Nýi tíminn - 15.12.1955, Síða 8

8) — NÝI TÍMINN — Fimmtudagur 15. desember 1955
FENNTAR SLÖÐIR
Bergsteinn Kristjánsson:
Fenntar slóðir, ísafold-
arprentsmiðja, — Rvík
1955.
----—------ ★
Þetta er þáttasafn um bú-
skaparhætti og mannlíf austur
í Rangárþingi á fyrstu áratug-
um þessarar aldar, en flestar
ritgerðirnar hafa birzt áður
í sunnudagsútgáfum reykvískra
dagblaða og þá einkum í Les-
bók; iMorgunblaðsins.
Bergsteinn hefur áður gefið
út 'tVær bækur, smásagnasafn,
Kjarr 1929, og Dýrasögur 1943,
en auk þess hefur hann fengizt
árum saman við þjóðfræðasöfn*
un og er einn af mikilvirkustu
örnefnasöfnurum landsins. Að
því verki hefur hann einkum
unnið á vegum Fornleifafélags-
ins,i en einnig starfað að upp-
grefti íornminja í Þjórsárdal.
Hann er því þaulkunnugur
byggðarsögu landsins og veit
hve heimildir um hana eru í
miklum molum. Okkur væri
kært að vita dálítið meira um
hversdagsleg störf forfeðranna.
en, með þessari bók leggur
Bergsteinn fram dálítinn skerf
til þess að treysta þá þekkingu
okkar. Þannig er mál með
vexti, að atvinnuhættir hafa
verið með mjög svipuðu sniði
í fléstum byggðarlögum frá
landnámstíð ftam á 19. öld, en
þá gerist hér geysileg atvinnu-
bylting. Nærfæmar lýsingar á
lífsbaráttu aldamótakynslóðar-
Norðmenn selja
Svíum raforku
Norska þingið samþykkti í
fyrrad. með 81 atkvæði Verka-
mannaflokksins, kommúnista
og þriggja þingmanna úr borg-
araflokkunum stjórnarfrum-
varp um að selja raforku til Svi-
þjóðar frá fyrirhugaðri stór-
virkjun norðarlega í landinu.
Mótatkvæði greiddu 63 þing-
menn borgaraflokkanna. Virkj-
unin mun kosta fjórðung mill-
jarðs norskra króna. Af því
verða 90 milljónir teknar að
láni í Svíþjóð og greiðist lán-
ið að hálfu með raforku.
Listin að lifa
ungur
Listin að lifa ungur nefnist
nýútkomin bók sem forlagið
Spákonufell hefur sent frá sér.
Höfundur hennar er dr. Victor
Bogolometz, vísindamaður af
rússneskum ættum sem einkum
hefur fengizt við ellisjúkdóma
og aðferðir til að forðast þá.
Greinir hann frá þeim athug-
unum sínum í þessari bók og
telur að sögn útgefanda að
hann „hafi uppgötvað leyndar-
dóma listarinnar að haldast
ungur.“ Bókin er þýdd af í>óri
ur, prentuð í Odda.
Iíaupið
Nýja tímann
innar varpa því ljósi á líf ís-
lendinga bæði aftur í aldir og
fram á leið, því hún brauzt í
því að beita nýrri tækni og
lærdóma af ritgerðum hans.
Ein þeirra fjallar um fátækt
fólk og Ameríkuferðir, en henni
lýkur á þennan hátt:
,,Ö11 þjóðmálabarátta á að
vera barátta við fátæktina, fá-
tækt hins vinnandi manns, sem
aflar allra verðmæta úr skauti
náttúrunnar. Hver sigur í þeirri
baráttu er nýtt þrep í stiganum
upp til meiri menningar, betri
lifskjara og færri áhyggju-
stunda. Við samanburð á því,
sem að framan er sagt, og því,
seni fólk á nú við að búa, má
sjá, að mikið hefur áunnizt,
þótt enn sé löng leið til al-
mennrar velmegunar og ör-
yggis, enda sýnist manni stund-
um óþarfa krókar á leið stjórn-
málamannanna að þvf tak-
marki“. (F. sl. bls. 80).
