Nýi tíminn - 22.07.1954, Blaðsíða 8

8) _ NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 22. júlí 1954
Ejnar Petersen frá Kleif:
Traustir skulu hornstelnar hárra sala
Chaplin við heims-
friðarverðlanamiiium
í Mosfellssveit liggur eyði-
jörð sem er fáum kunn, þrátt
fyrir að þar reynir einn af
yngri vísindamönnum þjóðar-
innar að leysa einn þátt spurn-
ingarinnar hvernig bezt sé að
búa á íslandi.
Lausn þessarar spurningar
er mjög aðkallandi, því að sveit-
irnar tæmast nú hröðum skref-
um aí fólki; í sumum byggðar-
lögum er enginn maður eftir,
í ennþá fleiri varla annað en
gamalt fólk. Til þess að snúa
undanhaldinu í sókn þarf mik-
inn vilja og kunnáttu.
Nýi tíminn — vélaöldin —
kom mjög seint hingað til
lands, og margir munu ekki
ennþá hafa gert sér fulla grein
fyrir að venjuleg jarðýta ráði
fyrir meira afli til verks en
bændur heillar sýslu í vöðvum
sínum. Lengst af hefur menn
skort afl til að koma áformum
sínum í framkvæmd. Nú er það
aflið yfirfljótanlegt, vegna þess
að tekizt hefur að leysa nátt-
úruöflin úr læðingi, svo nú er
gæfa manna og þjóða komin
undir mannviti og manngæzku.
Við höfum síðan í striðsbyrj-
un lifað að miklu leyti á stríði
og undirbúningi undir það.
Samt vonum við að því ástandi
linni sem fyrst, en þá þurfum
við að breyta um stefnu og
' reyna að lifa á eigin dug og
gæðum lands og sjávar, því
maður eða þjóð, sem ekki á
til næsta máls, varðveitir ekki
frelsið lengi.
Um skeið leit út fyrir að ekki
myndi hægt að afla fyrir brýn-
ustu lífsnauðsynjum þjóðarinn-
ar, en vöruskiptasamningarnir
við Austur-Evrópulöndin hafa
tryggt okkur það sem við þörfn-
umst af nauðsynlegasta mat,
olíum og byggingarefni, og er
þar með bægt frá dyrum okkar
bráðri hættu kreppu og ör-
birgðar, og þar með þeirri nið-
Mál Guðgeírs
Framhald af 12. síðu.
sonar, og kvaðst hann eftir að
hafa frétt af myndauppfesting-
unni hafa skrifað lögreglustjór-
anum á Keflavíkurflugvelli og
segir m.a. í bréfinu: „Skjól-
stæðingur rninn dvelur nú á
Raufarhöfn, þar sem hann á
heima, en hann hefur falið mér
að gera allt, sem mögulegt er
til þess að stöðva þennan ósóma
og að láta hina ábyrgu sæta
refsingu eftir landsiögum.
Þess vegna leyfi ég mér hr.
lögreglustjóri að fara fram á
eftirfarandi við yður;
1. að þér (þ. e. lögreglu-
stjórinn) hlutizt til um að
öll þessi spjöld og þau er
síðar kynnu að verða hengd
upp af sama tagi, verði taf-
arlaust tekin niður, og
2. að þér rannsakið á mína
ábyrgð, hverjir hafi útbúið
þes3i spjöld og hengt þau
upp.“
HSk heiðarlegir Islend
ingar kreðjast taiarlausra
ráðstaíana til þess að
slíkt iramíerði hernáms-
stiórnarinnar og njósna-
deiidarinnar verði ekki
látin endurtaka sig.
urlægingu að þurfa að lifa á
betli og sníkjum. Við vonum
að framhald verði á þessum
vöruskiptum báðum til hags,
því þær þjóðir sem iifa við
sósíalistiskt skipulagskerfi eru
nú orðnar fjölmennasta fram-
leiðslueining heimsins. Fram-
leiðsluvörur þessara þjóða eru
yfirleitt þær vörur sem við
þurfum á að halda við uppbygg-
ingu landsins, því þær eru að
nema lönd sín, eins og við
þurfum að gera, og miðast
framleiðsla þeirra við það gagn
sem menn geti haft af henni,
en ekki við það hvað hægt sé
að græða á henni.
En enda þótt að opnuðust
ófyllandi markaðir fyrir ís-
lenzkar sjávarafurðir myndi
það ekki leysa öll vandamál,
enda mjög varhugavert að
binda örlög þjóðarinnar við
veiðimennsku eingöngu, því af
mörgum ástæðum er það skyn-
samlegt fyrir þjóðina að vera
sem mest sjálfbjarga með mat
sinn, eins og það er fyrir fjöl-
skyldu á dalajörð að eiga þann
forða um veturnætur sem dugar
mönnum og dýrum fram á gró-
anda. Sem stendur fæðir land-
búnaðarframleiðsla ekki þriðja
hluta þjóðarinnar, og þó er
mjólkurframleiðslan byggð að
miklu leyti á innfluttu korn-
meti.
