri til víðavangs-
hlaupa á íslenzka vísu, en var
þeim mun betur fallið til nota-
legra faðmlaga. Staður sá
nefnist „Blái fuglinn." '
,,ó Jósef, Jósef
Heimamenn segja að hér
ríki hin rétta sigaunastemn-
ing. Um það get ég ekki bor-
ið, hef aidrei avalið með
þeirri ágætu þjóð. En hér
skemmtu menn sér og sungu,
Hér var þjóðkór, þótt hvergi
sæist neinn Páll Isólfsson.
Það verður því miður að
játast að á þessum stað stcð-
um við sexmenningarnir okk-
ur skammarlega. Það mun
fíjótt hafa kvisazt hverskonar
fuglar við værum, og þar. kom
að kvinnurnar tóku að frýja-
okkur hugar að koma með í
dansinn. Eg hafði þá afsök-
un eina fyrir mannleysuhætt-
inum að vera rígskorðaður
innan við borðið. En vinur
minn Andrés Kristjánsson, —
hann á sér enga afsökun!
Hann sat nefnilega næst dans
gólfinu. Og skyndilega var
komin til hans lítil elskuleg
stúlka, en Andrés bara setti
upp undrunarsvip! — og sat
kyrr. Vesalings stúlkan, er sá
að maðurinn myndi hafa
hrapallega misskilið sig, benti
honum þá á giftingarhringinn
á hendi sér til sanninaamerk-
is um að hún meinti aðeins
sakiaust gaman í allra aug-
sýn, en Andrés þreif þá í óða-
goti um fingur sér, unz hon-
um tókst að láta blika á eitt-
hvað guliið — ég hef ,hann
sterklega grunaðan um. að
hafa fengið lánaða höndina á
Hauki Snorrasyni. Svo tók
Andrés meyna tali. En karl-
menn munu vera eitthvað
svipað innréttaðir í Árósum
og Reykjavík, því ekki höfðu
Fvamhald á 10. síðu.