Rit Bergsteins lætur ekki
mikið yfir sér, en er mörgum
kostum búið; það er skýrt í
framsetningu, snoturt að frá-
gangi og veitir staðgóðan fróð-
leik um fortíð fólks í byggðar-
lagi hans.
Björn Þorsteinsson
Bergsteinn Kristjánsson
taka upp nýja samfélagshætti.
Ritgerðir Bergsteins fjalla
bæði um foma atvinriuhætti
austur í sveitum: skógarferðir,
fráfærur, íslenzka skó, vetrar-
beit á Þórsmörk, bæjarsmíð,
sem tók aðeins einn dag — o.
m. fl. svipaðs efnis, en þar er
einnig greint frá komu nýja
tímans, breyttum samgönguhátt-
um, nýrri húsagerð o. s. frv.
Bergsteini er ógjarnt að slá
um sig, og hann veifar hvorki
draugum né hálftröllum í rit-
gerðum sínum. Hann fjallar um
það, sem hann hefur séð og
reynt, en hvorki það sem hann
hefur heyrt eða haft spurnir af.
Hann er sannfróður og leggur
sig eftir hversdaglegum hlut-
um, sem mörgum sést yfir, af
því að þeim finnst forvitnilegra
hið einstaka og æsilega; en
þegar öllu er á botninn hvolft,
þá skipta reyfararnir ekki máli.
Hann er glöggur og heilskyggn
á vandamálin, og væri vel farið,
ef menn vildu draga nokkra
- ■ '
eítir
BJÖRN TH. BJÖRNSSON
Þetta er safn af grein-
um eöa þáttum um
sögu íslenzkrar listar á
miööldum. Fjölbreytni
mikil er í bókinni: tveir
þættir eru um forna
listamenn, tveir um hannyrö-
ir, einn um útskuröarverk og foman
skála, einn um silfursmíö og aörir sögu-
legs eöa öllu fremur memiingarsögulegs efn-
is. Höfundur gerir marga nýstárlega uppgötvun
og söguleg efni veröa í meöferö hans fersk og hf-
andi. Útgáfa Björns á Teiknibókinni í Ámasafni
í fyiTa vakti veröskuldaöa athygli, en áð’ur vissu
fæstir aö íslendingar heföu á miööldum átt þrosk-
aöa myndlist.
HEIMSKRINGLA
ÉG LÆT ALLT FJÉKA
„Þaö mun láta nærri aö bréf og dagbók Ólafs Davíðssonar sé skemmtilegasta bók-
in sem nú liggur frammi.“ (B.B. í ÞjóÖv. 28/11).
HARPA MINNINGANNA
„Saga Árna Thorsteinsson er því mjög um leið saga hins gamla, hálfdanska höf-
uöstaöar landsins, sem færöist smátt og smátt í íslenzkari búning. — Þetta verö-
ur því allvíðtæk menningarsaga þessa langa tímabils". (Tíminn 4/12).
SGGUR HERLÆIÍNISINS
„— Matthias Jochumsson hafði þýtt þær snilldarlega, eins og viö var aö búast,.
heldur af því aö þær vom og eru líka snilldarverk frá hendi höfundarins.“ —
(J. í Vísi 7/12).
ÞRETTÁN SPOR
„Þórleifur Bjamason gengur ekki til verks eins og byrjandi .... spor hans eru
ekki stigin í sand. Þau hljóta aö teljast stór og djúp - og blífa“. (H.S. Alþbl. 27/11)
VÆNGJAÐIR HESTAR
„Sögurnar munu enn auka oröstír Guðm. Daníelssonar á íslenzku skáldaþingi og
tiyggja honum veglegan sess í framtíöinni“. (H.S. Alþbl. 18/11).
HLUSTAÐ Á VINDINN
Stefán Jónsson er flestum rithöfimdum okkar gleggri í skilningi á sálfræöi bama
og fullorðinna, sögur hans einkennast af skemmtilegTi og markvissri frásögn og
oft af minnisstæðri kímni.
JóíöbœkurLy
ísafoldar