Enginn efi er á því að með
því að beita mannviti og nú-
tíma vísindum og nota fjármagn
á sem hagkvæmastan hátt
myndi verða hægt að fá mjög
góða vexti af fjármagni og góða
borgun fyrir þá vinnu, sem lögð
væri í landbúnaðarframleiðslu
til útflutnings, því mannkyninu
fjölgar mjög ört og margir
hugsa með kvíða til framtíð-
arinnar, því talið er að tveir
þriðju hlutar af mannkyninu
lifi nú við stöðugan skort,
og fremur lítið útlit er fyrir að
ástandið muni batna, því með
sömu þróun mun verða 600
milljónum manna fleira á jörð-
inni eftir 25 ár en nú er, og
það sem kannske er verst:
ræktunarland heimsins minnkar
stöðugt vegna uppblásturs og
gæðarýrnunar. Til dæmis telja
búvísindamenn Bandaríkjanna
að % hluti upprunalega ræktan-
legs lands þar sé nú orðinn ör-
foka, annar þriðji hluti stór-
spilltur og aðeins þriðji hlutinn
ennþá gott ræktunarland, og
búast þeir ekki við að geta flutt
út matvæli, eftir nokkra - óra-
tugi. Svipað mun ástatt víða
annarsstaðar utan sósíalistísku
ríkjanna, svo allt virðist benda
til að eftir því sem árin Hða
verði frumskilyrði fyrir lífi
manna æ torfengnari, og verð
matarins því hátt samanborið
við aðrar nauðsynjar. +
Hér eru varla ræktuð 2%
af því landi sem er vel fallið til
búskapar. Veðurfar og jarðveg-
ur gera landið einkar vel fallið
til grasræktar og samanborið
við önnur lönd er uppskera all
sæmileg af hverri einingu rækt-
aðs lands, og þó vitum við raun-
ar ekki hver hún gæti orðið,
ef öllu væri til tjaldað með
ræktun, skjólbelti og áburð.
Síðastliðið sumar var uppskeran
sem samsvarar 140 hestum af
heyi í tilraunum á Akureyri
með hækkandi áburðarskammti
og ekkert bendir til að hámarki
væri náð.
ísland stendur á krossgötum,
og þess vegna verðum við
að reyna að glöggva okkur á
kennileitum og spyrja til vegar.
Eitt af því mest aðkallandi
er að vita hvaða plöntur eiga
bezt við hér á landi, bæði
niðri við sjó og uppi til fjalla.
En við höfum hér ungan vís-
indamann sem hefur sérmennt-
un í að finna þær plöntur sem
hæfa ákveðnu veðurfari og jarð-
vegi, og margt bendir til að
hann virðist af vilja gerður til
að verða löndum sínum að liði
í þessu efni. Búnaðardeild há-
skólans hefur látið honum í té
til tilraunastarfsemi eyðijörðina
Varmá í Mosfellssveit. Og það
er í hæsta máta fróðlegt og
uppörfandi að skoða þau
hundruð af plöntutegundum og
stofnum, sem þar vaxa i til-
raunareitum, en um leið finnst
mér að við, sem njótum eða
munum njóta góðs af því verki
sem þar er hafið, þyrftum að
búa þeim tilraunum betri skil-
yrði og kynna okkur betur
hvað þar er að gerast. Fátt
mun borga sig betur en það
fé sem fengið er í hendur þeim
tilraunamönnum, er sýnt hafa
í verki að þeim er alvara að
viðhalda og efla íslenzkan
landbúnað.
Myndin sýnir Charles Chaplin
taka á móti heimsfriðarverðlaun-
unum að heimili sínu í Sviss.
Skjal það er honum var afhent
því tii staðfestu var undirritað af
forseta heimsfriðarráðsins, próf-
essor Joliot-Curie, og formanni
úthlutunarnefndar verðlaunanna,
tyrkneska skáldinu Nazim Hikmet
GreiSiS HÝIA TMflHH
skilvislega
Aukning innveginnar mjólkur í mjólk-
ursamlögin hefur nær stöðvazt um sinn
Fyrstu S mánuði áranna 1953 og 1954 minnkaði smjörfram-
leiðslan um 53.3 tonn. en sakn jókst um 92 tonn — Smjör-
minnka og námu í maíiok rúmlega 88 tonnum
Samkvæmt skýrslum frá Framleiösluráði landbúnaöar-
ins hefur aukning innveginnar mjólkur í mjólkursam-
lögin stöövazt að kalla um sinn. Fyrsta ársfjórðung þ. á.
var innvegin mjólk aðeins rúmlega 1% meiri en sömu
mánuði s.l. árs, en árin á undan hefur aukningin verið
10% eða meiri á tímabilinu. — Sala nýmjólkur hefur
hins vegar aukizt mjög verulega eða um rúmlega 13x/2%
frá fyrsta ársfjórðungi 1953.
birgðirnai
í júní-hefti Árbókar landbún-
aðarins, sem flytur þessa skýrslu
framleiðsluráðsins, segir m. a.
um ástæðurnar fyrir þessari
breytingu:
Minni nyt kúnna?
„Ekki skal íullyrt, hvemig á
þesari breytingu stendur. Skýrsl-
ur um fjölda kúa eru enn ekki
komnar fram nema að mjög
litlu leyti. En helzt mættí það
ráða af líkum, að kúm hefði
ekki fækkað á sl. ári, og jafnvel
að þeim hafi frekar fjölgað en
hitt. Hins vegar telja flestir, að
hey hafi verið mjög létt sl. vetur,
og af því að allir töldu sig hafa
nóg hey, var að líkindum keypt
minna af fóðurbæti en árin á
undan. Gæti þetta hvort tveggja
hafa orðið til þess, að kýr hafi
mjólkað með minna móti þennan
nýliðna vetur, einkum síðari
mánuði hans, og það eitt getur
verið nægilegt til þess að valda
því að mjólkuraukningin varð
eigi hin sama árin á undan á þá
mánuði, sem hér um ræðir. Til
þessa þarf meðalnyt kúnna ekki
að hafa minnkað nema um 30
lítra þennan ársfjórðung eða Mj
lítra á dag.“
Mest aukning í
Mjólkurbúi Flóamanna
Samtals nam innvegin mjólk í
mjólkursamlögunum 10.763.828
kg. fjóra fyrstu mán. þessa árs
(10.641.742 á sama timabili í
fyrra). Mjólkurstöðin á Akranesi
tók við 198.892 kg (257.481),
Mjólkurstöðin í Reykjavík 1.344,-
343 (1.329.766), Ms. Borgarness
1.210.245 (1.230.595), Ms. Kf. ís-
firðinga 206.223 (184.893), Ms.
Húnvetninga 334.719 (331.629),
Ms. Skagfirðinga 427.118 (479,-
495), Ms. KEA 1.758.967 (1.741.-
561), Ms. KÞ Húsavík 300.854
(315.394), Ms. Flóamanna 4.937.-
467 (4.770.928).
Eftirtektarvert er það, hversu
mikil hefur orðið aukning mjólk-
urinnar í Mjólkurbúi Flóamanna,
þrátt fyrir geysilega fjárfjölgun
á öllu Suðurlandsundirlendinu. í
þessu eina búi er aukningin tals-
vert meiri en í öllum búunum
samanlagt.
Stóraukin sala
mjólkurafurða
Fjóra fyrstu mánuði þessa árs
nam sala nýmjólkur 6 millj. 83
þús. lítra og hafði aukizt um
825 þús. eða 13.56% frá fyrsta
ársfjórðungi 1953. Af rjóma
voru seldir 180 þús. og 700 lítrar
og hafði salan aukizt um 18 þús.
lítra eða 10%. Framleidd voru
85.6 þús. kiló af smjöri eða 34
þús. kílóum (28.45%) minna en
á sama tímabili í fyrra.
Ef litið er á aðrar mjólkuraf-
urðir minnkaði framleiðsla
mjólkurosta um 23.17%, mysu-
osta um 39.14%, undanrennu-
dufts um 42.23%, undanrennu í
kasein um 60.88%. Hins vegar
jókst framleiðsla skyrs örlítið
og framleiðsla nýmjólkurdufts
um 48.79%.
Smjörbirgðirnar minnka
Fyrstu fimm mánuði áranna
1953 og 1954 hefur framleiðsla
smjörs minnkað um rúmlega 53.3
tonn, en salan aukizt um tæplega
92 tonn. Þessa fimm mánuði hafa
smjörbirgðirnar minnkað um 121
tonn, og voru í maílok ekki
nema rúmlega 88 tonn, þ. e. 119.6
tonnum minni en í lok sama
mánaðar 1953
Framleiðsla osta hefur aukizt
um nærri 14.1 tonn, og salan um
tæp 12 tonn. Birgðirnar voru
16 tonnum meiri í maílok sl, en
á sama tíma 1953.